Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, ODTÜ’den Prof. Dr. Mayda Gürsel ve Bilkent Üniversitesinden İhsan Gürsel çiftinin ortak çalışmalarıyla geliştirilen VLP aşı adayında bir evrenin daha geride kaldığını açıkladı. TÜBİTAK Covid-19 Türkiye Platformu kapsamında yürütülen VLP aşısı Faz-2 aşılamaları sonuçlandı. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, konuyla ilgili “Gönüllüsü olduğum VLP aşısında önemli bir aşamayı daha tamamladık. Faz-2 aşılamaları da herhangi bir yan etkiyle karşılaşılmadan başarıyla sona erdi” dedi. Varank’ın açıklamalarına göre; VLP aşı adayı TÜBİTAK Covid-19 Türkiye Platformundaki başarılı çalışmalardan birisi. Dünya genelinde klinik aşamaya gelmiş 5 VLP aşı adayı bulunuyor. Bunlardan ikisi Kanada’da, biri Hollanda’da. Diğer VLP aşısı üzerinde ise Hindistan, ABD ve İngiltere ortak bir çalışma yürütüyor. Bu 5 aşı adayından biri de Türkiye’deki Mayda Gürsel ve İhsan Gürsel’in çalışması.

“Yerli VLP aşısı büyük bir potansiyel barındırıyor”

Açıklamada görüşlerine yer verilen Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, “Dünyada uygulamaya giren veya halen üzerinde çalışılan farklı aşılar var. Bunlardan bazıları yenilikçi teknolojileri barındırıyor. VLP aşı adayımız da inovatif yöntemle geliştirilen aşı adaylarından biri olarak dikkat çekiyor.” sözlerini kaydetti.

Yerli VLP aşısının dünyada klinik aşamadaki 5 VLP aşı adayından birisi olduğunu belirten Varank, “Bu açıdan bakıldığında yerli VLP aşısı büyük bir potansiyel barındırıyor. Biz de Bakanlık olarak bu potansiyele inandık. 27 Mart’ta ilk klinik denemeleri başlayan Faz-1 çalışmasında TÜBİTAK Başkanı’mız Hasan Mandal ile birlikte gönüllü olarak yer aldık.” dedi.

VLP aşısı Faz-3 çalışmaları eylülde başlayacak

Varank, VLP aşı adayında Faz-1 aşamasının ardından Faz-2 aşılamalarının da başarıyla tamamlandığını aktararak şunları kaydetti:

“Eylülde yerli VLP aşısı Faz-3 çalışmalarına başlamayı planlıyoruz. Şu ana kadar herhangi bir yan etkiyle veya olumsuzlukla karşılaşmadık. İnsan denemelerinin Faz-3 aşamasında daha fazla gönüllüye ihtiyacımız olacak. Sağlık çalışanlarımız büyük özveriyle aşılamayı sürdürüyor. Elbette herkesin aşı olmasını mutlak surette tavsiye ediyoruz. Yerli aşıyı bekleyen vatandaşlarımızı da bu inovatif aşımız için gönüllü olmaya davet ediyoruz.”

Yerli VLP aşısı gönüllü başvuruları “covid19.tubitak” web adresinden yapılabiliyor.

Yerli aşılar DSÖ aşı listesinde

Dünyada çalışmaları sayılı olan ve TÜBİTAK Covid-19 Platformu çatısı altında tek olan VLP teknolojili aşı adayı, 30 Mart’ta Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) Covid-19 aşı adayları listesine girmişti. VLP aşı adayının Bakan Varank ile TÜBİTAK Başkanı Mandal’ın gönüllü olduğu Faz-1 aşaması 36 kişinin katılımıyla gerçekleşti. 2 enfeksiyon hastalıkları uzmanı ve birer farmakolog, immünolog ve istatistik uzmanından oluşan Bağımsız Veri İzleme Komitesi çalışmaları uygun buldu. Bunun ardından Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumuna Faz-2 için başvuruda bulunuldu.

Çalışma onayı alınmasının üzerine 26 Haziran’da 3 ayrı merkezde Faz-2 çalışmalarına başlandı. Dr. Abdurrahman Yurtaslan Ankara Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesi ile Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde 349 gönüllüye aşılamalar iki doz olarak uygulandı. Aşılamalar, 8 Ağustos’ta tamamlandı. Yerli VLP aşısı son durum olarak Faz-3 aşamasına ilişkin dosyanın eylülün üçüncü haftasında teslim edilmesi planlanıyor.

VLP aşısı nedir

VLP aşı teknolojisi, geliştirilen virüs benzeri parçacıkların virüsü enfeksiyon oluşturmayacak şekilde taklit etmesi temeline dayanıyor. Bu parçacıklar bağışıklık tepkisi uyandırıyorken hastalığa sebep olmuyor.

Yerli VLP aşı adayının bir özelliği de diğer VLP aşılarından farklı olarak tasarımında virüsün 4 yapısal proteininin de aşı antijeni olarak kullanılması. Bu özelliğiyle yerli VLP aşı adayının virüse karşı çok daha etkili bir bağışıklık sağlaması planlanıyor.

Yerli VLP aşısında Faz 2 çalışmaları tamamlandı yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Turkovac Aşısı Proje Lideri Prof. Dr. Aykut Özdarendeli, Erciyes Kültür Merkezi’nde üniversite adayı öğrencilerle bir araya gelerek öğrencilerin ve gazetecilerin sorularını cevapladı. Ayrıca Erciyes Üniversitesi Aşı Araştırma Geliştirme Merkezi (ERAGEM) Müdürü olan Özdarendeli, salgının ikinci yılında olunduğunu, bunun yalnız Türkiye’yi değil, bütün dünyayı etkilediğini belirtti. Özdarendeli, Üniversite tarafından Turkovac aşısının klinik öncesi çalışmalarının bitirildiğini ve Faz-3 çalışmalarının sürdürüldüğünü açıkladı. Prof. Dr. Aykut Özdarendeli’nin değerlendirmesine göre, kullanım onayı almadan önceki son aşama olan Faz-3, binlerce gönüllüde denenmesi gereken bir aşama. İyi sonuçlar elde edilmesi durumunda sonraki aşama artık aşının yaygın olarak kullanılması olacak. Prof. Dr. Aykut Özdarendeli, açıklamasında Alfa (İngiliz) varyantına karşı yapılan çalışmalarda Turkovac aşısının yüzde 100 etkili olduğunu da söyledi.

Delta varyantı için çalışmalar devam ediyor

Özdarendeli, “Turkovac Alfa ve Delta varyantlarına karşı etkili mi?” sorusunu yanıtlarken şunları kaydetti:

“İngiliz (alfa) varyantıyla ilgili, rektörümüzün de destekleriyle hızlı bir proje yaptık. İngiliz varyantına karşı yaptığımız çalışmalarda, Turkovac aşısı yüzde 100 etkili. Transferik farelerde yaptığımız çalışmalarda yüzde 100 etkin olduğunu bulduk. Delta varyantı ile ilgili çalışmalar sürüyor. Bununla ilgili şu anda tam bir veri olmadığı için onu söyleyemiyorum.”

Turkovac ile diğer aşıları kıyaslayan Özdarendeli, “Sinovac ile Turkovac aşışı, aşı platformu olarak aynı platforma üretilen aşılar. Bunlar inaktif aşılar. Bunların verileri daha sonra bilimsel olarak karşılaştırılacaktır. Avantajları, dezavantajları ortaya çıkarılacaktır. BioNTech aşısı mRNA tabanlı bir aşı. İlk defa dünyada uygulanan bir aşı. İlk veriler yan etki noktasında problemsiz gözüküyor. Bu yeni jenerasyon aşıların uzun vadedeki etkileri ortaya çıkacaktır ama şu ana kadar bütün aşılarda kısmi olarak çok az yan etkiler olup, oldukça etkili. Pandeminin kontrolünde de oldukça etkili gibi gözüküyor. Hem inaktif aşılar hem de yeni jenerasyon Covid-19 aşıları” ifadelerini kullandı.

Aşılama yaşının düşürülmesi söz konusu

Özdarendeli, okullarda artık örgün eğitime geçilmesinin şart olduğunu ve bunun mutlaka yapılması gerektiğini belirtti. Çevrim içi eğitim ile örgün eğitim arasında çok ciddi farklar olduğunu vurgulayan Özdarendeli, “Bu aşılama ile, eylül ayında inanıyorum ki hem üniversiteler hem de ilk ve orta dereceli okulların açılması söz konusu. Hatta aşılama yaşının 12-15 arasına düşürülmesi söz konusu. Zaten 1,5 yıl gibi önemli bir zaman kaybedildi. Bu jenerasyon için daha fazla zaman kaybetmemek lazım” diye konuştu.

Turkovac aşısı faz çalışmalarında 18-55 yaş aralığında çalıştıklarını aktaran Özdarendeli, 55 yaş sonrası için de çalışmalar yapacaklarını ve henüz deneme yapmadıkları 12-18 yaş grubunda da Faz-3’ün sonuçlarına göre çalışmaların devam edeceğini söyledi.

Aşının yıl sonuna hazır olması planlanıyor

Özdarendeli, Turkovac aşısı ne zaman çıkacak sorusuna dair de “Faz-3 aşamasında belli bir istatistiğe ulaşmak lazım. Aynı zamanda belirli aşılanan ve aşılanmayan gruplar arasındaki farkın belirli bir oranda yakalanması lazım. O oran yakalanana kadar devam edecek. Aynı zamanda Faz-3 tüm çalışmalarının sadece ülkemizde değil, birkaç yurt dışı merkezli de yapılması düşünülüyor ama ben yıl sonuna kadar olacağını düşünüyorum” dedi.

Turkovac aşısı gönüllü olmak isteyenler “enabiz.gov.tr” internet sitesinden ve e-Nabız mobil uygulamasına eklenen “Aşı Çalışması İçin Gönüllü Ol” bölümünden başvurabiliyor. İlgili bölümden Turkovac’ın hem Faz-3 çalışması hem de Covid-19 aşısının üçüncü dozu olarak uygulaması için başvuru yapılabiliyor.

Turkovac Alfa varyantına karşı tam etkili yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.