Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı Uluslararası Doğrudan Yatırım (UDY) ile ilgili yıllık raporunu “Dünya Yatırım Raporu 2022” başlığı altında yayınladı. “Dünya Yatırım Raporu”na göre, 2020 yılında ortalama UDY akımlarında dünya genelinde yüzde 35’lik düşüş yaşandı. Türkiye’de ise bu oran yüzde 15. Türkiye’ye gelen UDY akımlarının 2021 yılında yüzde 79 artışla 14 milyar dolar seviyesine ulaştı.

Uluslararası Doğrudan Yatırım toparlandı

UDY, salgın yılı olan 2020’de bir önceki yıla göre yüzde 35 düşüş ile 963 milyar dolar olarak gerçekleşti. Küresel finansal kriz yılı olan 2009’a kıyasla gerileyen küresel UDY akımları, 2021 yılında hızlı bir toparlanma göstererek 2020 yılına göre yüzde 64 artışla 1,58 trilyon dolar olarak gerçekleşti. UDY akımlarında yaşanan yükselişin ülke ve bölgelere göre önemli farklılıklar gösterdiği ifade edilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

“Gelişmiş ülkeler 2020 yılına göre yaklaşık yüzde 134 artışla 746 milyar dolar UDY alarak önemli bir artış kaydetti. Öte yandan, gelişmekte olan ülkelere gelen toplam UDY akımları yüzde 30 yükselişle 837 milyar dolar olarak gerçekleşti. Az gelişmiş ülkelerdeki toparlanma ise yüzde 15 artışla daha ılımlı bir seyir izledi. 2020 yılında ortalama uluslararası doğrudan yatırım dünya genelinde gözlemlenen yüzde 35’lik gerilemeye kıyasla yüzde 15 ile çok daha az bir düşüş gösteren Türkiye’ye gelen UDY akımları, 2021 yılında yüzde 79 artışla 14 milyar dolar seviyesine ulaştı. Böylece Türkiye 2019 yılında yüzde 0,6 olan küresel UDY akımlarından aldığı payı 2020’de önce yüzde 0,8’e yükseltmiş, 2021 yılında da bu oranı yüzde 0,9’a çıkararak son iki yılda artış trendi yakalamıştır.”

Türkiye’ye gelen uluslararası doğrudan yatırım 240 milyar doları aştı

Türkiye’ye gelen UDY akımlarının bileşenlerine bakıldığında sanayi, hizmet ve tarım sektörlerine gelen sermaye girişlerinin bir önceki yıla göre yüzde 116 artışla 8,4 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Gayrimenkul alımları için gelen UDY, yüzde 42,5 artarak 5,6 milyar dolara ulaştı.

Türkiye’ye gelen UDY miktarına kıta bazlı kaynağına bakıldığında, Avrupa yüzde 60’lık pay ile başı çekerken, Asya ve Amerika ise sırasıyla yüzde 23 ve yüzde 16’lık paylar ile Avrupa’yı takip etti. Kaynak ülkelere bakıldığında ise yüzde 19 ile İngiltere, yüzde 16 ile ABD ve yüzde 13 ile Hollanda ilk üç sırayı oluşturdu. İsviçre, BAE, Almanya, Güney Kore, Japonya ve Katar ise öne çıkan ülkeler olarak listede yerini aldı.

Son 19 yıldır sergilenen güçlü performans ile 2002 yılından bu yana Türkiye’ye gelen UDY akımları 240 milyar dolar seviyesini aştı. Böylelikle UDY akımları Türkiye’nin hem sürdürülebilir kalkınmasına önemli katkılar sağladı hem de toplam cari açığın yüzde 41’ini finanse etti.

Uluslararası doğrudan yatırım için adres Türkiye yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Türkiye, Covid-19 salgınının küresel ekonomileri derinden etkilediği 2020 yılında yaşanan tüm zorluklara rağmen yaklaşık 8 milyar dolarlık uluslararası doğrudan yatırım (UDY) çekmeyi başardı. Her açıdan yaşanan olumsuzluklar münasebetiyle tarihte eşine az rastlanan bir yıl geride kalırken, gelişmiş-gelişmekte olan ülkeler ve merkez bankaları, salgının etkilerini azaltmaya yönelik birçok yeni politika hayata geçirdi. Bu dönemde ekonomilerde çift haneli daralmalar görüldü, ihracat durma noktasına geldi, sanayi üretimleri azaldı ve küresel doğrudan yatırımlarda da sert düşüşler yaşandı.

Uluslararası doğrudan yatırım yüzde 42 düştü

Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı’nın (UNCTAD) 2020’ye ait Küresel Yatırım Trendleri İzleme Raporu’na göre, 2019’da 1 trilyon 489 milyar dolar düzeyinde gerçekleşen uluslararası doğrudan yatırım, salgının yıkıcı etkisiyle 2020’de yüzde 42 düşerek 859 milyar dolara gerileyeceği öngörüsünde bulunuldu. Söz konusu dönemde gelişmiş ülkelere uluslararası doğrudan yatırımlar yüzde 69 azalarak 229 milyar dolar, gelişmekte olan ekonomilere yatırımlar da yüzde 12 düşüşle 616 milyar dolar oldu. TCMB verilerine göre, 2019’da Türkiye’ye çekilen UDY tutarı, 9 milyar 266 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmişti. Türkiye‘ye gelen uluslararası doğrudan yatırım tutarı, salgının etkisiyle 2020’de bir önceki yıla kıyasla yüzde 16,5 azalarak 7 milyar 733 milyon dolara geriledi.

Bir önceki yıl 5 milyar 878 milyon dolar düzeyinde gerçekleşen yurt dışında yerleşiklerin Türkiye’deki doğrudan sermaye yatırımları, bu yıl salgına rağmen sadece yüzde 3,6’lık düşüş yaşadı.

Türkiye’ye en fazla sermaye yatırımı yapan ülke 977 milyon dolarla İtalya olurken, bu ülkeyi, 798 milyon dolarla ABD, 693 milyon dolarla İngiltere, 436 milyon dolarla Lüksemburg ve 399 milyon dolarla Katar takip etti.

En fazla yatırımın yapıldığı sektör, 1 milyar 387 milyon dolarla finans oldu. Finans sektörünü, 1 milyar 373 milyon dolarla bilgi ve iletişim, 572 milyon dolarla toptan ve perakende, 525 milyon dolarla ulaştırma izledi.

Analistler, salgının etkisi göz önüne alındığında Türkiye’nin yaklaşık 8 milyar dolarlık uluslararası doğrudan yatırım çekmesinin önemli bir başarı olduğunu belirtti.

“Uluslararası doğrudan yatırımlardan alınan payı artırmaya devam edeceğiz”

Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanı Burak Dağlıoğlu yaptığı açıklamada, bilindiği üzere salgının her alanı etkilediği gibi küresel doğrudan yatırımları da olumsuz etkilediğini belirtti.

UNCTAD’a göre, küresel doğrudan yatırımların 2020 yılında 859 milyar dolar olarak gerçekleşerek bir önceki yıla göre yüzde 42 düşüş kaydettiğini bildiren Dağlıoğlu, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Bu düşüşe öncelikle gelişmiş ülkelere giden UDY’nin yüzde 69 düşüşünün neden olduğu görülmektedir. Uluslararası yatırımcılar, 2020’de Türkiye’de önemli yatırımları gerçekleştirmeye devam etti. Devam eden yatırımcı iştahının ve salgının ardından hızlı toparlanmanın bir işareti olarak son çeyrekte UDY kazanımlarının arttığı gözlenmektedir. Bu çerçevede Türkiye, 2020’de 7,73 milyar dolar uluslararası doğrudan yatırım çekti. Bu dönemde gelen UDY, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yaklaşık yüzde 16,5 düşüş kaydetmiş olsa da Türkiye’nin küresel UDY’deki sert düşüşe rağmen daha az etkilendiğini görüyoruz.”

Uluslararası yatırımların Türkiye’ye katkısı artıyor yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.