Brezilya’da Lula da Silva’ya ve Dilma Rousseff’e y\u00f6nelik yarg\u0131 darbesinin ard\u0131ndan \u00fclke a\u015f\u0131r\u0131 sa\u011fc\u0131\u00a0Jair Bolsonaro’ya teslim edildi. Bu yarg\u0131 darbesinin \u00f6nemli bir aya\u011f\u0131 Lula da Silva’n\u0131n adayl\u0131\u011f\u0131n\u0131 engellemekti. Fakat \u00fclke tarihinin en ba\u015far\u0131l\u0131 devlet ba\u015fkanlar\u0131ndan biri olan Lula’y\u0131 engelleyen savc\u0131lar\u0131n bununla da yetinmedi\u011fi, Lula’n\u0131n i\u015faret etti\u011fi aday\u0131n kazanmas\u0131n\u0131 da engellemek i\u00e7in hapishanede konu\u015fmas\u0131n\u0131 Y\u00fcksek Mahkeme’nin karar\u0131na ra\u011fmen engelledikleri ortaya \u00e7\u0131kt\u0131.<\/p>\n

Konuyla alakal\u0131 The Intercept’in yay\u0131nlad\u0131\u011f\u0131 haberin terc\u00fcmesini payla\u015f\u0131yoruz:\u00a0<\/strong><\/p>\n

The Intercept \u2019in elde etti\u011fi b\u00fcy\u00fck bir ar\u015fiv, Brezilya yarg\u0131s\u0131n\u0131n nas\u0131l siyasi motivasyonlarla hareket etti\u011fini ortaya koyuyor. Devasa bir gizli belge ar\u015fivi y\u0131llard\u0131r siyasetten ba\u011f\u0131ms\u0131z oldu\u011funu iddia eden Brezilya\u2019n\u0131n en g\u00fc\u00e7l\u00fc savc\u0131lar\u0131n\u0131n, \u0130\u015f\u00e7i Partisi\u2019nin 2018 ba\u015fkanl\u0131k se\u00e7imlerini kazanmas\u0131n\u0131 engellemek i\u00e7in nas\u0131l komplo kurduklar\u0131n\u0131 ortaya koyuyor. Ortaya \u00e7\u0131kan belgelere g\u00f6re savc\u0131lar, tamamen bu ama\u00e7la, cezaevindeki eski \u0130\u015f\u00e7i partili Cumhurba\u015fkan\u0131 Lula da Silva\u2019nin gazetelere secim \u00f6ncesi r\u00f6portaj vermesini zorla\u015ft\u0131rm\u0131\u015f veya tamamen engellemi\u015f.<\/p>\n

Lula da Silva, 2014 y\u0131l\u0131nda \u201cr\u00fc\u015fvete kar\u015f\u0131\u201d ba\u015flat\u0131lan \u201cAraba Temizli\u011fi Operasyonu\u201d kapsam\u0131nda tutuklanm\u0131\u015ft\u0131. Soru\u015fturmay\u0131 y\u00fcr\u00fcten savc\u0131lar o zamandan bu yana, bu operasyonun siyasi veya ideolojik bir motivasyonu olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 iddia ediyorlard\u0131. Ama ge\u00e7en seneki ba\u015fkanl\u0131k se\u00e7imleri ile ilgili ortaya \u00e7\u0131kan belgeler durumun b\u00f6yle olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131kard\u0131. S\u00f6z konusu belgeler, davan\u0131n savc\u0131lar\u0131n\u0131n nas\u0131l \u0130\u015f\u00e7i Partisi aday\u0131 Fernando Haddad\u2019in se\u00e7ilmesini engellemek i\u00e7in komplo kurduklar\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131kard\u0131. Brezilya\u2019da 2018 y\u0131l\u0131ndaki ba\u015fkanl\u0131k se\u00e7imlerini, asri sa\u011fc\u0131 aday Jair Bolsonaro kazanm\u0131\u015ft\u0131.<\/p>\n

Ba\u015fkanl\u0131k se\u00e7imlerinin ilk turundan 10 g\u00fcn \u00f6nce bir gazete cezaevindeki eski ba\u015fkan Lula da Silva ile r\u00f6portaj yapmak istiyor ve bunun i\u00e7in Brezilya Y\u00fcksek Mahkemesi\u2019nden izin de elde ediyor. Fakat bunun hemen ertesinde, \u201cr\u00fc\u015fvet\u201d soru\u015fturmas\u0131n\u0131 y\u00f6neten savc\u0131lar, Telegram adli mesajla\u015fma uygulamas\u0131nda kurduklar\u0131 grupta, Y\u00fcksek Mahkeme\u2019nin karar\u0131n\u0131 uygulamamak i\u00e7in ne yapabileceklerini tart\u0131\u015fmaya ba\u015fl\u0131yorlar. Ele ge\u00e7irilen yaz\u0131\u015fmalara g\u00f6re savc\u0131lar, bu r\u00f6portaj\u0131n Lula\u2019nin partisi \u0130\u015f\u00e7i Partisi\u2019ne ba\u015fkanl\u0131k se\u00e7imlerini kazand\u0131rabilece\u011finden korkuyor.<\/p>\n

\u201cAraba Temizli\u011fi\u201d Operasyonu\u2019nun savc\u0131lar\u0131 bu yaz\u0131\u015fmalarda a\u00e7\u0131k\u00e7a, Lula\u2019n\u0131n r\u00f6portaj\u0131n\u0131 engellemekteki ama\u00e7lar\u0131n\u0131n \u0130\u015f\u00e7i Partisi\u2019nin secimi kazanmas\u0131n\u0131 engellemek oldu\u011funu belirtiyor. Soru\u015fturman\u0131n ba\u015fsavc\u0131s\u0131 Deltan Dallagnol, \u0130\u015f\u00e7i Partisi\u2019nin iktidara d\u00f6nmemesi i\u00e7in dua etti\u011fini yazarken, soru\u015fturma savc\u0131lar\u0131ndan Laura Tessler su mesaj\u0131 g\u00f6nderiyor: \u201c(R\u00f6portaj izni) saka mi? Se\u00e7imden hemen \u00f6nce (Lula ile) yap\u0131lacak bir r\u00f6portaj Haddad\u2019a (\u0130\u015f\u00e7i Partisi\u2019nin aday\u0131) secimi kazand\u0131r\u0131r.\u201d<\/p>\n

Brezilya\u2019daki bir\u00e7ok ki\u015fi, \u201cAraba Temizli\u011fi\u201d Davas\u0131\u2019n\u0131n savc\u0131lar\u0131n\u0131 ve de su an Jair Bolsonaro\u2019nun h\u00fck\u00fbmetinde adalet bakan\u0131 olan davan\u0131n h\u00e2kimi S\u00e9rgio Moro\u2019nun, ideolojik ve siyasi motivasyonlarla hareket etmekle su\u00e7luyordu. Moro ve savc\u0131lar bu su\u00e7lamay\u0131 s\u00fcrekli reddetti; ama\u00e7lar\u0131n\u0131n siyasi partilerden ba\u011f\u0131ms\u0131z olarak r\u00fc\u015fvet alan ve kamu g\u00fcc\u00fcn\u00fc k\u00f6t\u00fcye kullanan kim varsa cezaland\u0131rmak oldu\u011funu iddia etti.<\/p>\n

Fakat ortaya \u00e7\u0131kan belgeler ger\u00e7e\u011fi ortaya koyuyor. Eski Ba\u015fkan Lula\u2019n\u0131n hapishanede r\u00f6portaj\u0131n\u0131 engellemenin d\u0131\u015f\u0131nda, Lula\u2019y\u0131 mahk\u00fbm etmede davan\u0131n ba\u015fsavc\u0131s\u0131 ve h\u00e2kim aras\u0131nda gecen, birka\u00e7 sene \u00f6ncesinden konu\u015fmalar da yay\u0131nland\u0131. Buna g\u00f6re, hukuki olarak davada ba\u011f\u0131ms\u0131z bir h\u00fck\u00fcm verici konumunda olmas\u0131 gereken H\u00e2kim Moro, davan\u0131n ba\u015fsavc\u0131s\u0131 Dallagnol ile Lula\u2019ya mahk\u00fbmiyet karar\u0131n\u0131n nas\u0131l verilebilece\u011fini, davan\u0131n arg\u00fcmanlar\u0131n\u0131n ve kan\u0131tlar\u0131n ne \u015fekilde olmas\u0131 gerekti\u011fini tart\u0131\u015fm\u0131\u015f. Savc\u0131lar ve h\u00e2kim aras\u0131ndaki di\u011fer yaz\u0131\u015fmalarda da, Lula\u2019y\u0131 mahk\u00fbm etmek i\u00e7in yeterli delil bulunmad\u0131\u011f\u0131ndan bahsediliyor. Fakat Lula de Silva yine de \u201cr\u00fc\u015fvet\u201d su\u00e7lamas\u0131yla mahk\u00fbm oldu, partisi ise gecen seneki ba\u015fkanl\u0131k se\u00e7imlerinde iktidar\u0131 asri sa\u011fc\u0131 Jair Bolsonaro\u2019ya kapt\u0131rd\u0131.<\/p>\n

Davan\u0131n h\u00e2kimi Moro ve savc\u0131lar bug\u00fcne kadar uluslararas\u0131 platformda adalet sava\u015f\u00e7\u0131lar\u0131 olarak lanse edildi. Bu ki\u015filere pek \u00e7ok de\u011fi\u015fik \u00fclkeden say\u0131s\u0131z \u00f6d\u00fcl ve nisan verildi. Uluslararas\u0131 medyada methiyeler d\u00fcz\u00fcld\u00fc. Oysaki 2010 y\u0131l\u0131nda %87 halk deste\u011fiyle ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131n\u0131 tamamlayan Lula de Silva, 2018 y\u0131l\u0131n\u0131n ba\u015fkanl\u0131k se\u00e7imlerinin de a\u00e7\u0131k ara favori aday\u0131yd\u0131 ama politik motivasyonlu \u201cAraba Temizli\u011fi\u201d Davas\u0131 ile hapse g\u00f6nderilerek adayl\u0131\u011f\u0131 engellenmi\u015f oldu.<\/p>\n

Fakat Lula yine de \u00fclkedeki en etkili siyasi fig\u00fcr olarak kalmaya devam ediyordu. Se\u00e7imlerde kendisi aday olamayan Lula, Sao Paolo Belediye Ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131 yapan Fernando Haddad\u2019\u0131 \u0130\u015f\u00e7i Partisi\u2019nin aday\u0131 olarak i\u015faret etti. Hapishanede tek ba\u015f\u0131na h\u00fccrede kalan Lula\u2019n\u0131n ba\u015f\u0131na herhangi bir deme\u00e7 vermesine m\u00fcsaade edilmiyordu. Fakat se\u00e7imlerden \u00f6nce Brezilya Y\u00fcksek Mahkemesi, ifade \u00f6zg\u00fcrl\u00fc\u011f\u00fc kapsam\u0131nda Lula\u2019n\u0131n r\u00f6portaj verebilece\u011fi h\u00fckm\u00fcn\u00fc verdi. Bunun \u00fczerine pani\u011fe kap\u0131lan \u201cr\u00fc\u015fvet\u201d soru\u015fturmas\u0131 savc\u0131lar\u0131, Telegram adl\u0131 uygulamada bu durumu nas\u0131l engelleyebileceklerini konu\u015fmaya ba\u015flad\u0131. Bir savc\u0131 \u201ckararda tarih belirtilmiyor, secim sonras\u0131na r\u00f6portaj izni vererek yine Y\u00fcksek Mahkeme\u2019nin karar\u0131na uymu\u015f oluruz\u201d yazarken, ba\u015fka bir savc\u0131 \u201cNe yani, bu adam\u0131n hapishanede miting d\u00fczenlemesine m\u00fcsaade mi edece\u011fiz!!!\u201d diye yazd\u0131. Y\u00fcksek Mahkemesi\u2019nin karar\u0131na hem savc\u0131lar hem de tabanda kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 olmayan asri sa\u011fc\u0131 \u201cNovo Partisi\u201d itiraz etti ve tabiri caizse hukuki baz\u0131 \u201ccambazl\u0131klar\u201d ile Lula\u2019nin secim \u00f6ncesi r\u00f6portaj vermesi engellendi. Sadece asri sa\u011f\u0131n aday\u0131 Bolsonara secimi kazand\u0131ktan sonra Lula, o da k\u0131s\u0131tli olarak, Brezilya halk\u0131na seslenebildi.<\/p>\n

Bolsonaro\u2019nun yapt\u0131\u011f\u0131 ilk icra atlardan biri de Lula\u2019yi mahk\u00fbm eden davan\u0131n h\u00e2kimi Sergio Moro\u2019yu, yetkileri art\u0131r\u0131lan Adalet Bakanl\u0131\u011f\u0131\u2019n\u0131n ba\u015f\u0131na getirmek oldu. Ba\u015fkan Bolsonaro, Y\u00fcksek Mahkeme\u2019de bir h\u00e2kim koltu\u011fu bo\u015fal\u0131r bo\u015falmaz Moro\u2019yu Y\u00fcksek Mahkeme\u2019ye h\u00e2kim atama s\u00f6z\u00fc verdi\u011fini de ge\u00e7enlerde itiraf etti. B\u00f6ylece Moro g\u00f6rev sureleri yasad\u0131klar\u0131 m\u00fcddet\u00e7e devam eden Y\u00fcksek Mahkeme \u00fcyelerinden biri olarak hem ekstra bir \u00f6d\u00fcl alacak hem de Lula Davas\u0131nda h\u00e2kim olarak g\u00f6revini k\u00f6t\u00fcye kullanan biri olarak ileride ceza soru\u015fturmas\u0131 ile kar\u015f\u0131la\u015fma ve kendisini demir parmakl\u0131klar ard\u0131nda bulma riskinden kurtulmu\u015f olacak.<\/p>\n

The Intercept Gazetesi\u2019nin ele ge\u00e7irdi\u011fi Telegram yaz\u0131\u015fmalar\u0131n\u0131 yay\u0131nlamas\u0131ndan sonra \u201cAraba Temizli\u011fi\u201d Davas\u0131n\u0131n savc\u0131lar\u0131 ve de h\u00e2kimi Moro, konu\u015fmalar\u0131 ink\u00e2r etmedi. Savc\u0131l\u0131k ofisi sadece ele ge\u00e7irilen yaz\u0131\u015fmalar\u0131n \u00f6zel yaz\u0131\u015fmalar oldu\u011fu, konu\u015fmalar\u0131n i\u00e7eri\u011finden kopart\u0131larak servis edildi\u011fi ve \u201cdevasa bir r\u00fc\u015fvet ayini ortaya \u00e7\u0131karan Araba Temizli\u011fi Operasyonu\u2019nun me\u015fruiyetine g\u00f6lge d\u00fc\u015f\u00fcrmedi\u011fi\u201d a\u00e7\u0131klamas\u0131n\u0131 yaparak bir manada kurulan komployu kendi a\u011f\u0131zlar\u0131yla ikrar etmi\u015f oldu.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Brezilya’da Lula da Silva’ya ve Dilma Rousseff’e y\u00f6nelik yarg\u0131 darbesinin ard\u0131ndan \u00fclke a\u015f\u0131r\u0131 sa\u011fc\u0131\u00a0Jair Bolsonaro’ya teslim edildi. Bu yarg\u0131 darbesinin…<\/p>\n","protected":false},"author":2,"featured_media":23441,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[4594],"tags":[579,2250,67,3101],"yoast_head":"\n