Fransa’nın İkinci Dünya Savaşı’ndan dönen Senegalli askerlere 1 Aralık 1944’te yaptığı Thiaroye Katliamı hafızalardaki yerini koruyor.

İkinci Dünya Savaşı’nda Fransız Batı Afrikası bünyesinde savaşan Senegalli nişancılara (Tirailleurs Senegalais) yapılan katliamın üzerinden 76 yıl geçmesine karşın Fransa’nın olaya ilişkin sır perdesini aralamak adına arşivlerini açması bekleniyor.

Fransa saflarında savaştıktan sonra Dakar’a gönderilen ancak “isyan çıkarttıkları” gerekçesiyle Thiaroye Askeri Kampında öldürülen Senegalli nişancıların sayısı bugün hala bilinmiyor.

Paris yönetimi bu sayının uzun süre 35 olduğunu söylese de 2014’te dönemin Cumhurbaşkanı François Hollande’ın Thiaroye mezarlığına yaptığı ziyarette 70 kişiden bahsetmesi, gerçek sayının tahmin edilenden fazla olduğunu ortaya koydu.

Hollande’ın ziyarette “Fransız üniforması giyen buna karşın Fransız silahlarının çevrildiği bu isimleri yad etmek ve bir haksızlığı gidermek istiyorum.” ifadeleri adeta şok etkisi yarattı.

Zira Hollande, bu açıklamasıyla katliamda Fransa’nın sorumluluğunu kabul eden ilk Fransız devlet adamı oldu.

“Makinalı tüfekle katledildiler”

AA muhabirine konuşan tarihçi Samba Leye, Fransa’nın öne sürdüğü “ayaklanma” tezinin reddederek, askerlerin terhis olmadan önce kendilerine vadedilen tazminatlarını almak üzere toplandığını dile getirdi.

Ölü sayısının hala belirsiz olduğuna vurgu yapan Leye, olaydan kurtulan 34 kişinin 1 ila 10 yıl arasında hapis cezasına çarptırıldığını ancak hepsinin 2 yıl içinde serbest kaldığını kaydetti.

Leye, “Thiaroye’de, Senegalli askerler, şafak vakti M3 tankı, 2 makinalı tüfek ve yarım paletli araçla donatılmış jandarma birlikleri tarafından katledildi.” dedi.

“Savaş suçu ve insanlığa karşı suç işlendi”

Afrikalı Hukukçular Derneğinin (AJA) Sözcüsü Marie Bouare de Fransa’nın iddia ettiği gibi bir ayaklanmanın yaşanmadığının altını çizdi.

Bouare, “Terhis edilmesi beklenen bu askerler kampta toplandı ve öldürüldü. İşte savaş suçu ve insanlığa karşı suç sayılacak Thiaroye’nin korkunç geçmişi böyle.” diye konuştu.

Nişancılardan birinin Fransa Savunma Bakanlığına açtığı davayı kazandığını hatırlatan Bouare, diğer kurbanlara da itibarlarını iade etme adına bir duruşma yapılması gerektiğine ve bu bireysel davanın emsal teşkil edebileceğine dikkati çekti.

Bouare, AJA’nın katliamın tam anlamıyla aydınlatılması için Fransa’dan arşivlerini açmasını istediğini belirtti.

“Madalya takacağınıza katlettiniz”

Başkent Dakar’daki Cheikh Anta Diop Üniversitesi Tarih Fakültesi Dekanı Mor Ndao da “Bu insanlar sizin özgürlüğünüz için savaştı. Geri döndüklerinde onlara madalya takacağınıza katlettiniz.” dedi.

Ndao, cepheden iyi haberler gelmeye başlayınca Fransa’nın Afrikalı askerlerden bir an evvel “kurtulmak” istediğini vurgulayarak, 6 ay içinde 9 bin 678 Senegalli nişancının ülkesine gönderildiğini söyledi.

Fransa için savaşan 17 bin Senegalli ya öldürüldü ya da kayboldu

Thiaroye mezarlığından bulunan 202 isimsiz mezar, katliamın önemli sembollerinden kabul edilse de sayıları tam olarak bilinemeyen kurbanların kampa yakın bir alandaki çukura gömüldüğü tahmin ediliyor.

Senegalli nişancıların, 21 Kasım 1944’te Dakar’a döndüklerinde sayılarının 1280 olduğu biliniyor.

Fransa Savunma Bakanlığı verilerine göre, İkinci Dünya Savaşı boyunca cephede savaşan 17 bin Senegalli Nişancı ya öldürüldü, yaralandı ya da kayboldu.

Aileler arşivlerin açılmasını istiyor

Fransa’nın en eski sömürgesi Senegal, 1895’ten 1946’ya kadar Fransız Batı Afrikası içinde yer aldı.

Senegal, 1946’da Fransa’nın uzak toprağı kabul edildi, 1958’de özerk bir yönetime dönüştü, 1960’ta da tam bağımsızlığını kazandı.

Her yıl 1 Aralık’ta Thiaroye mezarlığında, 1 Aralık 1944’te öldürülen Senegalli nişancılar için anma programları düzenleniyor.

Katliamda hayatını kaybedenlerin yakınları, yaklaşık 400 Senegalli nişancının Fransız askerleri tarafından öldürüldüğünü belirterek, Fransa’dan arşivleri açmasını talep ediyor.

Thiaroye Katliamı: Fransa’nın açtığı 76 yıldır iyileşmeyen yara yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Geçen mayısta, yeni dönemde başörtülü öğrenci kabul etmeyeceklerini belirten okul yönetimi, öğrenci velileri ve Senegalli yetkililerin tepkilerine rağmen yasağı uygulamaya koydu.

Senegal Eğitim Bakanı Mamadou Talla’nın “Senegal Cumhuriyeti, laik, demokratik ve sosyaldir. Vatandaşlarının köken, ırk, cinsiyet ve dinine bakmadan kanun önünde eşitliğini sağlar. Tüm inançlara saygı duyar.” uyarısına rağmen enstitü, belirlenen yeni formaların kampüs içinde giyilmesini zorunlu koştu.

Birçok Müslüman veli yasağı protesto ederek okul yönetimine karşı enstitünün Senegal anayasasına aykırı hareket ettiği gerekçesiyle dava açacaklarını belirtti.

Geçen ay Dakar’da Fransa merkezli Avrupa İşletme Enstitüsü (IEA) okul binası sınırlarında namaz kılınmasını yasakladığını bildirmiş, çalışanların kampüs içinde namaz kılmasını yasaklamıştı.

Diğer yandan Fransız menşeli bir eczanede iki eczacının iş saatlerinde namaz kıldıkları gerekçesiyle kovulmaları ülkede büyük yankı uyandırmışt

Senegal’deki Katolik Fransız okulu başörtülü öğrencileri okula sokmadı yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Senegal’in başkenti Dakar’da Fransa merkezli Avrupa İşletme Enstitüsünün (IEA) okul binası sınırlarında namaz kılınmasını yasakladığı ileri sürüldü.

İktidardaki koalisyonun eski Meclis Grup Başkanı Mustafa Diakhate, okul tarafından yayımlanan genelgeyi, sosyal medya hesabında paylaştı.

Söz konusu genelgede, okulun iç tüzüğünde yer alan “laiklik” ilkesi gereği okul sınırlarında namaz kılmanın yasak olduğu belirtiliyor.

Diakhate, paylaşımında, Fransa’nın aksine Senegal’de kamu veya özel okullarda namaz kılınmasını yasaklayan bir kanun bulunmadığını aktardı.

Senegalliler ülkedeki Fransız kurumlarının İslam’la ilgili tutumuna tepkili

Mustafa Diakhate, Senegal hükümetinin “ülkeyi dini tartışmalara sürükleyecek” bu tehlikeli karara müdahale etmesi gerektiğini belirtti.

Senegal’de geçen hafta Fransız menşeli bir eczanede iki eczacının iş saatlerinde namaz kıldıkları gerekçesiyle kovulmaları, mayıs ayı başında Fransız Katolik okulu Jeanne D’arc Enstitüsünün gelecek eğitim yılında başörtüsünü yasaklayacağını duyurması, tepki ve tartışmalara yol açıyor.

Fransız kurumları Senegal’de Müslümanlara baskı uyguluyor yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.