Uluslararası Af Örgütü ile merkezi Kanada‘nın Waterloo kentinde bulunan ve bir silahsızlanma grubu olan Project Ploughshares, Kanada’nın Suudi Arabistan’a silah satmaya devam ettiğini raporladı. Justin Trudeau’nun başbakanlığındaki Kanada Hükümetinin, Suudi Arabistan’a silah satışını durdurmayı reddettiği ve uluslararası hukukun hiçe sayıldığı belirtildi. İki uluslararası kuruluşun, “Güvenilir Kanıt Yok: Kanada’nın Suudi Arabistan’a Silah İhracatının Kusurlu Analizi” başlıklı 49 sayfalık raporda Kanada’nın, Silah Ticareti Antlaşması’nın temel hükümlerini görmezden geldiği için “temelde kusurlu” olduğu dile getirildi. Raporda, Suudi Arabistan’ın, ABD dışında Kanada askeri mallarının en büyük müşterisi olmaya devam ettiği vurgulandı. Dönemin Kanada Dışişleri Bakanı François-Philippe Champagne’in, 2020 yılında Suudi Arabistan’a yeni silah ihracatı başvurularını gözden geçirme konusundaki moratoryumu kaldırdığı bilgisi tekrar paylaşıldı.

“Kanada yapımı silahlar Yemen güçlerinin elinde görüntülendi”

Raporda ayrıca bu durumun uluslararası insan hakları hukukunu ihlal ettiği ifade edildi. Uluslararası insancıl hukuk ve cinsiyete dayalı toplumsal şiddet ihlallerini işlemek veya kolaylaştırmak için kullanıldığına işaret edildi: “Böylece Kanada, ‘ifade, örgütlenme ve toplanma özgürlüğü haklarının baskı altına alındığı’ bir ülke olan Suudi Arabistan’a 2020’de 1,3 milyar dolardan fazla askeri mal ihraç etti. Suudi askerleri tarafından kullanılan Kanada yapımı hafif zırhlı araçlar, Suudi Arabistan-Yemen sınırındaki çatışmalarda görüntülendi. Kanada yapımı keskin nişancı tüfekleri, Yemen hükümet askerlerinin veya onların vekil güçlerinin elinde görüntülendi. Suudi Arabistan, İran destekli Husi isyancılara karşı Yemen hükümetini destekleyen Ortadoğu ve Afrika ülkeleri koalisyonunun lideri olarak 2015’ten beri Yemen’de bir savaşa bulaşmış durumda. Avrupa Parlamentosu da dahil olmak üzere insan hakları grupları ve Batılı siyasi liderler, Suudi Arabistan’a silah satışlarının dondurulması çağrısında bulundu. BM İnsani İşler Koordinasyon Ofisi’ne göre, Yemen savaşında yaklaşık çeyrek milyon insan öldü.”

Kanada Suudi Arabistan’a karşı görüşünü değiştirmedi

Raporda, Yemen konulu bir uzmanlar panelinde, Kanada‘nın “Yemen savaşını körüklemeye yardımcı” olarak adlandırıldığına da dikkat çekildi. Haziran 2020’de Yemen’deki çatışmayı yürütenlere silah satan ülkeler listesine Kanada‘nın da dahil edildiği bildirildi.  Öte yandan Kanada’nın tüm bu gelişmelerden sonra da Suudi Arabistan‘a silah ihracatı konusundaki görüşünü değiştirmediğinin altı çizildi. Küresel Silah Ticareti Antlaşmasının, imzacı ülkelerin ihraç edecekleri askeri mallar konusunda uyacakları hükümleri içerdiği hatırlatılan raporda, Kanada’nın da bu antlaşmaya 2019 yılında katıldığı bildirildi.

Kanada Suudi Arabistan’a silah satmaya devam ediyor yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Suudi Arabistan, ülkedeki ezan sesinden de rahatsız olmaya başladı. Ülkede, camilere ezan sesinin yüksekliği ile ilgili yeni kurallar getirilmesine karar verildi. Suudi İslami İşler Bakanlığı geçtiğimiz haftalarda ezanın, camilerdeki tüm hoparlörlerin azami ses seviyesinin en fazla üçte biri yüksekliğinde okunacağı açıklamasını yaptı. Ezan sesinin yaşlı ve çocukları rahatsız ettiğini öne sürüldü. Camilerde ezan okunan hoparlörlerin sesi kısıldı. Kararın ardından ülkenin muhafazakâr kesimden tepkiler gelmeye başladı. Karara karşı çıkan vatandaşlar ise “krallığın düşmanları” olarak ilan edildi. Suudi Arabistan İslami İşler Bakanı Abdüllatif El Şeyh, namaz kılmak isteyen vatandaşların imamın çağrısını beklemesinin gerekmediğini dile getirdi. Abdüllatif El Şeyh, “Namaz kılmak isteyenlerin imamın sesini beklemesine gerek yoktur. Önceden camiye gitmiş olmaları gerekir” diye konuştu.

Karara karşı gelenlere krallığın düşmanı dendi

İngiliz basın organı BBC Türkçe’nin yaptığı habere göre; Abdüllatif El Şeyh, devlet televizyonundan konuyla ilgili açıklamalar yaptı. Abdüllatif El Şeyh’in yaptığı konuşmaya göre ezan sesinin kısılması kararının halktan gelen tepkiler üzerine alındı. Suudi Arabistan İslami İşler Bakanı, ezan sesinin aşırı yüksek olmasından şikâyet edenler arasında, yaşlıların ve çocuklarının uykularının bölündüğünü söyleyen ailelerin bulunduğunu söyledi. Suudi bakan, sosyal medyada bu kararı eleştirip “restoran ve kafelerdeki yüksek sesli müziğin de kısılması gerektiğini” söyleyenlere tepki gösterdi. Abdüllatif El Şeyh, “Namaz kılmak isteyenlerin imamın sesini beklemesine gerek yoktur. Önceden camiye gitmiş olmaları gerekir” açıklamasını yaptı. Karara karşı çıkanları “Suudi krallığının düşmanı” olarak niteledi. Suudi Arabistan İslami İşler Bakanı Abdüllatif El Şeyh, bu kişilerin sorun çıkarmayı ve ulusal bütünlüğü bozmak istediğini belirtti. Suudi İslami İşler Bakanlığı’nın geçtiğimiz hafta açıkladığı karar uyarınca, camilerdeki hoparlörler azami ses seviyelerinin en fazla üçte birine kadar açılabilecek. Aynı zamanda, ezan sonrasında camilerde okunan dualar veya verilen vaazlar hoparlörden yayınlanmayacak; ezandan sonra hoparlörler kapatılacak.

Suudi Arabistan camilerde sadece ezan ve kamet için hoparlör kullanılacak

Suudi Arabistan’da, geçtiğimiz aylarda da camilerde hoparlörlerin sadece ezan ve kamet okunması sırasında kullanılmasına karar verilmişti. İslami İşler Bakanı Abdullatif Al Şeyh’in camilerde hoparlör kullanımıyla ilgili çıkardığı yeni genelge, bakanlığın internet sitesinde yayımlanmıştı. Genelgede, hoparlörlerin sadece ezan ve kamet için kullanılacağı, bunun dışındaki durumlarda dışarıya ses verilmeyeceği belirtilmişti.

Suudi Arabistan şikayet geliyordu iddiasıyla camilerde ezan sesini kıstı yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

İngiltere silah sattığı Suudi Arabistan’ın, Yemen’deki ihlallerini kayıtlara geçirmiyor. İngiliz hükümetinin, Suudi Arabistan‘ın, Yemen‘de sivillerin ölümüne yol açan saldırıları, uluslararası insani hukuk ihlalleri kayıtlarına eklemediği ortaya çıktı. Guardian gazetesinin haberine göre, silah satışıyla ilgili izinler çerçevesinde Savunma Bakanlığınca tutulan kayıtlara Yemen’deki ihlaller dahil edilmedi. Temmuz 2020’den beri veri tabanına 500’den fazla muhtemel ihlal kaydı girildi. Fakat insan hakları grupları, Suudi Arabistan liderliğindeki koalisyon güçlerinin 20 binden fazla hava saldırısı düzenlediği bir savaşta gerçek ihlal sayısının çok daha yüksek olması gerektiğini  girilen verilerin eksik olduğunu açıkladı. İşçi Partisinden Gölge Uluslararası Ticaret Bakanı Emily Thornberry de güvenlik, insan hakları ve insani yardım uzmanları tarafından oluşturulan Yemen Veri Projesince belirlenen bir dizi olayın kayıtlarda olmadığının tespit edildiğini duyurdu.

İngiltere silah sattığı Suudi Arabistan’ın ihlallerini görmezden geldi

Suudi Arabistan’ın yaptığı insan hakları ihlallerinin arasında, Ocak 2018’de 17 kişinin öldüğü bir köprü ve pazar yerine yönelik saldırılar da bulunuyor. Ayrıca Eylül 2015’te bir cenaze törenini hedef alan ve 30 kişinin öldüğü hava saldırısının da Suudi Arabistan’ın yaptığı ihlaller arasında. Öte yandan İngiltere silah sattığı Suudi Arabistan’ın ihlallerini görmezden geliyor. İngiltere hükümeti veri tabanını yayımlamayarak hangi ihlallerin kaydedildiğinin bilinmesini imkansız hale getirirdi. Savunma Bakanlığı kaynakları, veri tabanını yayımlanmamasını bu tarz olayların halka açıklanamayacak kadar hassas çeşitli bilgiler içermesinden kaynaklandığını ileri sürdü. Silah Ticareti Karşıtı Kampanyası’nda olan Andrew Smith ise “Bu olayların neden dahil edilmediğine dair tam bir soruşturma yapılmalı.” diye konuştu. Smith şunları söyledi, “Bu acımasız savaş başladığından beri Suudi Arabistan liderliğindeki kuvvetlerin, Yemen’de insanların yaşamlarını ve haklarını tamamen hiçe saydığını, savaşın sivillere maliyeti yıkıcı oldu ancak bu Boris Johnson (Başbakan) ve Liz Truss’ı (Uluslararası Ticaret Bakanı) silah satışlarını sona erdirmeye ikna etmeye yetmedi.”

İngiltere Suudi Arabistan’a silah satmaktan vazgeçmiyor

Temmuzda Uluslararası Ticaret Bakanı Truss, Suudi liderliğindeki güçler tarafından işlenen olası uluslararası hukuk ihlallerinin “münferit olaylar” olduğunu savunarak  İngiltere’nin Suudi Arabistan’a yapmış olduğu silah ticaretini onaylamıştı. Birleşmiş Milletler (BM) ise eylülde bir rapor yayımlayarak, İngiltere dahil, Suudi Arabistan’a silah satan ülkelerin, potansiyel savaş suçlarına yardım ettiğini duyurmuştur. İngiltere’nin Yemen’deki savaşın başlamasından bu yana Suudi Arabistan’a en az 5 milyar sterlin değerinde silah sağladığı biliniyor.

İngiltere silah sattığı Suudi Arabistan’ın ihlallerini kaydetmiyor yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Suudi Arabistan ve BAE‘nin, İsrail‘in desteğiyle gazetecilerin telefonlarını hacklediği öne sürüldü. Suudi Abaristan ve BAE’nin İsrail tarafından geliştirilen casus yazılımı kullandığı bildirildi. İsrail eliyle onlarca gazetecinin telefonunu hackledikleri iddia edildi. Kanada’nın Toronto Üniversitesi bünyesinde bulunan Citizen Lab isimli araştırma merkezi konuyla ilgili bir rapor yayımladı. Citizen Lab isimli araştırma merkezinin yayınladığı rapora göre İsrailli NSO Group isimli şirket tarafından üretilen ve hükümetler tarafından yalnızca teröristleri ve suçluları izlemek için kullanılan Pegasus isimli casus yazılımla, şu ana kadar tamamı El-Cezire çalışanı olan 36 medya mensubunun telefonlarının hacklendiği ortaya çıktı. Citizen Lab raporunda, El-Cezire çalışanlarından 18’inin NSO Group operatörlerine bağlanan dört farklı “küme” tarafından hacklendiği ve bunun da Suudi Arabistanlı Monarchy kod adlı bir operatör tarafından gerçekleştirildiğini bildirdi.

Suudi Arabistan ve BAE’den siber operasyon

Citizen Lab isimli araştırma merkezinin yayımladığı raporda, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) adına hareket eden Sneaky Kestrel kod adlı başka bir operatörün de, 15 telefonda casusluk yaptığı ve saldırıları, bu kullanıcıların koordine ettiği kaydedildi. Citizen Lab’daki araştırmacılar raporlarında, diğer iki NSO müşterisinin sırasıyla üç El-Cezire çalışanının telefonunu hacklediğini, ancak saldırıları belirli bir hükümete atfedemediklerini ifade etti. Raporda, casus yazılım sayesinde telefondan istenilen kayıtların alındığı, telefonun mikrofon ve kamerasının gizlice kullanılarak fotoğraf çekilebildiği, istenilen tüm görüşmelerin kaydedilebildiği, kurbanın şifrelerine erişilebildiği ve konum takibi yapılabildiği belirtildi. Citizen Lab’daki araştırmacılar raporlarında, hacklenen telefonların tamamının Apple tarafından üretilen iPhone marka telefonlar olduğunu, keşfettikleri kötü amaçlı kodun, Apple’ın iOS 14 sistemine girerek neredeyse tüm iPhone cihazlarını savunmasız hale getirdiğini kaydettiler.

Gazeteciler, siyasiler, din adamları ve muhaliflerin telefonlarını hacklediler

El-Cezire çalışanlarının hacklendiği ilk olarak, Ortadoğu’da tanınmış gazeteci Tamer Almisshal’ın telefonunun ele geçirildiğinden endişelenilmesi üzerine Citizen Lab’a başvurulması ve araştırmacıların Almisshal’ın iPhone marka telefonunu izlemeye başlamasıyla ortaya çıktı. Citizen Lab, şüpheli bağlantılara hiçbir zaman tıklamamasına rağmen Almisshal’ın telefonunun, gönderilen kötü amaçlı bir kod bulaştıktan sonra bir NSO sunucusuna bağlandığını tespit etti. Citizen Lab araştırmacıları, bu işlemden bir süre sonra da, Almisshal’ın telefonuna sızıldığına dair teknik kanıt buldu. Citizen Lab’in raporunda, aynı yazılımla Fas’taki gazetecilerin, Ruandalı siyasi muhaliflerin, İspanya’daki politikacıların ve Togo’daki demokrasi yanlısı din adamlarının telefonlarının hacklendiği belirtildi. Suudi Arabistan’ın, öldürülmesinden kısa bir süre önce gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın haberleşmelerini gözetlemek için aynı teknolojiyi kullandığı iddia edildi. Citizen Lab’ın raporunda, Londra’daki Arap televizyon kanalı Al Araby’de çalışan gazeteci Rania Dridi’nin telefonunun da aynı şekilde hacklendiğine dair kanıt bulundu. Dridi’nin, BAE hükümeti tarafından hedef alındığı kaydedildi.

Suudi Arabistan ve BAE gazetecilerin telefonlarını hackliyor yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

İnsan Hakları İzleme Örgütü, Suudi Arabistan‘da göçmenlerin insanlık dışı muamelere maruz kaldığını bildirdi. Suudi Arabistan makamlarına, başkent Riyad’daki sınır dışı etme merkezinde yüzlerce göçmene yönelik insanlık dışı muameleye son verme çağrısı yaptı. New York merkezli İnsan Hakları İzleme Örgütünün (HRW), bazı görüntülerle birlikte rapor yayımladı. İnsan Hakları İzleme Örgütü, Suudi Arabistan yönetiminin, çoğu Etiyopya uyruklu yüzlerce göçmeni sınır dışı etmek üzere başkent Riyad’da “aşağılayıcı ve insanlık dışı” koşullarda tutulduğu belgeledi. Raporda Riyad’daki sınır dışı etme merkezinde tutulan 7 Etiyopyalı ve aynı merkezde tutulduktan sonra sınır edilmiş 2 Hindistanlı göçmenle telefonla konuşulduğu bilgisine yer verildi. Göçmenlerin çalışma izni ve oturumları olmadıkları gerekçeleriyle sınır dışı edildiği kaydedildi.

Suudi Arabistan’da üç göçmen darp sonucu öldüğünü bildirdi

Raporda çöplerle birlikte yüzlerce kişinin üst üste tutulduğunu gösteren görüntülerin de yer aldı. Yayımlanan raporda şu bilgilere yer verildi. “HRW’nin iletişim kurduğu göçmenlerin hepsi, Suudi Arabistan makamları tarafından sayıları 350’yi bulan başka göçmenlerle birlikte kirli ve dolu odalarda aylarca bekletildiklerini söyledi. Hatta merkezde bir yıldan fazla süredir tutuluyor. Göçmenler, uzanacak alan bulamadıkları için sırayla birbirlerinin üzerinde yattıklarını anlattı. Elde edilen görüntüler de tanıkların aktardıklarını doğruluyor.” Raporda göçmenlerin, sınır dışı etme merkezindeki muhafızların sözlü ve fiziki işkenceler ile tehditlerine maruz kaldıklarına yer verildi. İnsan Hakları İzleme Örgütü’ne konuşan göçmenlerin ağzından şunları söyledi: “Farklı üniformalar giyen muhafızların saldırılarına maruz kaldığımız gibi diğer bazı göçmenlerin plastikle kaplı demir joplarla darp edildiklerine tanıklık ettik. Merkezde tutulan göçmenler, tıbbi talep veya birtakım şikayetlerini dile getirdiklerinde darp ediliyorlar. Merkezdeki göçmenlerden 27 yaşındaki Etiyopyalı biri, yasadışı yollarla 3 göçmenin öldürülmesine tanıklık etti. Öldürülen 3 kişiden ikisi muhafızların uyguladığı şiddetli darp sonucu aldıkları yaralardan hemen sonra can verirken, diğeri ise daha sonra öldü.”

İnsan Hakları İzleme Örgütü: Göçmenler koronavirüse rağmen iç içe tutuldu

İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün yayımladığı raporda, bazı göçmenlerde yeni tip koronavirüs (Covid-19) belirtilerinin görülmesine rağmen Suudi Arabistan makamlarının göçmenleri hala merkezde tuttuğu kaydedildi. Üstelik koronavirüse karşı merkezlerde hiçbir önlem alınmadığına işaret edildi. İnsan Hakları İzleme Örgütü Suudi Arabistan’a, işçi göçmenlere yönelik insanlık dışı uygulamalarına son vermesi gerektiğini söyledi. Raporda, İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün mülteci ve göçmenler direktörlüğünde görevli Nadiye Hardman’ın ağzından şu ifadelere yer verildi: “Dünyanın en zengin ülkelerinden biri olan Suudi Arabistan için, salgın tehlikesinin sürdüğü bu dönemde işçi göçmenleri aylarca bu şartlarda tutmasının hiçbir gerekçesi olamaz.”

Suudi Arabistan, göçmenleri insanlık dışı koşullarda tutuyor yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Körfez ülkelerinden aktivistler, sosyal paylaşım sitesi Twitter’da Türkiye’ye destek için harekete geçerek, Arapça “Türkiye’ye destek için halk kampanyası” etiketiyle bir kampanya başlattı. Söz konusu ifade, oluşturulduktan iki saat sonra Twitter’da en çok yayılan etiket oldu.

Suudi Arabistan Ticaret Odaları Konseyi Başkanı Aclan bin Abdulaziz el-Aclan, 3 Ekim’de sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Türkiye’ye ithalat, yatırım ve turizm alanlarında boykot” çağrısında bulunmuş ve bunun tüm Suudi Arabistan vatandaşlarının “görevi” olduğunu ileri sürmüştü.

Bunun üzerine Kraliyet karar merkezinin yönlendirmesi olmaksızın Aclan’ın kendi iradesiyle böyle bir çağrıda bulunabileceği bir ifade özgürlüğü alanı bulunmadığı yorumları yapıldı.

Üstelik basında çıkan bazı raporlarda, Suudi Arabistan’da ticaret sektöründen sorumlu yetkililerin, ülkedeki iş adamları ve şirketlere Türkiye ile ticari ilişkileri durdurmaları için baskı yaptığı haberleri yer aldı.

Aclan’ın çağrısının akabinde “trollerin” harekete geçerek, Türk ürünlerini karalama kampanyaları ve boykot çağrıları yapması da dikkati çekti.

“Türk mallarına boykot çağrısı utanılacak bir durum”

Tüm bunlara karşı Arap aktivisler, Türkiye’nin Müslüman halkların yanında duran tutumundan övgüyle bahsederek, Türkiye’ye destek oldu.

Kampanyaya katılarak etiketi paylaşan, aralarında Suudi Arabistanlıların da olduğu yüzlerce sosyal medya kullanıcısı, Türkiye’nin tüm dünyadaki mazlumların yanında olduğunu belirtirken, Türk ürünlerinin de kalitesinden bahsetti.

Kampanyaya katılan Suudi akademisyen Ahmed bin Raşid bin Said, Twitter hesabında “Biz Türkiye’ye destek için halk kampanyasından yana bir ulusuz. Türk ürünlerini boykota karşı çıkıyor, normalleşme sevdalısı baskıcı rejimleri, Siyonist oluşumla dostça ilişki tecrübesiyle baş başa bırakıyoruz.” ifadelerine yer verdi.

Katarlı yazar Cabir el-Harmi, “Tüm onurlu ve özgür insanlar Türkiye’nin yanındadır. Türkiye’ye destek için halk kampanyasından yanadır. Köleler ve Siyonistler ise Türkiye’yi boykottan yanadır. Arap dünyasından bir zümrenin Türk mallarını boykota çağırması utanılacak bir durum. Zaten bu zümre aynı zamanda tüm küstahlığıyla Siyonist oluşumu kucaklıyor.” değerlendirmesinde bulundu.

“Türk malları çok kaliteli”

Kuveytli araştırmacı Halid el-Uteybi, “Türkiye, Müslüman gelişmiş bir devlet, her türlü desteği hak ediyor. Türk malları son derece kaliteli, fiyatları da uygun. Satın almayı hak ediyor. En yakın fırsatta genelde olduğu gibi Türkiye’yi ziyaret edeceğiz. Cebel Ali’nin (BAE serbest ticaret bölgesi) ürünlerinde ise taklit ve tağşiş yapılıyor, fiyatları da pahalı.” ifadelerine yer verdi.

Suudi Arabistanlı gazeteci ve yazar Ömer bin Abdulaziz, “Cemal Kaşıkçı cinayetini ortaya çıkardıkları, Somali’nin kalkınmasına destek verdikleri, Katar’ı işgal projesini durdurdukları, Libya’da Trablus ablukasını kırdıkları, Filistin davasına destek verdikleri için ve ürünleri Cebel Ali’den gelmediği için Türkiye’ye teşekkürler.” ifadelerini kullandı.

Türk mallarına savaş açan Suudi Arabistan boyunun ölçüsünü alıyor yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Yemen resmi ajansı SABA’da yer alan, Yerinden Edilmişler Kampları İdaresi İcra Birimi tarafından yayımlanan raporda Marib, Cevf ve Beyda illerindeki çatışmalar sebebiyle 2 bin 945 ailenin göç etmek zorunda kaldığı ve söz konusu kişilerin yine Marib ilindeki çeşitli bölgelere dağıtıldığı belirtildi.

Marib’deki insani yardım çalışmalarının yerinden edilen kişilerin yoğun göçü sebebiyle her geçen gün zorlaştığına dikkat çekilen raporda, uluslararası insani yardım kuruluşlarına bu kişilerin ihtiyaçları için çabalarını artırma çağrısı yapıldı.

Raporda söz konusu ailelerin hangi zaman aralığında yerlerinden ayrıldıklarına dair bilgi verilmedi.

Uzun süredir siyasi istikrarsızlığın hüküm sürdüğü Yemen’de İran destekli Husiler, Eylül 2014’ten bu yana başkent Sana ve bazı bölgelerin kontrolünü elinde bulunduruyor.

Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçleri ise Mart 2015’ten bu yana Husilere karşı Yemen hükümetine destek veriyor.

Yemen’deki çatışmalar nedeniyle yaklaşık 3 bin aile göç etmek zorunda kaldı yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

BM İnsan Hakları Konseyi tarafından 2017 sonunda Yemen’deki insan hakları ihlallerinin izlenmesi için kurulan 3 kişilik heyetin üçüncü raporu açıklandı.

Temmuz 2019-Haziran 2020 arasında Yemen’de yaşanan olayları içeren 55 sayfalık rapor, 29 Eylül’de BM İnsan Hakları Konseyinin 45’inci oturumuna sunulacak.

Raporda, özellikle Yemen iç savaşına katılan uluslararası koalisyonun ana gövdesini oluşturan Suudi Arabistan ve BAE içindeki bireylerin (subay-asker) pek çok savaş suçu işlemiş olabileceğinin altı çizildi.

Çatışmalarda 2 bin 138 çocuk öldü

Raporda, Yemen iç savaşında şimdiye kadar 112 bin kişinin öldüğü, bunların yaklaşık 12 binini sivillerin oluşturduğu bilgisi paylaşıldı.

BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR) Ofisinin ise Mart 2015-Haziran 2020 arasında 2 bin 138’i çocuk, 933’ü kadın toplam 7 bin 825 sivilin çatışmaların sonucu öldürülmesini ve 12 bin 416 sivilin de yaralanmasını belgelediği aktarıldı.

Raporda, BM Yemen Özel Temsilcisi Martin Griffiths’in tüm çabalarına rağmen, ülkede siyasi çözüm için çok az ilerleme kaydedildiğinin, Stockholm Anlaşması’na da artık uyulmadığının altı çizildi.

BAE’nin askeri eylemleri tek tek anlatıldı

BAE’nin Yemen’de askeri varlığının devam ettiği belirtilen raporda, bu ülkenin hava kuvvetlerinin saldırılarının da sürdüğü vurgulandı. Sudan’ın birkaç koalisyondan birkaç 1000 askerini çekmesine rağmen, Yemen’de BAE’nin kendi askeri varlığı dışında 90 bin Yemenli savaşçıyı da desteklediğine dikkati çekildi.

Raporda, BAE Kara Kuvvetleri, Başkanlık Muhafız Komutanlığı ve Özel Kuvvetlerinin, Yemen’deki çeşitli şehir ve valiliklerde 15 binden fazla askerle 15 görev gücüne katıldığı, Hava Kuvvetlerinin 130 binden fazla hava sortisi ve 500 binden fazla uçuş saati gerçekleştirdiği kaydedildi. Deniz Kuvvetlerinin ise 50’den fazla savaş gemisi, 3 binden fazla personel ve 1000’den fazla deniz misyonunu içeren 3 deniz görev gücüne katıldığı ifade edildi.

Suudi Arabistan ve Yemen pek çok savaş suçu işledi

BM uzmanları raporda, Yemen hükümeti, Suudi Arabistan, BAE, Husiler ve BAE destekli Güney Geçiş Konseyinin (GGK) yaşamdan mahrum bırakma, keyfi tutuklama, cinsel şiddet ve işkence gibi suçlara bulaşarak başlıca insan hakları ihlallerinden sorumlu olduğunun altı çizildi.

Raporda, Yemen hükümeti, Suudi Arabistan ve GGK’deki bireylerin 15 yaş altındaki çocukları temel hak ve özgürlüklerinden mahrum ederek aktif savaşçı olarak kullandığı ve bunun savaş suçu teşkil edebileceği kaydedilerek özellikle Suudi Arabistan ve BAE olmak üzere koalisyon güçlerine ait bazı subayların hava saldırılarında “fark gözetme, orantılılık ve tedbir” prensiplerini ihlal ederek savaş suçu işlemiş olabileceği vurgulandı.

İç savaşın hüküm sürdüğü ülkede başta Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri olmak üzere tüm tarafların uluslararası insan haklarını ihlal ettiği belirtilen raporda, tarafların savaş suçu işlediğine dair makul deliller olduğu bildirildi.

Raporda özellikle, Yemen hükümeti, Suudi Arabistan, BAE ve GGK’deki unsurların sivillerin öldürülmesi, işkence, zalimane veya insanlık dışı muamele, tecavüz ve diğer cinsel şiddet biçimleri, insanların haysiyetine hakaret ve adil yargılamanın engellenmesi gibi eylemleri gerçekleştirerek savaş suçuna imza atmış olabilecekleri belirtildi.

“Hiç bir tarafın eli temiz değil”

Ülkede çatışan tüm tarafların uluslararası hukuku ihlal ettiği ve “hiçbir tarafın elinin temiz olmadığı” ifade edilen raporda, şunlar kaydedildi:

“Tespit edilen bilgiler ışığında ihlallerin (savaş suçları ve insan hakları ihlalleri) Yemen hükümeti, Husiler, GGK, Suudi Arabistan ve BAE liderliğindeki Koalisyon üyeleri tarafından işlendiği sonucuna varılmıştır. Koalisyon tarafından yürütülen hava saldırılarının bazılarının sivilleri ve sivil nesneleri korumak için ayrım, orantılılık ve önlem ilkelerine uygun şekilde dikkate alınmadan gerçekleştirildiği sonucuna varmıştır. Ayrıca hem Koalisyon hem de Husiler tarafından sivillere ve sivil nesnelere zarar veren gelişigüzel saldırıların gerçekleştirildiği sonucuna varıldı. Orantısız ve ayrım gözetmeyen saldırıların uluslararası teamül hukukuna göre savaş suçları teşkil ettiğine dikkat çekildi.”

Suudi Arabistan ve BAE, BM Yemen Heyeti’nin yayımladığı son iki rapora büyük tepki göstermişti. Heyet ise her iki ülkeden savaş suçu işleyen bireylerin Uluslararası Ceza Mahkemesinde yargılanması için BM Güvenlik Konseyine çağrılarda bulunuyor.

Uzun süredir siyasi istikrarsızlığın hüküm sürdüğü Yemen’de, İran destekli Husiler, Eylül 2014’ten bu yana Sana ve bazı bölgelerin kontrolünü elinde bulunduruyor.

Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçleri ise Mart 2015’ten bu yana Husilere karşı Yemen hükümetine destek veriyor.

BM: Suudi Arabistan ve BAE’nin Yemen’de savaş suçu işlediğine dair makul deliller var yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Gözaltı merkezlerinde tutulan göçmenler tarafından gönderilen cep telefonu görüntülerinde, parmaklıklı pencereleri olan küçük odalarda sıra halinde üstsüz yatan ve açlıktan ölme noktasına gelen insanlar görülüyor.

Hayatta kalmak için zar zor yiyecek ve su alabiliyorlar. Günde bir parça ekmekle karınlarını doyurmaya çalışıyorlar. Gardiyanlar tarafından türlü işkencelere maruz kalıyorlar.

Göçmenler Nisan ayından beri gözaltında tutuluyor. Aralarında umudunu yitiren göçmenler intihar ediyor.

Dört aydan fazla süredir gözaltı merkezlerinde tutulan Etiyopyalı Abebe, “Burası cehennem gibi. Bize hayvan gibi davranıyorlar ve her gün dövüyorlar.”

Cinsel tacize de maruz kalan göçmenlerin umudu tükenmiş durumda. “Tek suçum daha iyi bir yaşam arayışıyla ülkemi terk etmekti ama bizi katilmişiz gibi kırbaç ve elektrik kablolarıyla dövdüler.”

Gözaltı merkezindeki göçmenler, her odada yüzlerce kişi olduğunu söylüyor. Uydu görüntüleriyse, her merkezde birkaç bina olduğunu gösteriyor. Bu da iletişim kurulamayan çok daha fazla göçmen olabileceği anlamına geliyor.

Suudi Arabistan Afrikalı göçmenleri ölüme terk ediyor yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Amerikan dergisi, Suudi Kralı Selman bin Abdülaziz’in, Katar’a uygulanan ablukadan bir gün sonra, 6 Haziran 2017’de Trump’la yaptığı telefon görüşmesinde Katar’ın işgalini önerdiğini, ancak ABD Başkanının bu öneriye karşı çıktığını belirtti.

Dergi, Trump’ın daha sonra Kuveyt’ten Körfez İşbirliği Konseyi sınırları içindeki çatışmayı çözmek üzere arabuluculuk yapmasını istediğine dikkat çekti.

Katar’a nasıl abluka uygulanmıştı? 

Suudi Arabistan, Bahreyn, BAE ve Mısır, Haziran 2017’de, Katar’a yönelik bölgeyi istikrarsızlaştırıp terörizmi destekleme gibi suçlamalarda bulunmuş, Doha yönetimi ise tüm ithamların asılsız olduğunu bildirmişti.

Söz konusu ülkeler, uygulamaya koydukları ablukayı kaldırmak için Katar’a Al Jazeera kanalının kapatılmasının da içinde yer aldığı 13 şart öne sürmüştü.

Ancak Katar şartların egemenliğini ihlal edilmesi anlamına geldiğini belirterek, şartları kınayarak yerine getirilmeyeceğini belirtmişti.

Katar’daki Ulusal İnsan Hakları Komitesi (NHRC), bu süreçte Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Bahreyn’in 4 bin 275 kere insan haklarını ihlal ettiğini duyurmuştu.

Suudi Arabistan ABD’ye ‘Katar’ı işgal etme’ teklifinde bulunmuş yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.