Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın büyük hedefi

The Economist, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Türkiye’nin insansız hava araçlarını askeri bir devrimin habercisi olarak gördüğü, Türkiye’nin yabancı tedarikçilere olan bağımlılığını ortadan kaldırmak ve ülkeyi büyük bir silah ihracatçısı haline getirmek istediğini vurguladı. Gelecek yıl Türkiye’nin kendi donanmasının kullandığı bir modelden Ukrayna’ya iki korvet teslim etmeyi planladığı vurgulanan yazıda şu ifadelere yer verildi:

“Türkiye’nin silah sanayisi, her zamankinden daha büyük ve daha fazla kendi kendine yeterli. Ciro, 2002’de 1 milyar dolarken 2020’de 11 milyar dolara yükseldi. NATO’nun en büyük ikinci ordusu olan ordu, bir zamanlar ihtiyaçlarının yüzde 70’i için yabancı tedarikçilere bel bağlıyordu. Bu şimdi yüzde 30’a düşmüş durumda. Geçen yıl Türk silah ve havacılık ihracatı yeni bir rekor kırarak 3,2 milyar dolara ulaştı.”

Türk savunma sanayisi her zamankinden daha büyük hale geldi

Yerli bir savunma sanayisi geliştirme planlarının ilk olarak 1974’ten sonra ABD’nin Türkiye’nin Kıbrıs harekatına silah ambargosuyla yanıt vermesiyle hızlandığı ifade edilen metinde, “Ancak (planlar) Erdoğan’ın yönetimi altında aşırı hızlanmaya başladı. Dış baskı yine büyük bir motivasyon kaynağı.” değerlendirmesi yapılarak ABD’nin Türkiye’yi F-35 programından çıkardığı, diğer bazı NATO müttefiklerinin de PKK/YPG ile mücadele ve Azerbaycan’a destek nedeniyle bazı silahların satışını yasakladığı vurgulandı. Erdoğan’ın geçen yıl, “Ülkemizi dışa bağımlılıktan tamamen kurtarana kadar devam edeceğiz.” dediği hatırlatılan yazıda, Türkiye’nin SİHA programının savunma sektörünün ayırt edici özelliği olduğu vurgulandı. Türkiye’nin SİHA’ları Polonya’ya vererek ilk kez bir NATO üyesine satış yaptığı ve SİHA satılan toplam ülke sayısının 12’ye çıktığı ifade edildi.

İngiliz basınından Türk savunma sanayiine övgü yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Hollanda’nın NRC gazetesi, Türk SİHA‘larına ilişkin kapsamlı bir analiz yayımladı. Yayımlanan haber,  SİHA’lar sayesinde Türk savunma sanayisinin hızla büyüdüğüne vurgu yaptı. SİHA’ların savunma sanayisindeki rolünün önemini değerlendiren analizde Türkiye’nin SİHA ihracatını giderek artırdığını vurguladı. Analiz, SİHA’ların muadillerine kıyasla daha kaliteli ve hesaplı olduğunu belirtti. Buna ek olarak operasyonel başarılarına da yer verdi. Hollandalı savunma uzmanı Stijn Mitzer’in “Bayraktar TB2 operasyonel açıdan dünyanın en iyisi.” açıklamasını yaptı.

Analizde Mitzer’in, “Çin yapımı Wing Loong-II SİHA’larının 15 milyon dolara satılırken, daha kaliteli ve güvenilir olan Bayraktar TB2 5 milyon dolar civarında satılıyor.” şeklindeki açıklamaları yer aldı.

Türk SİHA’ları birçok ülkeye ihraç ediliyor

Türkiye’nin Bayraktar TB2’yi birçok ülkeye ihraç ettiğini belirten analiz, bunun Türk dış politikasına önemli katkı sunduğunu da vurguladı. Analizde, Türk SİHA‘larının Suriye, Libya ve Azerbaycan’daki başarılarının altı çizilirken, Polonya, Ukrayna gibi birçok ülkeye ihracatının bilgisi vurgulandı. Türk SİHA’larının Afrika’da dikkat çekmeye başladığı belirtilen analizde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Afrika gezilerinde SİHA anlaşmaları yaptığı bilgisi yer aldı.

“Türk SİHA operatörleri Amerikalılara kıyasla çok daha dikkatli”

Haberde, Selçuk Bayraktar’ın Atatürk Havalimanı’nda eylülde düzenlenen İstanbul Havacılık, Uzay ve Teknoloji Festivali TEKNOFEST’teki açıklamaları da gündeme geldi. Analiz, Bayraktar’ın Türk SİHA operatörlerinin Amerikalılara oranla çok daha dikkatli olduğuna dikkat çekti. Türk savunma sanayisi 2021 yılında ihracat rekoru kırarak bu alanda 3 milyar dolar sınırını aştı. Nijer, Kenya, Etiyopya, Cibuti, Fas, Polonya, Macaristan, Moğolistan, Ukrayna ve Kırgızistan’a satışlar gerçekleştirdi. Böylece Türk savunma sanayisi ürünlerinin mevcut olduğu bölgeler genişledi.

Hollanda’nın kamu ajansı NOS da Türk SİHA’larının “daha fazla satıldığını” gündemine taşımıştı. Türkiye son yıllarda silahlı insansız hava araçları SİHA ihracatını aktif hale getirdi. Özellikle, Ukrayna gibi Rusya’nın çevresindeki ülkelerin aktif bir şekilde satın almayı sürdürüyor. Dahası Rusya’yı provoke etmesiyle bölgesel durumda yeni dalgalanmalar ortaya çıkıyor. Türkiye sadece gelişmekte olan ülkelerin odağında yer almıyor. Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütünün (NATO) önemli bir ülkesi olan İngiltere’nin de ilgi gösterdiği de söylenmekte. Böylece Türk SİHA’larının varlığının daha da artacağı öngörülüyor.

Hollanda Türk SİHA’ları bir kez daha gündemine taşıdı yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

ABD‘li siyaset kuramcısı Francis Fukuyama, Türk SİHA’ları bölgesinde yarattığı güçlü etkilerden “American Purpose” dergisinde yayımlanan “Orta Doğu’da homurdanmak” başlıklı makalesinde övgüyle bahsetti. Fukuyma hikayesinden şöyle bahsediyor: “Dronlarla oynamaya ilk başladığım 2010’ların başlarında, FT’de bir insansız hava aracına sahip olsaydım herkesin yapabileceğini ve bunun küresel politika için büyük etkileri olacağını tahmin ettim.” Silahlı drone teknolojisi alanında ABD ile İsrail‘in oyun kurduğunu ancak daha sonraki yıllarda Türkiye’nin bu alanda hızlı şekilde yeni bir aktör olarak ortaya çıktığını belirtiyor.

Bu gelişmedeki ana aktörün, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yönetimindeki Türkiye olduğunu vurguladı. Türkiye’nin kendi iç insansız hava araçlarını geliştirdiğini ve bunların son birkaç askeri çatışmada yıkıcı etkilerde kullandığını da belirtti. SİHA’lar özellikle Libya, Suriye, Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki Dağlık Karabağ savaşında ve Türkiye sınırları içindeki PKK ile mücadelede büyük rol oynadı. Fukuyama, süreç içinde Rusya, Çin veya ABD’den daha fazla sonuçları şekillendirme becerisine sahip büyük bir bölgesel güç komisyoncusu haline geldiğini vurguladı.

Fukuyama: Hem keşif hem de saldırı görevlerini ifa ediyor

Türkiye’de üretilen Bayraktar TB-2 ve Anka gibi Türk SİHA’ları örnek gösteren Fukuyama, 1975’te ABD tarafından uygulanan ambargonun, zamanında ABD‘den Predator ve Reaper drone’larını alamayan ve ardından İsrail‘den Heron’ları alıp sonra bu ülke ile ilişkileri sorunlu hale gelen Türkiye’nin kendi SİHA’larını üretmeye net bir şekilde karar verdiğini belirtti.

Türk SİHA’ları performansının etkileyici olduğuna dikkati çeken Amerikalı siyaset bilimci, “Son Türk drone’ları oldukça etkileyici; örneğin TB2 24 saat havada kalabiliyor ve hem keşif hem de saldırı görevlerini ifa edebiliyor.” değerlendirmesinde bulundu. Türkiye’nin silahlı drone’larını ilk kez kapsamlı şekilde Mart 2020’de Suriye’de 36 Türk askerinin şehit edildiği saldırının ardından kullandığını ifade eden Fukuyama, hava savunma sistemi dahil bölgedeki tüm Suriye askeri unsurlarının SİHA’larla tamamen yok edildiğini hatırlattı. Ardından önce Libya’da, sonra da Dağlık Karabağ bölgesinde kullanılan Türk SİHA’larının sahadaki başarısının şaşırtıcı olduğunu belirten Fukuyama, söz konusu hava araçlarının özellikle Ermenistan askeri unsurlarına verdiği zararın dikkat çekici olduğunu belirtti. “Eylül ayında Dağlık-Karabağ savaşı sırasında, Azerbaycan’a destek için Ermenistan’a müdahale eden Türk insansız hava araçları, yaklaşık 200 tankı, 90 diğer zırhlı aracı ve 182 topçu parçasını imha ederek Ermenistan’ı bölgeden çekilmeye zorladı.”

Türkiye İdlib’deki muhtemel katliamın önüne geçti

“Bana öyle geliyor ki Türkiye’nin SİHA kullanımı, kara gücünün doğasını, mevcut güç yapılanmasını sarsacak şekilde değiştirecektir.” değerlendirmesini yapan Fukuyama, bu dönüşümün, Dreadnaought savaş gemisinin kendinden önceki savaş gemisi sınıflarını köhne bırakmasına ya da 2. Dünya Savaşı’nın başında uçak gemilerinin savaş gemilerini hükümsüz kılmasına benzediğini dile getirdi.

Yakın gelecekte artık savaş ve çatışmaların merkezinde insansız hava araçlarının olacağına dikkati çeken Fukuyama, Türk SİHA’larının etkinliğini şu ifadelerle anlattı:

“SİHA’lar bu durumu kökünden değiştirdi çünkü bunlar görece ucuz, yenilmesi zor ve pilotların yaşamlarını riske etmiyor. Dünyanın dört bir yanındaki ordular şimdilerde kendilerini SİHA’lara karşı nasıl savunacaklarını düşünüyor ve SİHA’larla SİHA karşıtı tedbirler arasındaki silah yarışını kimin kazanacağı belli değil. SİHA’lar 2020’de Türkiye’nin bölgesel güç olarak yükselmesine önemli katkı yaptı. Ülke, bahsedilen üç çatışmanın sonucunu kararlı şekilde tayin etti ve daha fazlasını yapabileceğini de vadediyor.”

Fukuyama, makalesinde, 1991 ve 2003’teki Körfez savaşlarında kara birliklerinin tanklar etrafında örüldüğünü, uzun yıllar bir tankı yok edebilmenin ancak başka bir tank ile mümkün olabildiğini ve gelişen teknolojiyle birlikte tankları imha etmek kolaylaşsa da halen ciddi zahmet ve maliyet ürettiğini kaydetti.

Türkiye’nin bölgesindeki ülkelerle zor ama dengeli ilişkiler kurmaya çalıştığını belirten Fukuyama, Türkiye’nin Suriye’deki askeri varlığıyla İdlib’de muhtemel bir katliamın önüne geçtiğini vurguladı.

Fukuyama: Türk SİHA’ları dünyayı nasıl dönüştürüyor? yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.