Suudi Arabistan’ın İslam’ın kutsal mekânlarında üstlendiği rolü metheden Herzog, Mescid-i Aksa’da da Riyad yönetimine rol verilmesi gerektiğini savundu.

Mescid-i Aksa’nın statüsü

İsrail, Mescid-i Aksa’nın da içinde bulunduğu Doğu Kudüs’ü 1967 yılında işgal etti. Bu tarihten 2000 yılına kadar, Ürdün’e bağlı Mescid-i Aksa Vakfı, Harem-i Şerif’in yönetiminde tek söz sahibi oldu. Müslüman olmayan turistlerin Aksa’nın avlusuna düzenledikleri ziyaretler de Aksa Vakfı’nın kontrolünde gerçekleşti. İkinci İntifada’dan sonra bu statü Müslümanların aleyhine bozulmuş olsa da Ürdün halen Mescid-i Aksa’nın hâmisi olarak kabul ediliyor. Ürdün’ün ABD’nin son Kudüs hamlesinden sonra Türkiye ile birlikte karşı çıkması ABD, İsrail, Suudi Arabistan ve BAE’nin büyük tepkisini çekmişti.

“Muhammed Bin Selman Ortadoğu’daki en büyük devrimci”

Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ı “Orta Doğu’daki en büyük devrimcilerden biri” olarak niteleyen Herzog, “Kudüs ve Aksa gibi kutsal mekânlar hakkında müzakereler olacak. Suudi Arabistanlılar İslam’ın kutsal mekânlarında büyük sorumluluk sahibi. Mekke ve Medine’deki sorumluluklarını göz önünde bulundurursak, bence Riyad yönetimine bu konuda (Kudüs ve Mescid-i Aksa) merkezi bir rol verilmeli.” ifadelerini kullandı.

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile de bir kaç kez bir araya geldiğini hatırlatan Herzog, ABD Başkanı Donald Trump’ın “İsrail ve Filistin arasında hemencecik barış olacağı” yönündeki görüşüne katılmadığını söyledi.

İsrail ve Filistin halkları arasında en zor günlerin yaşandığını ifade eden Herzog, “Bizim tarafımızda bir ümit kaybı, Filistinliler için yol tıkanıklığı var. Yol çıkmaz sokağa girdiğinde, tek taraflı adımlar öne çıkar. Herkese tek taraflı adımlardan kaçınmaları ve daha rasyonel olmaları çağrısında bulunuyorum. Bence Suudi Arabistan’ın bu aşamada büyük rolü var.” dedi.

Herzog, son haftalarda Suudi Arabistan gazetesi İlaf’a konuşan üçüncü İsrailli lider oldu. İsrail Genelkurmay Başkanı Gadi Eisenkot ile Ulaştırma ve İstihbarat Bakanı Yisrael Katz da İlaf gazetesine konuşarak Suudi Arabistan’a sıcak mesajlar vermişti.

İsrail, Mescid-i Aksa’nın denetiminin Suudi Arabistan’a verilmesini istiyor yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Suudi Arabistan, BAE ve Mısır’ın, ABD’nin Kudüs kararını perde arkasından destekledikleri ortaya çıkmıştı.

Suud ve Mısır yönetiminin Abbas ile Abdullah’ın İstanbul’daki toplantıya katılmamaları yönünde baskı oluşturarak toplantıyı önemsizleştirmeyi hedefledikleri iddia edildi.

Filistin lideri Abbas ile Ürdün Kralı Abdullah’ın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yanında verdikleri poz, Suud’un Trump ile kapalı kapılar ardında yaptığı barış görüşmelerinin hükümsüz olduğunu gözler önüne serdi.

Suud ve Mısır, İstanbul’daki Kudüs toplantısını baltalamaya çalışmış yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

ABD’deki John F. Kennedy Havalimanı Güvenliği, Ürdün Krallığı’na ait bir yolcu uçağının pilotunu gözaltına aldı. Ürdün’ün başkenti Amman’dan kalkan uçağın pilotu Kudüs semaları üzerindeyken “Şu anda Filistin’in başkenti Kudüs semalarındayız” anonsunu yaptı.

Uçak New York’taki John F. Keneddy Havalimanı’na iniş yaptıktan sonra, havalimanı polisi tarafından gözaltına alındı.

Ürdünlü bazı kaynaklar, uçakta yapılan Kudüs anonsuna ait kayıtları sosyal medyada paylaştı. 2015 yılında da benzer bir olay İspanya-Tel Aviv seferinde yaşanmıştı.

İspanyol havayollarına ait bir uçağın pilotun “Filistin’e iniş yaptık” şeklindeki anonsu nedeniyle İsrail güçleri tarafından gözaltına alınmıştı.

Ürdünlü pilotun Kudüs anonsu, ABD’yi korkuttu yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Türkiye’nin, Ortadoğu’da Rusya’dan sonra önemli rol oynayan ikinci ülke olduğu ortaya çıktı.

Merkezi Washington’da bulunan Pew Araştırma Merkezinin 27 Şubat-25 Nisan arasında Türkiye, Tunus, Lübnan, Ürdün ve İsrail’de 6 bin 204 kişiyle yaptığı araştırma, Türkiye’nin yüzde 63 ile 10 yıl öncesiyle karşılaştırıldığında Ortadoğu’da en etkin ikinci ülke olduğunu gösterdi.

Rusya, listede yüzde 64 ile ilk sırada yer alırken ABD yüzde 62 ile üçüncü, İran yüzde 53 ile dördüncü, İsrail yüzde 46 ile beşinci, Suudi Arabistan yüzde 41 ile altıncı, Mısır da yüzde 19 ile yedinci ve son sırada yer aldı.

Erdoğan dışındaki liderler sevilmiyor

Bu ülkelerde fikirleri alınan kişilerin Ortadoğu liderleri hakkında olumsuz görüş bildirme eğilimi içinde olduğu gözlenirken sadece Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bu eğilimin dışında kaldı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan hakkında olumlu görüş bildirenlerin oranı Ürdün’de yüzde 66, Tunus’ta yüzde 59 ve Lübnan’da yüzde 42 oldu. Bu oran, İsrail’de yüzde 15’te kaldı.

Görüşülenlerin yalnızca üçte biri, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah el-Sisi ve Suudi Arabistan Kralı Salman hakkında olumlu kanıya sahipken, Ürdün Kralı Abdullah’a da olumlu bakanların oranı düşük kaldı. En olumsuz yaklaşılan Ortadoğu liderlerinin İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Suriye lideri Beşşar Esed ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani olması dikkati çekti.

Suriye’de savaşın devam etmesi bekleniyor 

Araştırma, bölge halkının büyük bölümünün, yedinci yılına giren Suriye savaşının gelecek 5 yılda sona ermeyeceği görüşüne sahip olduğunu da ortaya koydu.

Suriye savaşının sona ermesi konusunda en olumlu görüşe sahip olanların Ürdün’de yaşadığı, bu ülkede görüşülen kişilerin yüzde 48’inin savaşın gelecek 5 yılda biteceğini ümit ettiği görüldü.

Savaşın gelecek 5 yılda sonlanacağını düşünenlerin oranı İsrail’de yüzde 40, Lübnan’da yüzde 32, Türkiye’de yüzde 27, Tunus’ta yüzde 15, beş ülke genelinde yüzde 32 olduğu ortaya çıktı.

Ortadoğu’da tek sevilen lider: Recep Tayyip Erdoğan yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Paris’te askerî ataşelik önünde motosiklet patladı yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Rula Jebreal makalesinde Suriyeli mültecilerin en çok bulunduğu üç ülkedeki durumu kıyasladı. Lübnan’daki durumun kötülüğünü anlatan Jebreal, 70 yıl önce Lübnan’a göçen Filistinlilerin bile sorunlarının çözülmediğini hatırlattı. Ürdün’ün görece daha iyi olduğunu belirten Jebreal buna rağmen ülkenin 60 bin mülteciyi sınırda beklettiğini hatırlattı.

Yazısının büyük çoğunluğunu, Türkiye’nin mülteci politikasındaki başarılı uygulamaları övmeye ayıran Jebreal, Gaziantep örneğinden bahsetti. Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin’in çalışmalarıyla Gaziantep’te 600.000 Suriyelinin barındığını açıkladı.

“Trump yönetiminin Suriyeli mültecilere yardım eden uluslararası yardım kuruluşlarına kaynak ayırmama tehdidinde bulunduğu” ve “ABD’nin, küresel liderlik rolünden uzaklaştıkça, Türkiye gibi bölgesel güçlerin bu boşluğu doldurmak için adım attığını” vurgulayan Jebreal, Türkiye’den övgüyle bahsettiği yazısında Fırat Kalkanı Harekatı’ndan da övgüyle bahsetti.

Türkiye’nin geçtiğimiz yıl darbe girişimine maruz kalmasına rağmen Suriye’de DEAŞ’a yönelik gerçekleştirdiği operasyonla Cerablusu yaşanabilir bir kent haline getirdiği ve bu sayede Suriyeli mültecilerin geri dönmeye başladıklarını aktardı.

Rula Jebreal Kimdir?

Rula Jebreal Hayfa kentinde dünyaya geldi. İlk İntifada hareketinin yaşandığı 1980’lerde Kudüs’te büyüdü. Bologna Üniversitesi’nde gazetecilik eğitimi aldı. Babası Mescid-i Aksa imamı olan Jebreal annesinin ölümü üzerine yetimhanede büyüdü. Gazetecilik eğitimi almak için burslu olarak İtalya’da okudu. İtalyan televizyonlarındaki ilk yabancı haber sunucusu olarak başarılı bir habercilik kariyerine imza attı. İtalya’nın en prestijli ödülü olan Uluslararası Ischia Ödül organizasyonu tarafından “En İyi Gazeteci” seçildi.

Hem Doğu hem Batı coğrafyasının vatandaşı olan ve dört dili akıcı olarak konuşabilen bir kültür elçisi olan Jebreal’ın 2003’te insan haklarının evrenselliğine ve çatışma bölgelerindeki kadınların ve çocukların korunmasının önemine dikkat çekmek amacıyla kaleme aldığı, Filistinli evsiz kız çocukları için bir yetimhane ve yatılı okul açan Hind Husseini’nin hikâyesini içeren kitabı bir filme de konu oldu. Film, 2010’da UNICEF Çocukların Korunması Ödülü’ne değer görüldü ve ABD galasını Birleşmiş Milletler Genel Kurul Salonu’nda yapan ilk film oldu.

Rula Jebreal New York Times’da Türkiye’nin mülteci politikalarını övdü yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

İncirlik Üssü’nden kovulan Alman askerlerine Ürdün’de de rahat yok yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Olayın ardından Ürdün, yaşanan cinayeti soruşturmadan İsrailli elçilik görevlilerinin serbest bırakılmayacağını açıklamıştı. Ancak İsrail’in baskısına dayanamayan Ürdün, elçilik görevlilerini İsrail’e iade etmek zorunda kaldı.

İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, 23 Temmuz’da Amman Büyükelçiliğinde yaşanan olayın ardından Amman Büyükelçisi Einat Şalain ve 2 Ürdünlüyü öldüren güvenlik görevlisini kabul etti. Görüşme sonrası yapılan yazılı açıklamaya göre Netanyahu, “Sizi görmek beni mutlu etti. Olayın sona erdiğine sevindim. İyi bir şekilde çalıştınız. Sizi oradan çıkarmamız gerekiyordu. Bu anlık bir meseleydi ve bunun kısa bir sürede gerçekleştiğine sevindim. Sizler İsrail devletini temsil ediyorsunuz. İsrail devleti bunu hiçbir zaman unutmaz.” ifadelerini kullanmıştı.

İsrail Başbakanı Netanyahu’nun iki Ürdünlü sivili öldüren elçilik güvenlik görevlisini kahraman gibi karşılaması tepki çekti. Ürdün Kraliyet Divanı olayla ilgili daha sonra yaptığı yazılı açıklamada, “Ürdün Kralı 2. Abdullah, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’dan İsrail’in Amman Büyükelçiliği binasında işlenen suçla ilgili sorumluluğunu yerine getirmesi talebinde bulundu.” ifadelerine yer verildi.

Açıklamada, Netanyahu’dan suçlunun adil bir şekilde yargılanmasını talep eden Kral Abdullah’ın, “Suçluların kabul edilmeyecek bir şekilde karşılanması kışkırtıcı bir durum olduğu gibi bölgede istikrarsızlık ve aşırıcılığı da tetikleyecektir.” dediği belirtildi.

İsrail gazetesi Haaretz, güvenlik görevlisinin Ürdünlüleri öldürme sebebinin İsrail güvenlik kurumuna hakim olan “Filistinlilere karşı üstünlük duygusu” olduğunu iddia etti. Haaretz’a yazan İsrailli gazeteci Amira Hass, “Muhammed Al-Jawawdeh ismindeki reşit olmayan çocuk elçilikte güvenliğe saldırmış olsa bile öldürülmemeliydi.” ifadesini kullandı.

Hass ayrıca güvenlik görevlisinin Ürdünlüleri öldürmeye teşvik edildiğini çünkü İsraillilerin Filistinliler onlar için herhangi bir tehlike teşkil etmediğinde dahi Filistinlileri hedef aldıklarını söyledi. İsrail Eski Finans Bakanı Yair Lapid ise, öldürülen iki kişiden biri olan Ürdünlü doktorun hiç kimseye zarar vermediğini söyledi. İsrail’de Yesh Atid partisinin lideri olan Lapid, İsrail’in hiç kimseye zarar vermemiş olan Ürdünlü doktorun ölümü için üzüntüsünü ifade etmesinin uygun olduğunu belirtti.

İsrail Başbakanı Netanyahu her zamanki gibi katil askeri bağrına bastı yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.