2 Nisan, 2008 yılında Birleşmiş Milletler tarafından otizm konusunda farkındalık yaratmak ve bu hastalıktan kaynaklanan sorunlara çözüm bulmak amacıyla “Dünya Otizm Farkındalık Günü” olarak ilan edildi. Dünyada otizmle ilgili yapılan çeşitli araştırmaların yanı sıra, ülkemizde de erken teşhis ve tedavinin yaygınlaştırılmasıyla son yıllarda bu konuda farkındalık arttı. Türkiye’de 2019 yılında tanı almış birey sayısı 107.834 olarak tespit edildi. Aile, Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, bugün yaptığı açıklamada otizmin eksiklik değil farkındalık olduğunu belirtti. Sosyal paylaşım platformu Twitter üzerinden 2 Nisan Dünya Otizm Farkındalık Günü’nü kutlayan Selçuk, yaptığı açıklamada: “Otizm eksiklik değil, farklılıktır. Otizmin farkındayız ve onların yanındayız. Unutmayalım ki engel diye bir şey yoktur. En büyük engel sevgisizliktir.” ifadelerini kullandı.

Türkiye’de otizm konusunda yapılan çalışmalar

Otizm spektrum bozukluğu (OSB); belirtilerini genelde çocuklukta gösteren ve yaşam boyu devam eden karmaşık bir gelişimsel yetersizliktir. Zihinsel yetersizlikten sonra çocuklarda en sık rastlanan nöro-gelişimsel bozukluktur. Dünyada ve Türkiye’de yaygınlık oranları giderek artmaktadır. Otizmli bireylerin, hayatın her alanında yer almalarını sağlayacak hak ve düzenlemeler yapılması büyük önem teşkil etmektedir.

Ülkemizde 2002 yılından bu yana engelli bireylerin yaşam kalitesinin artmasına yönelik çalışmalar yapılıyor.

Bu kapsamda 2005 yılında “Engelliler Hakkında Kanun” çıkartıldı. Sağlık, bakım, istihdam, eğitim gibi birçok alanı kapsayan kanun sayesinde engellilerin yaşamın her alanına etkin olarak katılmaları sağlandı.

2013 yılında Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı öncülüğünde Sivil Toplum Kuruluşları, ilgili kurumlar ve üniversitelerin katılımıyla otizmli bireylere yönelik Eylem Planı Taslağı hazırlandı.

3 Aralık 2016 tarihinde “Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere Yönelik Ulusal Eylem Planı (2016/2019)” ismiyle Resmi Gazete’de yayınlanarak kamuoyuyla paylaşılmıştır.

81 ilde “İl Otizm Eylem Planı İzleme ve Değerlendirme Komisyonları” kuruldu.

Yatılı bakım hizmetleri kapsamında 495 bakım merkezinde 25.773 engelli bireye bakım hizmeti verildi. (2019 yılının verileri)

38 ilde toplam 48 merkezde gündüzlü bakım ve rehabilitasyon hizmeti verildi. (2019 yılının verileri)

Gündüzlü bakım ve rehabilitasyon merkezleriyle, engelli bireylerin zihinsel ve kişisel gelişimine katkı sağlayacak uygulamalar yapıldı. Engelli bireylerin haftada 16 saat olan yararlanma süreleri 40 saate çıkarıldı. Bakım evlerinden faydalanan engellilerin, evlerinden belirli bir saatte alınarak belirli bir saatte ailelerine teslim edilmek üzere servis dahil tüm hizmetleri devlet tarafından karşılandı.

Aileleri erken teşhis konusunda uyarmak ve hastalık hakkında bilgilendirmek için 81 ilde “Aile Bilgilendirme Rehberi” gibi yayınlar basılarak hedef kitleye dağıtıldı.

Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü tarafından erken tanı, tedavi ve müdahale zincirinin kurulması için “Otizm Spektrum Bozukluğu Tarama ve Takip Programı” oluşturuldu.

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 195 özel eğitim okulu ve 7 Rehberlik ve Araştırma Merkezi açıldı.

2018 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde otizm ve down sendromunun araştırılması için komisyon kuruldu.

Bakan Selçuk Dünya Otizm Farkındalık Günü’nü kutladı yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

21 Eylül tarihinde Marsilya’nın Blancarde semtinde yaşanan olayda Monoprix adlı süpermarketler zincirine girmek isteyen Arthur Aumoite adlı görme engelli kişi ve rehber köpeği Loya, hijyen kurallarını çiğnedikleri gerekçesiyle dışarı çıkarılmak istendi.

Aumoite kendisini dışarı çıkarmak isteyen mağaza müdürü ve güvenliğine görme engelli olduğunu, rehber köpeklerin evcil hayvan statüsüne girmediğini ve ülkede yasaların belli olduğunu hatırlattı.

Ancak mağaza müdürü kendisini kolundan tutarak marketten çıkarmak istedi. Olaya şahit olan çevredeki müşteriler duruma tepki göstererek market çalışanlarını durdurmaya çalıştı ancak Arthur Aumoite rehber köpeğiyle birlikte dışarı çıkartıldı.

Görevliler ayrıca Aumoite’nin dışarı çıkmaması halinde polisi arayacaklarını bildirdi.

Market içerisinde yaşanan karmaşayı ve tartışmayı etrafta bulunan diğer bir müşteri saniye saniye görüntüledi. Arthur Aumoite görüntüleri ve söz konusu hadiseyi kendisine ait Facebook sayfasından duyurdu.

Olay sonrası firmaya büyük tepki yağarken, Monoprix süpermarketler zinciri Twitter ve Facebook sayfasından özür dilemek zorunda kaldı.

Fransa’da görme engelliyi marketten çıkardılar yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.