İngiltere, İngiliz Ulusal İstatistik Ofisi’nin (ONS) açıkladığı verilere göre, Aralık 2020’den itibaren ülkede yaklaşık 9 milyon kişi Covid-19 salgınından dolayı borçlandı. Ülkede, bin sterlinin üzerinde borçlananların nüfusa oranı Haziran 2020’ye kadar yüzde 35’ten yüzde 45’e kadar yükseldi. ONS yaptığı açıklamada, salgının oluşturduğu koşullar nedeniyle serbest meslek sahiplerinin daha çok borçlanmak zorunda kaldığını belirtti. İstihdam piyasasında salgının etkileri en çok düşük gelirli gençler arasında hissedilirken, 30 yaş altında ve yıllık geliri 10 bin sterlinin altında bulunanlar çalıştıkları şirketler tarafından ağırlıklı olarak açığa alınarak hükümetin maaş destek programından faydalandırıldı.

İngiltere vatandaşları arasındaki gelir farkı büyüyor

Açıklamada, salgın döneminde İngiltere’de en yüksek gelir grubunda olanların yüzde 52’sinin maaşlarını tam almaya devam ettiği, en düşük gelir grubunda ise maaşını tam alanların sadece yüzde 28 seviyesinde olduğu belirtildi.

ONS Analisti Gueorguie Vassilev konuya ilişkin değerlendirmesinde, salgının ekonomik anlamda ilk aylarda çok insanı etkilediğini belirterek, “İnsanlar ya hükümetin maaş destek programından faydalanmak durumunda kaldı ya da çalışma saatleri düşürüldü.” ifadesini kullandı. Vassilev, ülkede hanehalkları arasında gelir farkının büyümeye devam ettiğini aktararak, halkın salgın döneminde ayakta kalabilmek için daha çok tasarruflarından kullanmaya ya da borçlanmaya gitmek zorunda kaldığını kaydetti. Vassilev, “Süreçten en çok düşük gelirli gençler ve çocukları kendilerine bağımlı halde olan aileler etkilendi.” ifadesini kullandı.

İngiltere hükümetinin destek programının bu yılın nisan ayı sonunda bitmesiyle işten çıkarmaların artması bekleniyor.

241 bin kişi daha işsiz kaldı

Birleşik Krallık’ta işsizlik Ekim Kasım Aralık döneminde sert yükselerek koronavirüs salgınının ekonomiye yönelik ciddi hasarlarının altını çizdi.

İngiltere’de işsizlik koronavirüs salgınından dolayı 2016 yılından bu yana en yüksek seviyesine çıkarken üç aylık süreçte işsizlik kervanına 241 bin kişi katıldı.

İngiltere halkının yaklaşık 9 milyonu salgın nedeniyle borçlandı yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Gelişmiş ülkeler, büyük buhrandan bu yana yaşanan en kötü çöküşten kaçınmak için Covid-19 salgın döneminde borçlandılar. Dünyanın en büyük yedi ekonomisinin toplam borcu ise 13 trilyon dolara ulaştı. Bu borçlanma, tarihi bir rekor niteliğinde olmakla beraber, gelişmiş ekonomileri salgın sonrası mali krizin istenmeyen mirasıyla da mücadele etmek zorunda bıraktı.

ABD, Japonya, İngiltere, Fransa, Almanya, İtalya ve Kanada’nın toplam borcu 8 trilyon dolardan 13 trilyon dolara ulaştı bile. Sadece tutar olarak değil, aynı zamanda yüksek borç/milli gelir oranı gelişmiş ülkelerde tehlike sınırının üstünde seyrediyor. Yedi ülke ekonomisi ve gelişmekte olan piyasalar, en az on yıl içinde en ağır tahvil vadeleriyle karşı karşıya. Bloomberg tarafından derlenen verilere göre, bu hükümetlerin 2020’ye göre yüzde 51 daha fazla borç ödemesi gerekebilir.

Finansman ihtiyacı geçen yıla göre arttı

Bloomberg verilerine göre, en büyük yeniden finansman ihtiyacı, 7.7 trilyon dolar ile ABD’de. Onu da 2.9 trilyon dolar ile Japonya izliyor. Çin’in ödemesi gereken tutar geçen yıl 345 milyar dolardan 577 milyar dolara yükseldi. Avrupa’da ise en ağır faturaya sahip olan ülke 433 milyar dolar ile İtalya ve onu da 348 milyar dolar ile Fransa izliyor. Almanya, geçen yıl 201 milyar dolarken bu sene 325 milyar dolarlık finansman ihtiyacı duyuyor.

Jefferies International’a göre, Avrupa’daki merkez bankalarının tahvil alımının sonucunda 133 milyar avro (164 milyar dolar) arz açığı ortaya çıkacak.

HSBC Holdings Plc’nin küresel sabit gelir araştırma başkanı Steven Major, “Gerçek şu ki, borç seviyeleri ve oranları birbirine bağlı, çünkü gelişmiş dünyanın çoğu daha yüksek faiz oranlarını karşılayamıyor.” açıklamasında bulundu.

Türkiye’de durum nasıl?

Salgın döneminde tarihinin en iyi merkez bankacılık performanslarından birini sergileyen Türkiye ise gelişmiş ülkelerin aksine dengeli görünümünü sürdürmek için çalışmalarını sürdürüyor.

Artan döviz ihtiyacını dengeli bir borçlanma stratejisiyle yöneten Türkiye, 2020 yılını bir önceki yıla göre 13 milyar dolar tutarından daha fazla borçlanarak kapattı.

Türkiye’nin kamu kesimi borcunun milli gelire oranı sadece yüzde 22 seviyelerindeyken bu oran Japonya’da yüzde 236, Fransa’da yüzde 98, İspanya’da yüzde 96, Kanada’da yüzde 90, İngiltere’de  yüzde 87,  ve ABD’de bu oran yüzde 82 seviyelerinde.

13 trilyon dolara ulaşan gelişmiş ekonomilerin borcuna karşı Türkiye ne durumda? yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Peki gerçekten Türkiye ekonomisi bir çıkmazda mı? Ülke rezervleri, kısa vadeli ve uzun vadeli yükümlülüklerini yerine getiremeyecek kadar azaldı mı? Açık kaynaklardaki bilgilerle bu iddalara cevap aradık.

Türkiye 2018 yılının Ağustos ayında yaşadığı kur tabanlı ekonomik kriz sonrası yeni bir ekonomi programı uygulamaya koymuş ve dengelenme yolunda önemli adımlar atmıştır.

Nitekim Ağustos 2018’de 7,3 TL seviyelerine kadar yükselen USD/TL, Eylül 2018-Şubat 2020 arasındaki 1,5 yıllık süre zarfında 6 TL seviyelerinde dengelenmiştir.

Öte yandan aynı dönemde yüzde 24 seviyelerine çıkan faiz oranları Şubat 2020’de yüzde 12 seviyelerine kadar indi, bu durum tüketimin ve büyümenin dengelenmesine de yardımcı oldu.

Mart ayı ile birlikte tüm dünyaya yayılan koronavirüs salgın sonrası Türkiye ekonomisi de olumsuz etkilendi. Ekonomide ve sosyal hayatta uygulanan karantina tedbirleri, tüm dünya genelinde talebin ve tüketimin daralmasına yol açtı. Bu panik ortamında FED piyasaya dolar doldururken, diğer tüm merkez bankaları kendi para birimlerini basarak ekonomilerini kurtarmaya çalıştı.

Türkiye’de ise salgın başlangıcında 6,3 TL seviyelerinde bulunan USD/TL, geçtiğimiz hafta yüzde 16 değer kaybederek 7,3 TL seviyelerine yükseldi. Salgın başlangıcında yüzde 12 seviyelerinde olan faiz oranları ise 4 puan düşerek yüzde 8 seviyelerine geriledi.

Salgının bitmesiyle birlikte hareketlenen piyasalar düşük faizin de etkisiyle hareketlendi, konut ve araba satışları başta olmak üzere tüm tüketim kalemlerinde artış meydana geldi. Bu durum Türkiye’nin tüketime dayalı büyüyen ekonomisi için pozitif etki yarattı.

Türkiye’nin borcunun gayrisafi milli hasılaya oranı da yüzde 30 seviyesinde. Bu seviye Japonya’da yüzde 237, Yunanistan’da yüzde 177, İtalya’da yüzde 135, Singapur’da yüzde 126, ABD’de ise bu oran yüzde 107’dir. Bu durum makalede iddia edildiği gibi; Türkiye’nin bir borç krizinde olduğu iddiasını boşa çıkarıyor.

Ayrıca makalede belirtilmiş olan Türkiye’deki bankaların dolar satıp TL aldığı iddiası da doğru değil. Çünkü BDDK geçtiğimiz 7 ay boyunca açığa TL satma işlemine kısıtlama getirdi fakat Hazine, bankaların TL ihtiyacını Devlet İç Borçlanma Senetleri ihraç ederek giderdi. Şöyle ki; bankalar TL ihtiyacını açık piyasalara dolar satarak değil, hazineden aldığı iç borçlanma senetlerini merkez bankasına satarak giderdi.

Makalede gerçek dışı olan bir diğer iddia ise bankaların dolar borcunun giderek arttığı. Bankacılık sektörünün dolar borcu 2018 ağustos ayında 13 milyar dolar seviyelerinde iken 2020 ağustos ayı itibariyle 5 milyar dolar seviyelerine indi.

Ayrıca çalışmada, Türkiye’deki yerleşik bankaların finansal piyasalarda dolar satarak TL aldığından bahsederken diğer bir yandan bankacılık sektörünün yükselen dolar borcunun tehlikeli seviyelere yükseldiği iddia ediliyor. Bu iki durumun aynı anda görülmesi bankacılık sisteminin işleyişi bakımından zaten imkansız.

Türkiye neden iflas etmeyecek? yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.