Gelece\u011fin sava\u015f u\u00e7a\u011f\u0131 olarak adland\u0131r\u0131lan F-35\u2019in \u00fcretim program\u0131 uzun y\u0131llard\u0131r devam ediyor. Ancak T\u00fcrkiye ile ABD aras\u0131ndaki S-400 krizi projenin gidi\u015fat\u0131n\u0131 da etkiliyor.<\/p>\n

F-35 program\u0131nda \u0130ngiltere, Avustralya, \u0130talya, T\u00fcrkiye, Norve\u00e7, Hollanda, \u0130srail, Japonya, G\u00fcney Kore ve Bel\u00e7ika yer al\u0131yor.<\/p>\n

Amerikan \u00fcretici Lockheed Martin ge\u00e7en y\u0131l ABD ve m\u00fcttefik \u00fclkelere 91 adet F-35 sava\u015f u\u00e7a\u011f\u0131n\u0131 teslim etmi\u015fti.<\/p>\n

<\/p>\n

T\u00fcrkiye neden kilit konumda?<\/p>\n

F-35 projesinde T\u00fcrkiye\u2019den 8 \u015firket g\u00f6rev yap\u0131yor. Bu \u015firketler ve g\u00f6revleri \u015fu \u015fekilde:<\/p>\n

Alp Havac\u0131l\u0131k: 2004\u2019ten beri programda. F-35 g\u00f6vde yap\u0131s\u0131 ve montajlar\u0131, ini\u015f tak\u0131m\u0131 bile\u015fenleri ve titanyum entegre b\u0131\u00e7ak rotorlar\u0131n\u0131 i\u00e7eren 100\u2019\u00fcn \u00fczerinde F-35 motoru par\u00e7as\u0131 yap\u0131yor.<\/p>\n

AYESA\u015e: F-35 bile\u015feni olan iki b\u00fcy\u00fck f\u00fcze uzak aray\u00fcz \u00fcnitesi ve kokpit ekran\u0131 yap\u0131yor. T\u00fcrkiye kokpit ekran\u0131nda vazge\u00e7ilmez \u00fcretici konumunda. \u00c7\u00fcnk\u00fc AYESA\u015e, iki temel F-35 bile\u015feni olan f\u00fcze uzaktan kumanda arabirimi ve panoramik kabin ekran\u0131 elektronik kartlar\u0131n\u0131n tek tedarik\u00e7isi.<\/p>\n

Fokker Elmo: Hollandal\u0131 \u015firket \u0130zmir\u2019de \u00fcretim yap\u0131yor. F-35 Elektrik Kablolama ve Ara Ba\u011flant\u0131 Sistemi\u2019nin (EWIS) y\u00fczde 40\u2019\u0131n\u0131 \u00fcretiyor. Ayr\u0131ca t\u00fcm merkezi kesit kablolama sistemlerini TAI i\u00e7in \u00fcretiyor.<\/p>\n

HAVELSAN: 2005\u2019ten beri F-35 e\u011fitim sistemlerini destekliyor.<\/p>\n

Kale Havac\u0131l\u0131k (Aerospace): 2005\u2019ten bu yana programda olan \u015firket T\u00fcrk Havac\u0131l\u0131k ve Uzay Sanayi ile F-35 u\u00e7ak yap\u0131 ve montajlar\u0131n\u0131 \u00fcretiyor. Ayr\u0131ca ini\u015f tak\u0131m\u0131 kilit tertibat\u0131n\u0131n tamam\u0131nda tek kaynak tedarik\u00e7isi. Kale, Amerikan havac\u0131l\u0131k ve uzay \u015firketi Pratt & Whitney ile \u0130zmir\u2019de F-35 motoru i\u00e7in \u00fcretim yap\u0131yor.<\/p>\n

ROKETSAN ve T\u00dcB\u0130TAKSAGE: G\u00fcd\u00fcml\u00fc f\u00fcze SOM-J\u2019nin geli\u015ftirilmesi, entegrasyonu ve \u00fcretimini stratejik olarak y\u00f6netiyor.<\/p>\n

Turkish Aerospace Industries (TAI): \u015eirket \u015fu anda her F-35 u\u00e7a\u011f\u0131na giren bir\u00e7ok donan\u0131m\u0131 tedarik ediyor. Amerikan savunma \u015firketi Northrup Grumman ile sigortalar\u0131 \u00fcretiyor. \u0130ni\u015f-kalk\u0131\u015f sistemleri, u\u00e7a\u011f\u0131n en karma\u015f\u0131k b\u00f6l\u00fcmlerinden F-35A orta g\u00f6vde par\u00e7alar\u0131n\u0131 \u00fcretiyor. Kompozit kaplamalar, silah b\u00f6lmesi kap\u0131lar\u0131 ve fiber yerle\u015ftirme kompozit hava giri\u015f kanallar\u0131n\u0131 \u00fcretiyor.<\/p>\n

<\/p>\n

Sonu\u00e7 olarak T\u00fcrkiye, F-35 projesi i\u00e7in 12 milyar dolarl\u0131k 800 par\u00e7a \u00fcretiyor. Kimsenin kabul etmek istemedi\u011fi \u015fey T\u00fcrkiye F-35 program\u0131nda sadece jetleri sat\u0131n alan \u00fclke konumunda olmamas\u0131. Yani T\u00fcrkiye jetlerin \u00fcretim s\u00fcrecinde hayati konumda. \u00dcretimdeki varl\u0131\u011f\u0131n\u0131n \u00f6nemini bir yana b\u0131rak\u0131rsak F-35\u2019lerin \u00f6nemli bak\u0131m i\u015flerinin yap\u0131laca\u011f\u0131 yer de T\u00fcrkiye olacak.<\/p>\n

New York Times\u2019\u0131n haberine g\u00f6re T\u00fcrkiye, F-35 program\u0131na \u015fimdiden 1,25 milyar dolardan fazla yat\u0131r\u0131m yapt\u0131. Ancak \u015fimdiye kadar yap\u0131lan yat\u0131r\u0131m ABD merkezli bir ba\u015fka kaynakta, Washington Times\u2019da, Bush y\u00f6netimi s\u0131ras\u0131nda ABD Savunma M\u00fcste\u015far Yard\u0131mc\u0131s\u0131 olarak g\u00f6rev yapan Jed Babbin taraf\u0131ndan 8 milyar olarak lanse edildi.<\/p>\n

Durum ne olursa olsun T\u00fcrkiye\u2019yi F-35 program\u0131ndan \u00e7\u0131kartmak projenin kendisine de b\u00fcy\u00fck zarar verecek. \u00dcstelik Washington\u2019da hizmet veren Government Accountability Office adl\u0131 bir devlet biriminin raporlar\u0131na g\u00f6re programda d\u00fczeltilmesi gereken 966 adet hata bulunuyorken\u2026<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Gelece\u011fin sava\u015f u\u00e7a\u011f\u0131 olarak adland\u0131r\u0131lan F-35\u2019in \u00fcretim program\u0131 uzun y\u0131llard\u0131r devam ediyor. Ancak T\u00fcrkiye ile ABD aras\u0131ndaki S-400 krizi projenin…<\/p>\n","protected":false},"author":2,"featured_media":22905,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[4595],"tags":[91,2309,67],"yoast_head":"\n