Guardian gazetesi “Enflasyon acı verici. Ancak faiz oranlarını yükseltmek durumu daha da kötüleştirir” başlıklı görüş yazısı yayınladı. ABD ve Avrupa, enflasyonu faiz artırımlarıyla dizginlemeye çalışıyor. ABD ve kıtadaki merkez bankalarının radikal kararına karşın bazı ekonomistler, faiz oranlarını artırmanın düşük gelirli insanları olumsuz etkileyeceği konusunda uyardı.

Faiz artışı yerine fiyat istikrar önlemleri

Guardian gazetesinde yayınlanan yazıda, faiz artışlarının ekonomik durgunluğa neden olabileceği ve sıradan insanlara zarar verebileceğine dikkat çekildi. Isabella Weber ve Mark Paul imzalı yazıda, “Bunun yerine fiyat istikrar önlemlerine ihtiyacımız var.” denildi. Amerikalı politikacıların, “sert” bir seçimle karşı karşıya kaldığı belirtildi.

Görüş yazısında “Ya işsizlik yaratmak ve talebi düşürmek için faiz oranlarını artırmaya devam ederek enflasyonla mücadele edebilirler. Ya da kronik tedarik zinciri sorunlarının üstesinden gelmek için yatırımları teşvik ederken, enflasyonu tetikleyen fiyat artışlarını dizginleyen cerrahi bir yaklaşım kullanabilirler.” önerisinde bulunuldu.

Guardian durgunluk riski konusunda uyardı

Mevcut enflasyon durumunun, tüm ürünlerin aynı oranda daha pahalı hale gelmesiyle ilgili olmadığı; gıda, yakıt, araba ve konut gibi belirli kalemlerin büyük fiyat şokları yaşadığı ve enflasyonu önemli ölçüde yükselttiğine işaret edildi. Bu değişiklikleri kontrol etmenin, Amerikalılar için toplam talebin dayanılmaz seviyelere düşmesini gerektireceği, bunun da insanları mal satın alamayacak kadar “fakir hale getirmek ve böylece darboğazları hafifletmek” anlamına geleceği anlatıldı.

Yazıda, “Faiz artışları sadece bu temel fiyatları aşağı çekmek için uygun olmamakla kalmıyor, aynı zamanda milyonlarca insanı işsiz bırakan bir durgunluk riskini de beraberinde getiriyor.” denildi. Diğer yandan koronavirüs salgını ve enflasyonun yükünü, düşük gelirli hanelerin omuzladığı, faiz artışlarına bel bağlamanın, bu yükün bir kez daha söz konusu kesimin omuzlarına kaydırılmasına yol açacağına vurgu yapıldı.

Guardian: Faizi yükseltmek durumu daha da kötüleştirir yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Hükümetler bir yandan sağlık mücadelesi verirken diğer yandan da sağladıkları destek paketleriyle şirket ve vatandaşlarının neredeyse tamamen ekonomilerin durduğu bir dönemde ayakta kalmasına yardımcı olmaya çalışıyor.

Bu mücadelede merkez bankaları da üzerine düşüyor. Dünyada neredeyse tüm merkez bankaları 2020 yılında ekonomileri bir nebze de olsa canlandırabilmek adına tahvil alımlarını hızlandırdı ve adeta bir faiz indirimi yarışına girdi. Türkiye bu sürece gelişmiş ülkelere göre yüksek bir politika faiz oranıyla girdi. 2019 sonunda TCMB’nin belirlediği politika faizi yüzde 12 seviyesinde bulunuyordu. Gelişmiş ülkelerde ise oran yüzde 0 ila 0.75 arasında değişiyordu.

2020 yılında ise Merkez Bankası 5 kez faiz indirimine gitti ve politika faizi yüzde 8.25’e düştü. Böylece Merkez Bankası 2020 genelinde toplam 375 baz puanlık faiz indirimine gitmiş oldu. Bu indirimlerle beraber Merkez Bankası Başkanı Murat Uysal göreve başladıktan sonra 9 kez faiz indirmiş oldu. TCMB 2020 yılında bu indirimlerle korona döneminde baz puan olarak en yüksek faiz indirimine giden ikinci merkez bankası oldu.

Neredeyse tüm dünyanın faiz indirime gittiği 2020’de Kuzey Avrupa’da farklı kararlar alındı. İsveç Merkez Bankası negatif yüzde 0.25 olan politika faizini 0’a çekti. Yani 250 baz puanlık faiz artırımı yapmış oldu. İsveç hükümeti de zaten dünyanın aksine koronavirüs sebebiyle kısıtlama getirmeme kararı aldı ve şu ana kadar bu kararını uyguladı.

Bunun yanında Danimarka Merkez Bankası da 2019 sonunda negatif yüzde 0.75 olan politika faizini negatif yüzde 0.60’a yükseltti.

Küresel faiz indirim yarışında Türkiye ikinci sırada yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Bakan Albayrak, “Kamu bankaları yüzde 9 – 11.5 oranını reel sektöre yansıtacak” dedi.

Albayrak buradaki konuşmasında kamu bankalarının 2020 yılına girmeden önce faiz oranını tek haneye düşüreceğini söyledi.

Albayrak, yıl sonu enflasyonunun yüzde 12’nin altında kalacağını belirtti.

Albayrak “Ekonomimiz üzerinde 6 yıldır oluşturulmak istenen tüm bu baskıya karşı, Türkiye bu süreçlerden önceki ekonomik kazanımlar dönemine de emin adımlarla ilerliyor” diye konuştu.

Kamu bankaları 2020 öncesinde faizi tek haneye düşürecek yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.