Arakanlı Müslümanların sorunu çözülemiyor

Bachelet, darbeyle birlikte Arakan eyaletindeki Müslüman Rohingyaların sorunlarının daha çözümsüz hale geldiğini söyledi.  “Myanmar’daki Rohingyalar kamu hizmeti ve hareket özgürlüğünden hala daha mahrum bırakılmaktadır. Ülke içindeki Rohingyalar için kalıcı bir çözüm, ülkeden göç edenler için ise Arakan eyaletine güvenli dönüş garantisi hala verilmemiştir.” diye konuştu. Myanmar ordusu, 8 Kasım 2020 seçimlerinde hile yapıldığı iddialarının ortaya atılması ve ülkede siyasi gerilimin yükselmesinin ardından 1 Şubat 2021’de yönetime el koymuştu. Ordu, ülkenin fiili lideri ve Dışişleri Bakanı Aung San Suu Cii başta olmak üzere pek çok yetkili ile iktidar partisi yöneticisini gözaltına almış ve bir yıllığına olağanüstü hal ilan etmişti. Myanmar ordusunun darbe karşıtı protestoculara müdahalesi sonucu bugüne dek 1600’ün üzerinde kişi hayatını kaybetti. Binlerce gösterici gözaltına alındı. Ülkede ordu ile silahlı gruplar arası çatışmalar sürerken gözaltındaki üst düzey hükümet yetkililerinin askeri mahkemede yargılanmalarına devam ediliyor.

Facebook da Arakanlı Müslümanlara yönelik nefret söylemlerini engellemekle suçlanıyor

İnsan hakları savunucusu “Küresel Şahit” adlı sivil toplum örgütü, The Associated Press ile bir rapor paylaştı. Raporda, örgütün Facebook’un denetimlerini test etmek için siteye nefret söylemi içeren 8 paralı reklam başvurusunda bulunduğu bildirildi. Raporda Müslüman azınlığa yönelik “Mevcut öldürmeler yeterli değil, daha fazlasına ihtiyaç var”, “Onlar kirli ve kötü hijyene sahip” şeklinde soykırım, nefret ve aşağılama ifadeleri içeren reklamların, Facebook tarafından yayımlanmak üzere onaylandığı belirtildi. Küresel Şahit grubu, söz konusu reklamları geri çekerken Facebook’u, Arakanlı Müslümanlara yönelik soykırımdaki rolü nedeniyle sitede daha sıkı kontrol sözüne rağmen en basit denemelerde dahi başarısız olmakla suçladı. Raporda, Myanmar’daki Facebook sitelerinde benzeri reklamların yayımlanmasına hala devam edildiği vurgulandı. Küresel Şahit’ten Rosie Sharpe, “Bizim verdiğimiz az sayıdaki reklam bir denemeydi ancak ortaya çıkan netice, nefret söylemi ilanlarının ezici çoğunluğunun geçme ihtimalinin çok yüksek olduğunu gösteriyor.” ifadelerini kullandı.

BM: Myanmar’da milyonlarca kişi yardıma muhtaç yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Facebook, 2018’de yeterli çabayı göstermediğini itiraf etti

Facebook’un Myanmar’da 20 milyondan fazla kullanıcısı bulunuyor. Buna rağmen Facebook 2018’de Arakanlılara karşı şiddet ve nefret söyleminin kışkırtılmasını önlemek için yeterli çabayı göstermediğini itiraf etmişti. Birleşmiş Milletler (BM) de 2018’de Facebook’u sanal nefretin yayılması konusunda “yavaş ve etkisiz” olmakla suçlamıştı. İngiltere ve ABD’de yaşayan çok sayıda Arakanlı mülteci, Myanmar’da kendilerine karşı nefret söyleminin yayılmasına izin vermekle suçladığı sosyal medya devi Facebook’a 7 Aralık 2021’de 150 milyar dolarlık dava açmıştı.

Arakanlı Müslümanlara etnik temizlik yapıldı

Myanmar’ın Arakan eyaletinde, 2012’de Budistler ile Müslümanlar arasında çatışmalar çıkmıştı. Olaylarda çoğu Müslüman binlerce kişi katledildi. Myanmar askerleri yüzlerce ev ve iş yeri ateşe vermişti. Myanmar ordusu, Arakan’daki sınır karakollarına 25 Ağustos 2017’de düzenlenen eş zamanlı saldırıları gerekçe gösterdi. Daha sonra da Myanmar ordusu ve Budist milliyetçiler, kitlesel şiddet eylemleri başlatmıştı. Birleşmiş Milletlere’e göre, Ağustos 2017’den sonra Arakan’daki baskı ve zulümden kaçıp Bangladeş’e sığınanların sayısı 900 bini geçti. Uluslararası insan hakları kuruluşları, yayımladıkları uydu görüntüleriyle yüzlerce köyün yok edildiğini kanıtlamıştı. BM ve uluslararası insan hakları örgütleri, Arakanlı Müslümanlara yönelik şiddeti “etnik temizlik” ya da “soykırım” olarak adlandırıyor.

Facebook, Arakanlı Müslümanlara yönelik nefret söylemlerini engellemiyor yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Arakan yangını sonrası Türkiye harekete geçti

22 Mart’ta Bangladeş’te Arakanlı Müslümanların kalmakta olduğu kampta yangın çıktı. Dünyanın en büyük sığınmacı kampı olarak bilinen Cox’s Bazar’da çıkan yangın sonucunda 15 kişinin öldüğü, 400’den fazla kişinin ise kayıp olduğu kaydedildi. Çıkan yangın nedeniyle kamptan tahliye edilen on binlerce kişi ise evsiz kaldı. Sağlık Bakanlığı desteğiyle 2018 yılında Bangladeş’te kurulan Türk Sahra Hastanesi de yangın sebebiyle zarar görerek kullanılmaz hale geldi. Bunun üzerine Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla dün akşam Sağlık Bakanlığı Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Arakan için düğmeye bastı. Arakanlı Rohingya mültecilerinin kaldığı kamp alanındaki büyük yangında zarar gören hastanenin yenisinin yapılması ve yangından zarar gören hastaların tedavi edilmesi için çalışmalara başlandı. İçinde hastane ekipmanları ve yardım malzemeleri taşıyan Airbus A400M tipi askeri kargo uçak, dün gece Ankara’dan havalandı.

Arakan için 50 yatak kapasiteli hastane

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla Türkiye, yangının sebep olduğu zararların düzeltilmesi için Bangladeş hükümetine bir kez daha yardım eli uzattı. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), Sağlık Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bölgeye yardım ulaştırabilmek için hızla çalışmalara başladı. 50 yatak kapasiteli ağır iklim çadırı, tıbbi donanım malzemeleri ve yardım ekipmanları hazırlanarak Bangladeş’e gönderildi. Airbus A400M tipi askeri kargo uçağının içinde, AFAD, UMKE ve TOKİ’de görev yapmakta olan 22 kişinden oluşan uzman bir ekip bulunuyor. Akşam saatlerinde Başkent Ankara’nın Etimesgut ilçesindeki 11’inci Hava Ulaştırma Ana Üs Komutanlığı’ndan kalkan uçak, Arakan’lı Müslümanların yaralarını sarmayı amaçlıyor.

Arakan ve Türk Sahra Hastanesi

Myanmar’daki katliamlardan kaçarak Cox Bazar’a sığınan ve vatansız konumda bulunan Arakan’lı hastaların başka ülkelere giderek tedavi görmesine izin verilmiyordu. Sağlık Bakanlığının desteğiyle Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) tarafından A2018 yılının Şubat ayında açılan Türk Sahra Hastanesi, günde yaklaşık bin hastaya hizmet vererek Arakan’lı Müslümanların sağlık hizmetlerinden faydalanmasına yardımcı oldu. Hastanede dahiliye, genel cerrahi, ortopedi, pediatri, pediatrik cerrahi ve anestezi uzmanlarının yanı sıra çocuklar için çocuk hastalıkları polikliniği ve yenidoğan ünitesi bulunuyordu. Yangında zarar gören hastane Türk ekipler tarafından yeniden inşa edilecek.

Türkiye Arakan’ı yine sahipsiz bırakmadı yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Myanmar’da 1600’den fazla Arakanlı Müslüman’ın Rakhine eyaletinden ayrıldığı için ağır çalışma cezasına çarptırıldığı bildirildi.

Londra merkezli Burma İnsan Hakları Ağı (BHRN), “Burma’da Kaçacak Yer Yok: Bir Açık Hava Hapishanesi ile Hapishane Arasında Sıkışıp Kalan Rohingya” başlıklı rapor yayımladı.

Raporda, Arakanlıların vatandaşlıktan nasıl çıkarıldığı, kimlik haklarının nasıl reddedildiği ve nasıl ciddi seyahat kısıtlamalarına maruz bırakıldığı ele alındı.

Son 5 yılda aralarında çocukların da olduğu 1675 Arakanlı Müslüman’ın tutuklandığı belirtilen raporda, bu kişilerin daha iyi bir yaşam umuduyla evlerini terk ettikleri için 2 ile 5 yıl arasında “ağır çalışma” cezasına çarptırıldığı bildirildi.

Raporda, “Arakanlılar, seyahat özgürlüğü hakkını kullanmak istediklerinde ve kendileri için daha iyi bir yaşam arayışına girdiklerinde, kimlik belgeleri olmadan seyahat ettikleri veya elde edilmesi neredeyse imkansız olan seyahat izinleri olmadığı için suçlu sayılıyor.” ifadesine yer verildi.

“Hukuk sistemi, silah olarak kullanılıyor”

BHRN’nin Direktörü Kyaw Win, AA muhabirine yaptığı açıklamada, “Bu, Burma’nın hukuk sistemini, ülkede doğup nesillerdir orada yaşayan bir etnik-dini grubun tamamına karşı silah olarak kullandığının açık bir kanıtı.” değerlendirmesinde bulundu.

Win, yetkililerin Arakanlıları, “yasa dışı Bengalliler olarak şeytanlaştırdığını” ve onları Arakan’daki “apartheid” benzeri koşulları terk ettikleri için cezalandırdığını vurguladı.

“Ordu ve hükümet üzerindeki baskı artırılmalı”

Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) ve uluslararası baskı nedeniyle yüzlerce Müslüman mahkumun serbest bırakıldığını ama bu kişilere bir daha Rakhine eyaletinin dışına çıkmayacaklarına dair bir kağıt imzalatıldığını aktaran Win, “Seyahat özgürlüğü haklarını kullandıkları için zaten tutuklanmamaları gerekiyordu. Şartlı salıverilmeleri, ‘hapisten Arakan açık hapishanesine geri dönme’ anlamına geliyor. Burma’da kaçacak yerleri yok.” dedi.

Uluslararası toplumdan önemli bir baskı olmadığı sürece Myanmar’ın Arakanlılara zulmetmek için kullanılan adaletsiz yasaları ve politikaları değiştirmesinin mümkün olmayacağını vurgulayan Win, “Bu kritik noktada ordu ve hükümet üzerindeki baskının hafifletilmesi yerine artırılması hayati öneme sahip.” ifadesini kullandı.

Zulüm altındaki insanlar

Birleşmiş Milletler (BM) tarafından “dünyanın en çok zulüm gören halkı” olarak tanımlanan Arakanlılar, gittikçe artan saldırılarla karşı karşıya.

Uluslararası Af Örgütüne göre, 2012’den sonra çoğu kadın ve çocuk 750 binden fazla Arakanlı mülteci, Myanmar’dan kaçmak zorunda kaldı.

2017’deki yeni saldırı dalgasının ardından da komşu Bangladeş’e sığınanların sayısı 1,2 milyonu geçti.

Ontario Uluslararası Kalkınma Ajansının (OIDA) bir raporuna göre, 25 Ağustos 2017’den bu yana yaklaşık 24 bin Arakanlı Müslüman, Myanmar devlet güçlerince öldürüldü. 34 binden fazla Müslüman ateşe atılırken, 114 binden fazla kişi de fiziksel şiddet gördü.

18 bin Arakanlı kadın ve kıza Myanmar askerleri ve polislerince tecavüz edilirken, 115 binden fazla ev yakılıp, 113 bin ev de tahrip edildi.

Myanmar’da 1675 Müslüman ağır çalışma cezasına çarptırıldı yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Daha önce mekanizma ile iş birliği yapacağını duyuran Facebook’un bu konuda taahhütlerini yerine getirmediği iddia edildi.

Reuters’a konuşan MBSM Başkanı Nicholas Koumjian, Myanmar’da yaşananlarla ilgili “çok önemli ve uluslararası suçlara delil oluşturabilecek nitelikteki” verilerin Facebook tarafından kendileriyle paylaşılmadığını söyledi.

Facebook ise MBSM ile iş birliğini sürdürdüğünü belirterek konu hakkında daha fazla açıklamada bulunmadı.

2017’den bu yana Rohingyalara karşı baskı uygulayan Myanmar ordusu, 730 binden fazla Arakanlı Müslümanın ülkeden kaçarak Bangladeş’e sığınmasına neden olmuştu.

Uluslararası Adalet Divanı’nda soykırım soruşturmasıyla karşı karşıya olan Myanmar hakkındaki suçlamaların araştırılması için 2018 yılında BM nezdinde MBSM kurulmuştu.

Suçlamaları reddeden Myanmar, polis noktalarına saldıran militanlara karşı meşru müdahalede bulunduğunu savunuyor. BM soruşturmacılarına göre Facebook üzerinden yayılan ve şiddeti körükleyen nefret söylemi, incelemelerde önemli bir kanıt olarak kullanılabilir.

Facebook, Myanmar’a karşı soykırım davasını başlatan Gambiya’nın veri talebini reddetmiş, geçtiğimiz hafta bunun için açılan mahkemede söz konusu verilerin paylaşımının ABD yasalarına aykırı olacağını savunmuştu.

BM: Facebook, Arakanlı Müslümanlara yönelik soykırıma delil olabilecek verileri paylaşmıyor yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

2017’de Myanmar’daki askeri baskı ve etnik şiddetten kaçan Arakanlı Müslümanların yaşadığı kamplar, uzmanlara göre yeni tip koronavirüsün hızla yayılması için elverişli bir ortam oluşturuyor.

Bangladeş Sınır Tanımayan Doktorlar Başkanı Paul Brockman, kamplarda sosyal mesafe kuralının uygulanması neredeyse imkansız olduğunda dikkat çekti.

Dünyada sağlık otoriteleri kişiler arasına 2 metre mesafe konmasını önerirken sokakların genişliğinin 2 metre olduğu bu kamplarda bu pek mümkün görünmüyor. Maskelere nadiren rastlanan kamplardaki insanlar, dezenfektanlardan habersiz.

Bangladeş hükümetinin geçtiğimiz yıl kamplardaki interneti kesmesi nedeniyle Arakanlı mülteciler Covid-19 salgını hakkında yeterince bilgi alamıyor.

Kamplardaki koronavirüs korkusuysa geçtiğimiz hafta Hindistan’dan gelen Arakanlı bir ailenin karantinaya alınmasıyla tırmanmış durumda. Kampın sakinleri, kampın yakınlarında Bangladeşli bir kadının koronavirüs test sonucunun pozitif çıkmasının paniği artırdığını söylüyor.

Arakan topluluk lideri Muhammed Jubayer, “Son derece endişeliyiz. Virüs buraya ulaşırsa orman yangını gibi yayılacak” şeklinde konuşuyor ve ekliyor: “Her gün çok sayıda görevli kampa girip çıkıyor. Son günlerde diasporadan da çok kişi döndü. Virüsü taşıyor olabilirler”.

Arakanlı mülteciler Bangladeş’teki kamplarda koronavirüse karşı savunmasız yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Örgütten yapılan açıklamada, elde edilen yeni deliller ışığında, Myanmarlı yetkililerin, Arakanlı Müslümanları “Bengalli” olarak tanımlayan Ulusal Doğrulama Kartları’nı (NVC) kabul etmeye zorladıklarının belirlendiği ifade edildi.

Açıklamada, Myanmar’ın, Arakanlı Müslümanların temel vatandaşlık haklarını inkar etmeye devam ettiği ifade edilerek, Myanmar hükümetinin Arakanlı Müslümanlara vatandaşlık haklarının tamamının sağlanması konusunda adım atması gerektiğine işaret edildi.

Arakan’da 2012’de Budistler ile Müslümanlar arasında çatışmalar çıkmış, olaylarda çoğu Müslüman binlerce kişi katledilmiş, yüzlerce ev ve iş yeri ateşe verilmişti.

Arakan’daki sınır karakollarına 25 Ağustos 2017’de düzenlenen eş zamanlı saldırıları gerekçe gösteren Myanmar ordusu ve Budist milliyetçiler, kitlesel şiddet eylemleri başlatmıştı.

Birleşmiş Milletlere (BM) göre, Ağustos 2017’den sonra Arakan’daki baskı ve zulümden kaçıp Bangladeş’e sığınanların sayısı 900 bine ulaştı.

Uluslararası insan hakları kuruluşları, yayınladıkları uydu görüntüleri aracılığıyla yüzlerce köyün yok edildiğini kanıtladı.

BM ve uluslararası insan hakları örgütleri, Arakanlı Müslümanlara yönelik şiddeti “etnik temizlik” ya da “soykırım” olarak adlandırıyor.

Myanmar’da Müslümanların çilesi bitmiyor yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Naf Nehri’nin Burmese sahilinden Bangladeş‘e varanlar sadece birkaç metre genişliğindeki bir kara parçasının üzerinde mülteci kamplarına gidebilmek için bekliyor. Myanmar’lı azınlığın göçünün sonu yok. Bu Anjuman Para sınırına gelen 4. mülteci akını.

Müslümanlar adeta dehşeti yaşıyor

Buraya kaçanlar Myanmar’daki dehşeti şu ifadelerle anlatıyor:

“Askerler evimizi yaktılar. Ve bunu yaptıklarında annem ve babam evin içindeydi. Onları canlı canlı yaktılar. Askerler her şeyimizi aldı.”

“Her şeye yasak getirdiler. Akşam 6’dan sonra dışarı çıkamıyorduk. Çalışabilmek için izne ihtiyacımız vardı. İlk başta hayvanlarımızı ve her şeyimizi aldılar.”

“Son iki üç yılda işkencelerin şiddeti arttı. Hapishanede gibiydik. Hareket edemiyorduk. Kadınlara işkence ve tecavüz ediyor, çocukları öldürüyorlardı, kendi gözlerimle gördüm. Hiçbir özgürlüğüm yoktu. Bangladeş‘e gelme sebebim bu. Buraya huzur bulmak için geldim.”

Sivil toplum örgütleri, göç eden kalabalık gruplara en etkili şekilde yardım edebilmek için stratejilerini kusursuzlaştırıyor. Mülteci gruplarına Bangladeş hükumeti tarafından ülkeye giriş izninin verilmesi günler sürüyor. Bu süreçte temel ihtiyaçlarının karşılanabilmesi için yardım ekipleri doktorlar, su ve yiyecek ile imdada yetişiyor.

Yeni gelenlerle kendiliğinden kamplar oluşuyor, var olan Kutupalong Kampı her geçen gün genişliyor. Bugün Kutupalong’da 460 bin mülteci yaşıyor. Kamp, adeta fazla kalabalık bir çamur, bambu ve muşamba kenti.

Avrupa Birliği İnsani Yardım Komiseri Christos Stylianides, duruma acil olarak siyasi bir çözüm bulunması gerektiğini belirtiyor ve ekliyor:

“Myanmar hükümetini insan hakları üzerinde konuşmaya ikna etmeliyiz. Bu dini bir çatışma değil. Dini bir mesele değil. Bu insan hakları ile ilgili bir mesele. Her insanın sahip olduğu temel haklar… Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Guterres’le hem fikirim: burada yaşanan şeyin tek bir tanımlaması var: etnik temizlik.”

Myanmar’daki “Etnik Temizlik” Mağduru Müslümanlar yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Ülkenin başkenti Naypyitaw’da görevli üst düzey bir yetkili ile Arakan Sittwe Hapishanesi Müdürü Win Naing, söz konusu mahkumların yaklaşık birkaç aydır cezaevinde olmadıklarını doğruladı. Adının açıklanmasını istemeyen Myanmarlı bir yetkili “Askerlere verilen ceza ordu tarafından kaldırıldı.” diye konuştu.

Yetkililer konuyla ilgili yorum yapmaktan kaçınırken askerlerin geçtiğimiz kasım ayında serbest bırakıldığı belirtiliyor. Reuters haber ajansının ulaştığı serbest bırakılan 7 asker mahkumdan biri olan Zin Paing Soe, konuyla ilgili konuşmamaları yönünde talimat aldıklarını söyledi.

Bu sonuçla Nisan 2018’de cezaevine gönderilen söz konusu askerler, Arakan Eyaleti’ndeki Inn Din Köyü’nde yaşanan katliamı haberleştiren ve 16 ay tutuklu kaldıktan sonra affedilen iki gazeteci Wa Lone ve Kyaw Soe Oo’dan daha az hapis yatmış oldu. Aynı olayda toplu ölümlere sebebiyet veren bazı Budist köylülerinse hala cezaevinde tutulduğu ve affa uğramadığı kaydedildi.

Myanmar ordusunda görevli Yetkili General Min Aung Hlaing, Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nde yaptığı açıklamada, Inn Din Köyü’nde yaşanan katliamla ilgili olarak “Savaş suçu işleyenler 10 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Suça karışan hiç kimseyi affetmeyeceğiz.” diye konuşmuştu.

Söz konusu askerlerle birlikte aynı cezaevinde kalan ve altı ay tutuklu kaldıktan sonra serbest bırakılan siyasi bir mahkum olan Aung Than Wai, askerlere cezaevinde farklı muamele yapıldığını, bazı görevlilerin kendilerine sigara ve bira temin ettiğini söyledi.

Wai, askerlerin dışarıdan gelen ordu yetkilileri tarafından sürekli ziyaret edildiğini ve geçtiğimiz kasım ayında da askeri bir araç tarafından götürüldüğünü ifade etti.

Myanmar’da katliamcı askerlere verilen göstermelik ceza bile uygulanmadı yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Arakan eyaletinde “soykırım”, “insanlığa karşı suçlar” ve “savaş suçları” işlendiğinin anlatıldığı 444 sayfadan oluşan kapsamlı raporda çarpıcı ifadelere yer verildi.

Myanmar’da, 33. ve 99. hafif piyade tugaylarının sivillere yönelik “en korkunç” insanlık suçlarını işlediğinin altının çizildiği raporda, şu değerlendirmelerde bulunuldu:

“Myanmar silahlı kuvvetleri (Tatmadaw), Arakan, Kaçin ve Şan eyaletindeki aralıksız insan hakları ihlalleri ve uluslararası suçların ana failidir. Genelkurmay Başkanı Min Aung Hlaing ve üst düzey komutanlara yönelik, güvenilir bir uluslararası yargı organı tarafından insanlığa karşı suçlar ve savaş suçları kapsamında soruşturma başlatılmalı ve bu kişiler yargılanmalıdır. (Kurulacak mahkemede) Arakan eyaleti bağlamında da soykırım suçlamalarına cevap vermek zorundadırlar.”

Sorumluların cezasız kalmaması gerektiği vurgulanan raporda acil eylem çağrısı yapıldı.

Raporda, “Bangladeş’ten gelen göçmenler” olarak görülülen ve resmi belgelerde “Bengalli” olarak adlandırılan Arakanlı Müslümanların “yasa ile korunan grup” olduğu sonucuna varıldığı ifade edildi.

BM: Myanmar Genelkurmay Başkanı insanlığa karşı suç işlemekten yargılanmalı yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.