İngiltere’nin önemli ekonomi dergilerinden Financial Times, doların güçlenmesinin yanı sıra zayıflıklarının da arttığını belirterek, “Dolar sonrası bir dünya geliyor” başlığı ile, küresel ekonomide yaşanacak değişimlerin sinyalini veren bir makale yayınladı. Makalede Financial Times, “Para birimi güçlü görünebilir ancak zayıf tarafları artıyor.” dedi.

Yatırımcılar dolardan uzaklaşıyor

Ruchir Sharma imzalı Financial Times yazısında, Amerikan ekonomisinin son yıllarda diğer gelişmiş ekonomilerden önemli ölçüde daha hızlı büyüdüğü ancak önümüzdeki yıllarda emsallerinden daha yavaş büyümeye hazırlandığı anlatılarak, “Yatırımcılar, dolardan uzaklaşma eğilimine girdi.” ifadesi kullanıldı. “Amerikan yaptırımlarının Rusya’ya etkisi, ABD’nin dolar güdümlü bir dünyada ne kadar etkili olduğunu gösteriyor.” denilerek bazı tespitlerde bulunuldu.

Bu durum, birçok ülkeye seçenek aramalarını hızlandırması için ilham veriyor. Bir sonraki adımın tek bir rezerv para birimine değil, para bloklarına doğru olması ihtimal dahilinde. Güneydoğu Asya’nın en büyük ekonomileri, dolardan kaçarak birbirlerine doğrudan ödeme yapıyor. Malezya ve Singapur, Çin ile benzer düzenlemeler yapan ülkeler arasında. Asya’dan Orta Doğu’ya kadar merkez bankaları, dolara olan bağımlılığı azaltmak için ikili para takas hatları kuruyor. Dolar, güvenli liman statüsünden faydalanıyor gibi görünüyor, ancak yatırımcılar ABD varlıklarını satın almak için acele etmiyor. Bu tablo, ABD ekonomisine yönelik bir güven oyu değil. Temel dengesizlikler dolar için kötü sonuçlara yol açıyor. ABD’de cari hesap açığı, 1960’tan bu yana yalnızca bir kez geçtiği yüzde 5 eşiğine yakın.

Küresel enflasyondaki yükselişin yanı sıra arz ve talep dengesinde bozulmalar, gözleri ABD’nin para birimi dolara çevirdi. ABD’nin dünyaya net 18 trilyon dolar ya da ülkenin gayri safi yurt içi hasılasının yüzde 73’ü kadar borcu var. Bu durum, geçmişteki döviz krizlerini önceden haber veren yüzde 50 eşiğinin oldukça ilerisinde.

Döviz rezervlerinin dolar payı şu anda yüzde 59’da. Bu da 1995’ten bu yana en düşük seviyede. Dijital para birimleri her ne kadar hırpalanmış görünse de uzun vadeli alternatif olmaya devam ediyor. Öte yandan aynı yazıda, “Bu yüzden güçlü dolara aldanmayın. Dolar sonrası dünya geliyor.” denildi.

Dolar sonrası yeni bir dünya geliyor yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Covid-19 salgını sürecinde küresel tedarik zincirinin aldığı darbe nedeniyle nakliye fiyatları yükseldi. Nakliye ve navlun fiyatlarındaki artış, enerji fiyatlarının yanı sıra işçilik, hatta konteynır ekipmanında yükselen maliyetlerden etkilendi. Küresel ticaretin yüzde 80’inden fazlası deniz taşımacılığı üzerinden yapılırken söz konusu maliyetlerdeki artış firmaları Uzak Doğu’da üretim ve tedarik seçeneğini sorgulamaya itti. Bu nedenle küresel bazda faaliyet gösteren şirketler, maliyetlerini düşürmek amacıyla farklı pazar arayışları içine girdi. Özellikle Avrupalı yatırımcılar üretimlerini Uzak Doğu’dan daha yakın bölgelere taşımak için tercih ettiği seçenekler arasında Türkiye öne çıkıyor. Uluslararası derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings de son analizinde de Türkiye’nin, Avrupa’da tedarik zincirlerindeki değişimden en fazla kazanç elde edecek ülke konumunda bulunduğunu açıklamıştı.

26 trilyon dolarlık pazara 4 saatlik uzaklıkta

Türkiye’yi nakliye fiyatlarının yanı sıra diğer alternatiflere kıyasla rekabetçi kılan unsurlar arasında coğrafi konumu, ulaşım ağı, demografik yapısı ve yatırımcıya sunduğu kolaylıklar yer alıyor.

Türkiye, Avrupa, Orta Doğu ve Kuzey Afrika pazarına yakın bir konumda. Ayrıca, 1,3 milyarlık nüfusa ve 26 trilyon dolarlık bir pazara 4 saatlik uçuş mesafesinde yer alıyor. Coğrafi avantajının yanı sıra genç, dinamik ve kalifiye nüfusu ve benzer ülkelere kıyasla uygun işçilik maliyetleriyle de yatırımcılara avantajlar sunuyor. Üstelik ülke, Asya ve Avrupa arasında köprü konumu üstlenmesinin yanı sıra önemli ticaret yollarının da kesişim noktasında. Küresel lojistik ağın önemli bir parçası olan ülkede, Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz’de hemen her türlü geminin erişebileceği limanlar hizmet veriyor.

Türkiye, reform çalışmalarıyla özel sektörün gelişimine imkan sağlayarak, yatırımcı dostu bir iklim de oluşturuyor. 80’i aşkın ülkeyle karşılıklı yatırımları koruma altına alan ülkede çifte vergilendirmenin önüne geçen anlaşmalarla yatırımcılara avantajlar sunuluyor. Ülkede şirket kuruluş işlemlerinin bir saat içinde tamamlanması mümkünken yabancı gerçek ve tüzel kişilerin şirket kurması yerli yatırımcılarla aynı kurallara tabi tutuluyor. Yatırım teşvikleri, bölgesine ve sektörüne göre değişmekle birlikte, yatırım tutarının tamamının vergiden muaf olmasına, sosyal güvenlik primlerinden işverenlere düşen payın kamu tarafından karşılanmasına kadar ulaşabiliyor. Türkiye’de çeşitli vergi türlerinde sağlanan muafiyet ve indirimlerin yanı sıra yatırımcılara faiz oranı desteği, sermaye katkısı, altyapı, enerji, eğitim ve kredi desteği ile alım garantisi gibi teşvik unsurları da sunuluyor.

Ülkede 89 teknokent de faaliyet yürütüyor. Ayrıca Türkiye’de 350’nin üzerinde organize sanayi bölgesi (OSB) bulunuyor.

Nakliye fiyatları arttı, Türkiye ön plana çıktı yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Açıklamada, kredi derecelendirme kuruluşunun mart ayındaki brent petrolün varil fiyatına ilişkin tahmininin 50-70 dolar seviyelerinde olduğu fakat son dönemdeki gelişmeler ışığında bu tahminin bu yıl için 35 dolara, gelecek yıl için ise 45 dolara çekildiği belirtildi.

Açıklamada değerlendirmelerine yer verilen Moody’s Kıdemli Analisti Alexander Perjessy ise “2020 yılında küresel ekonomide, bütün gelişmiş ekonomilerde şu anda daha derin bir resesyonun gerçekleşmesini bekliyoruz. Özellikle seyahatlerin azalmasıyla petrol talebindeki düşüş tahminlerimizin ötesinde.” yorumunu yaptı.

Düşük fiyatlar petrol ihracatçısı ülkeleri baskılayacak yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Uluslararası Enerji Ajansının (IEA) Gaz 2020 raporuna göre, küresel doğal gaz piyasalarında talep önemli oranda azalırken, bu yıl Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Avrupa ve Asya gibi gelişmiş piyasalarda gaz talebindeki gerileme yüzde 75’i bulabilir.

Bu yıl küresel gaz talebinin ise 150 milyar metreküp azalarak, 3 trilyon 850 milyar metreküp seviyesinde gerçekleşeceği öngörülüyor. Yüzde 4’lük bu düşüş, küresel doğal gaz talebinde yıllık bazda görülen tarihin en büyük düşüşü olacak. Ayrıca, bu oranın 2008 ekonomik krizi nedeniyle gaz talebinde yaşanan düşüşün iki katı olacağı hesaplanıyor.

Öte yandan, Covid-19 salgını küresel petrol ve gaz piyasalarında arz artışına sebep olurken, bu sektörlerdeki harcamaların kısılmasına ve yatırım planlarının da kısa dönemde ertelenmesine yol açacak.

Gaz tedariğinin büyümesinde öncü olan ABD kaya gazı, Orta Doğu ve Rusya petrol fiyatlarındaki çöküş ve talepteki belirsizlik nedeniyle baskı altında bulunuyor.

Küresel gaz piyasalarında 2021’de bir sıçrama olması beklense de bu büyümenin kriz öncesi dönemdeki öngörüleri yakalayamayacağı tahmin ediliyor. Küresel gaz talebinde 2021’den sonra talebin en fazla Çin ve Hindistan’da görülmesi bekleniyor.

Sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ise uluslararası gaz ticaretinin itici gücü olacak. Son 2 yılda LNG projesi yatırımları Kuzey Amerika, Afrika ve Rusya’da ilave ihracat kapasitesi oluşmasını sağlayacak.

Covid-19 küresel gaz piyasasına tarihin en büyük şokunu yaşatacak yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

‘LGBT propagandası’ küresel işgalin en önemli halkası yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.