Macaristan, Hırvatistan ve Slovenya’nın belgesiz göçmenlere sınırlarını kapatmasının ardından Bosna Hersek’te sıkışan binlerce göçmen gıda, yakacak, kışlık kıyafet ya da çadırdan yoksun bir şekilde hayat savaşı veriyor.

Uluslararası Göç Örgütü gibi yardım kurumları yaklaşan soğuk havalar konusunda yetkililere uyarılarda bulunuyor. Örgütün Batı Balkanlar Koordinatörü Peter Van der Auweraert, “Bu insanlar kışın burada kalırlarsa havaların hızla soğumasıyla birlikte en fazla birkaç haftada ölecekler” diyor.

Hırvatistan sınırına 8 kilometre mesafedeki Vucjak adlı derme çatma göçmen kampı aynı zamanda tehlikelerle dolu bir bölgede bulunuyor. 1990’daki Yugoslavya savaşından kalma mayınlar nedeniyle ormanda yakacak odun toplamak bile hayati risk teşkil ediyor.

Yaktıkları ateşin etrafında toplanan göçmenlerden Mohammed Idriz Neeaziv, “Hırvatistan ve Slovenya’da hayvanlar bu kamptakinden daha iyi yaşıyor. Bu bir kamp değil. İnsanlar için bir yer değil” diyor.

Afgan göçmen, Hırvatistan sınırını birçok defa geçmeyi denediğini fakat yakalanarak geri gönderildiğini söylüyor. Kışın gelmesi ise sınırı geçme denemelerini zora sokacak. Yoğun kar ve sıfırın altına düşecek hava sıcaklıkları kışa hazırlıksız bu göçmenleri donma tehlikesi ile karşı karşıya bırakacak.

Balkanlara 2018’den beri her beş kişiden biri çocuk olmak üzere toplam 40 binden fazla göçmen giriş yaptı. Ancak Avrupa Birliği 2017 yılında uygulamaya koyduğu yeni yasa çerçevesinde sınırlardaki kontrolleri arttırdı, kurulan özel sınır güvenlik birimleri kaçak göçmenlerin birlik sınırlarına girmesini mümkün mertebe engellemeye çalışıyor. Bu sebeple Bosna’da sıkışan göçmenlere kalacak yer bulma konusunda ülke yetersiz kalıyor.

Üstelik göçmen merkezi olarak kullanılan ve binlerce kişiye barınak olan bazı merkezlerin de kısa süre içerisinde kapatılacağı açıklandı. Bu durum yaklaşan kara kış ile birlikte göçmenlerin yaşadıkları dramın daha da büyümesine neden olabilir.

Balkanlar’da kara kış yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Krupa köyündeki 5 araca ve evlerin duvarlarına Nazilerin sembolü olan gamalı haç çizildiği ve Srebrenitsa soykırımına ilişkin kurban yakınlarını yaralayıcı ifadelerin yazıldığı belirtildi.

Gece saatlerinde yapılan saldırıya ilişkin soruşturma başlatıldı.

Saldırının mağdurlarından Muhamed Pokvic, evinin duvarlarına yazılanlar nedeniyle son derece üzgün olduğunu belirterek, “Hırvat komşularımız var. Onlarla aramız çok iyi. Olanlar karşısında yüzümüze bakamadılar.” dedi.

Köy yönetiminden Anto Batinic de saldırıyı kınadığını belirterek, suçluların bir an önce bulunup cezalandırılmasını istedi.

Bosna Hersek’te Müslümanlara gamalı haçlı tehdit yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Saraybosna’dan Gorazde’ye, Bihaç’tan Mostar’a, Buzim’den Kakanj’a kadar ülkenin dört bir tarafında düzenlenecek etkinlikler hakkında bilgi veren Türkiye’nin Saraybosna Büyükelçisi Haldun Koç, FETÖ hakkında Bosnalılara da uyarılarda bulundu.

Koç, 13-14-15 Temmuz’da yapılacak etkinliklerde, yerel yönetimlerle hareket ederek dayanışma ve iş birliğini göstermek istediklerini belirterek bu yıl da programların organizasyonunda Bosna Hersek Federasyonu (FBIH) Gaziler Bakanlığı ile hareket etme kararı aldıklarını söyledi.

Bakanlığın, Bosnalı gazilerin katılımıyla her yıl farklı bir kantonda düzenlediği, bu yıl da 14 Temmuz’da Gorazde’de yapılacak törenlere katılacaklarını aktaran Koç, “Birlikte şehitliği ziyaret edeceğiz. Ardından spor faaliyetlerinin açılışı yapılacak.

15 Temmuz Sergisi, 15 Temmuz Paneli ve günün anısına Gorazde’de etkinlikler gerçekleştirilecek. O gün birlikte kılınacak öğle namazının ardından da Gorazde Merkez Camisi’nde şehitlerimiz için dua okunacak.” dedi.

Koç, 14 Temmuz akşamı da TRT ve Yunus Emre Enstitüsü (YEE) iş birliğinde, büyükelçiliğin desteğiyle düzenlenecek programda, TRT sanatçılarının başkent Saraybosna’daki Vijecnica Kütüphanesi’nde kahramanlık türküleri seslendireceğini dile getirdi.

Demokrasi için koşulacak

Bosna Hersek’teki en önemli 15 Temmuz programlarından biri de Saraybosna Büyükelçiliği tarafından bu yıl ikincisi düzenlenecek “15 Temmuz Demokrasi Koşusu” olacak. Koç, geçen yıl da düzenlenen ve geniş katılım sağlanan koşunun 15 Temmuz günü yerel saatle 10.00’da büyükelçiliğin de bulunduğu “Vilsonovo” yürüyüş yolunda yapılacağını ifade ederek “Bu spor etkinliğiyle hem o günü anıyoruz hem de bir sosyal dokunuş sağlamış oluyoruz.” dedi.

Aynı gün öğle namazının ardından da Saraybosna’daki tarihi Gazi Hüsrev Bey Camisi’nde 15 Temmuz şehitleri için mevlit okutulacağını söyleyen Koç, aynı akşam Kovaçi Şehitliği’ni ziyaret edeceklerini ve akşam namazının ardından demokrasi nöbeti düzenleyeceklerini kaydetti.

Koç, ülkenin farklı şehirlerinde de benzer etkinlikler düzenleneceğini belirterek Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) tarafından da Kakanj, Bihaç ve Buzim şehirlerinde programlar düzenleneceği anlattı.

Mostar’da ağaçlandırma faaliyeti

Mostar Başkonsolosluğunca da Cemal Bijedic Üniversitesi ve Yunus Emre Enstitüsü iş birliğinde bir ağaçlandırma faaliyeti yapılacağını dile getiren Koç, 15 Temmuz’da ilk kez gerçekleştirilecek bu faaliyetin, yıl içinde de devam edeceğini, okulların bahçelerine, kardeş belediyelerin uygun göreceği yerlere yıl boyunca ağaçlandırma yapılacağını ifade etti.

Bosna Hersek’in uygun görülen her yerinde 15 Temmuz faaliyetleri gerçekleştireceklerini vurgulayan Koç, 13 Temmuz’da da Saraybosna’daki Uluslararası Amerikan Üniversitesinin mezuniyet töreninde “15 Temmuz ve FETÖ mücadelesi” üzerine konuşma yapacağını söyledi.

Türkiye ile Bosna Hersek arasındaki bağların beşeri ilişkilerle güçlendiğine işaret eden Koç, “15 Temmuz gecesi, FETÖ’nün hain darbe girişiminde de Bosna Hersek bizimle beraber uyumadan, ayakta duran, dua eden ve bizimle beraber olan dayanışma gösteren bir ülke. Her yıl bizimle bu etkinlikleri yaşamaları, o anı hatırlamaları, o ana tanıklık etmeleri, ikili ilişkilerimizdeki yakınlığı gösteriyor.” dedi.

Bosnalı ailelere “FETÖ” uyarısı

FETÖ’nün sadece Türkiye’nin değil, Bosna Hersek’in ve diğer Balkan ülkelerinin de sorunu olduğunu belirten Koç, Bosnalı ailelere FETÖ’nün buradaki okullarına, yapılarına rağbet etmemeleri çağrısında bulundu.

Koç, Bosnalı ailelere çocuklarını Türkiye’nin tanıdığı ve desteklediği okullara göndermesi uyarısında bulunarak, “FETÖ okullarının geleceğinin olmadığını, Türkiye’de bu diplomaların denkliğinin bulunmadığını, Türk kurumlarında ve Türkiye’de herhangi bir geleceklerinin olmadığını daha önce de söyledim.Bosna Hersek’teki aileler çocuklarını Türkiye’nin tanıdığı okullara göndersinler ve geleceklerini daha garanti altına alsınlar.” dedi.

Bosna Hersek’te FETÖ ile mücadele sürecinin bir takip gerektirdiğine işaret eden Büyükelçi Koç, “Bosna Hersek’ten talep edilen iadelerin, FETÖ bağlantılı olduğu bilinen, kanıtlanan ve hukuki süreçte iki ülke makamlarının, adli makamlarının bir anlamda iş birliğinin yansıması olacak şekilde gerçekleştirilmesi, FETÖ bağlantılı bu şahısların, bir an evvel iadesinin gerçekleştirilmesi ve Bosna Hersek’te bu anlamda FETÖ bağlantılı kimse kalmaması, FETÖ bağlantılı kurumların ve okulların sona erdirilmesi bizim Bosna Hersek makamlarından beklentilerimizdir.” diye konuştu.

Koç, FETÖ ile mücadele konusunda Bosna Hersek’ten somut adımlar beklediklerini ifade ederek “Atılacak somut adımlar iş birliğinin daha da pekişmesine ve ilerlemesine mutlaka bir ilave destek sağlayacaktır.” dedi.

Bosna Hersek’in dört bir yanında ’15 Temmuz’ anlatılacak yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Bosna Hersek’in doğusundaki Srebrenitsa’nın, 11 Temmuz 1995 tarihinde Ratko Mladic komutasındaki Sırp birlikler tarafından işgal edilmesinin ardından yapılan soykırımda katledilen ve toplu mezarlarda bulunduktan sonra kimlik tespiti yapılan Boşnak kurbanlar, öğle namazının ardından Potoçari Anıt Mezarlığı’nda defnedildi.

Soykırım kurbanlarının ailelerini bu acılı günde yalnız bırakmak istemeyen binlerce insan da sabahın erken saatlerinden itibaren Srebrenitsa yakınlarındaki Potoçari’ye gelmeye başladı. Srebrenitsa katliamında ölenler için yakınları sevdiklerinin mezarı başında dua etti

Savaş yıllarında BM askerlerinin üs olarak kullandığı eski akümülatör fabrikasından dün akşam anıt mezarlığa taşınan yeşil çuhalı tabutların başında da hüzün hakim. Yakınları, kurbanların tabutlarının başına gelerek, sevdiklerine son kez veda ediyor.

Bu yıl defnedilen 71 soykırım kurbanının en genci öldürüldüğünde 15 yaşında olan Damir Suljic, en yaşlısı ise 72 yaşındaki Alija Salihovic. Bugünkü cenaze töreninin ardından Potoçari Anıt Mezarlığı’ndaki mezar sayısı 6 bin 575’e yükselmiş oldu.

Srebrenitsa’da isimleri belli olan 71 kurban daha mezar yerine kavuştu yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Tarihin utancı

Temmuz 1995’de Yugoslavya’da Sırp vahşetinin en büyüklerinden biri yaşandı. BM Barış Gücü kontrolündeki Srebrenitsa’ya giren Sırplar Avrupa’da II. Dünya Savaşından sonra yaşanan en büyük katliam ve soykırım olarak tarihe geçti. Yapılan katliamda genç yaşlı demeden binlerce insan yaşamını yitirmiştir. Katliama Sırp ordusunun yanı sıra, Bosna-Sırp ordusunun “Akrepler” olarak bilinen özel birlikleri de katılmıştır. Ne Birleşmiş Milletler’in Srebrenitsa’yı güvenli bölge ilan etmesi ne de kentte bulunan 600 Hollanda Barış Gücü askeri katliama mani olamamıştır. Lahey Savaş Suçları Mahkemesinin aldığı utangaç kararla Hollanda’lı BM Barış Gücü askerlerinin soykırımda sorumluluğu olduğu kabul edilmiştir.

Yugoslavya’nın dağılmasının ardından, 1992 yılında Sırplar Yugoslav halklarına katliam uygulamaya başlamışlardır. Olaya müdahil olmak isteyen Birleşmiş Milletler 6 bölgeyi güvenli ilan etmiştir ve bu bölgelerden biri de Srebrenitsa’dır. Savaştan önce 24.000 nüfusu olan bu kent mülteciler ve dışardan kente sığınan insanlarla birlikte 60.000 nüfusa ulaşmıştır. Nüfusun artmasıyla bu kent artık hastalıklarla, açlıkla mücadele etmeye çalışan bir toplama kampına dönüşmüştür. Kenttekilerin kendilerini korumak için edindikleri silahlar da BM (Birleşmiş Milletler) güçleri tarafından güvenlik gerekçesiyle toplanmıştır. Sırp devlet Başkanı Radovan Karadziç’in emriyle, Ratko Mladiç komutasındaki Sırp askerlerinin kente olan tacizleri sıklaşınca kamptaki insanlar silahlarının geri verilmesi için başvuruda bulunmuş; fakat kampın Hollandalı komutanı Thom Karremans bu isteği geri çevirmiştir. BM güçleri ise sadece kent üzerinde iki tane F16 uçurarak  göstermelik tepki vermişlerdir. Hollandalı askerler Bosna’daki BM Barış Gücü Komutanı Fransız generalden aldıkları emirle bir gece yarısı kenti boşaltmış ve bulundukları kampı içindeki 25.000 mülteci ile birlikte Sırplara teslim etmişlerdir. Hollandalı komutan tarafından Sırpların insafına bırakılan kent bir hafta süren katliamla Sırplara yenik düşmüştür.

Ratko Mladiç

Srebrenitsa kırsalında 1000 kişiyi esir alan grup, Ratko Mladiç’in emriyle esirleri öldürmeye başlamıştır. Daha sonra kimlik tespiti yapılmaması için cesetler askerler tarafından parçalanarak Kremetorium’da yakılmış ve toplu mezarlara gömülmüşlerdir. Yaklaşık 5 gün süren bu katliama Avrupa devletleri sessiz kalarak destek vermişlerdir. II. Dünya Savaşından sonraki en büyük insanlık kıyımı yaşanan Srebrenitsa, Sırp katillere boyun eğmiştir. Katliam’dan 13 yıl sonra Sırbistan’ın Sermiyan köyünde yakalanan Sırp komutan Ratko Mladiç, Lahey Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından müebbet hapse çarptırılmış; cezasını istediği bir ülkenin hapishanesinde geçirebileceği hükme bağlanmıştır.

Avrupa’nın soykırım günahı Srebrenitsa 22 yaşında yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Bosna Hersek, Sırbistan’a karşı soykırım davasının revizyonu için 23 Şubat’ta Uluslararası Adalet Divanı’na resmen başvuruda bulunmuştu. Uluslararası Adalet Divanı, 2007 yılının şubat ayında, Bosna Hersek’in Sırbistan’a karşı açtığı soykırım davasını delil yetersizliğinden reddetmiş, yeni deliller bulunması halinde 10 yıl içinde davanın yeniden açılması hakkı tanımıştı.

Bosna Hersek’in “soykırım davasının yeniden açılması” talebi reddedildi yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.