\u015eehir Y\u00f6netimi Uzman\u0131 Prof. Dr. Recep Bozdo\u011fan, Kanal \u0130stanbul Projesi ile Frans\u0131z Rivieras\u0131, Miami, San Francisco veya Gold Coast gibi bir cazibe merkezi olu\u015faca\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6yledi. Bozdo\u011fan, turizm, lojistik, fuar ve kongre merkezi, konut projeleri ve di\u011fer sosyal aktivitelerle 100 milyar dolardan fazla gelir elde etmenin m\u00fcmk\u00fcn olaca\u011f\u0131n\u0131 belirtti.<\/p>\n

Uzun s\u00fcredir muhalefet taraf\u0131ndan T\u00fcrkiye\u2019nin en \u00f6ncelikli konusu haline getirilen Kanal \u0130stanbul projesini konu\u015fuyoruz. CHP\u2019nin ba\u015f\u0131n\u0131 \u00e7ekti\u011fi muhalefet, Cumhurba\u015fkan\u0131 Erdo\u011fan\u2019\u0131n 2011\u2019de \u201c\u00e7\u0131lg\u0131n\u201d olarak ilan etti\u011fi projeye, t\u0131pk\u0131 Marmaray, 3. Havaliman\u0131, 3. K\u00f6pr\u00fc ve Avrasya T\u00fcneli\u2019nde oldu\u011fu gibi kar\u015f\u0131. Muhalefete g\u00f6re Kanal \u0130stanbul, megakent i\u00e7in bir susuzluk, trafik ve deprem getirecek bir felaket, hatta muhalefet iddialar\u0131n\u0131 \u201cErkekler k\u0131s\u0131r kalacak\u201d noktas\u0131na ta\u015f\u0131m\u0131\u015f durumda. Peki muhalefetin iddialar\u0131na bilim ne diyor? Kanal \u0130stanbul bir kazan\u0131m m\u0131 yoksa felaket mi? Marmara \u00dcniversitesi \u00d6\u011fretim G\u00f6revlisi ve \u015eehir Y\u00f6netimi Uzman\u0131 Recep Bozdo\u011fan ile Kanal \u0130stanbul\u2019un t\u00fcm ger\u00e7eklerini konu\u015ftuk.<\/p>\n

<\/p>\n

Kanal \u0130stanbul neden gerekli?<\/strong><\/p>\n

Kanal \u0130stanbul\u2019un gereklili\u011fi \u00fc\u00e7 temel gerek\u00e7eye dayan\u0131yor. Birincisi T\u00fcrkiye\u2019nin uluslararas\u0131 planda elini kuvvetlendirmek. O da \u015f\u00f6yle; \u0130stanbul Bo\u011faz\u0131\u2019na paralel, \u0130stanbul Bo\u011faz\u0131\u2019ndan daha g\u00fcvenli ve tamamen sizin kontrol\u00fcn\u00fczde olan, Montr\u00f6 gibi herhangi bir s\u00f6zle\u015fmenin de d\u0131\u015f\u0131nda yer alan i\u015fletmesi, y\u00f6netimi, denetimi tamamen sizin kontrol\u00fcn\u00fczde olan bir suyolunu in\u015fa etmek.<\/p>\n

<\/p>\n

Kaza riski azalt\u0131lmal\u0131<\/strong><\/p>\n

\u0130kincisi, \u0130stanbul Bo\u011faz\u0131, \u0130stanbul \u015fehrinin ortas\u0131ndan ge\u00e7iyor biliyorsunuz. \u0130stanbul \u015fehri de T\u00fcrkiye\u2019nin en \u00f6nemli de\u011feri. Ve 15 milyondan fazla insan\u0131n ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 bir \u015fehir.\u00a0 Ekonomimizin \u00fc\u00e7te birinden fazlas\u0131 bu \u015fehirde bulunuyor. Tarihimizin en \u00f6nemli \u015fehri olan \u0130stanbul\u2019u Bo\u011faz kaynakl\u0131 tehlikelerden m\u00fcmk\u00fcn oldu\u011fu \u00f6l\u00e7\u00fcde korumak gerek. \u00c7\u00fcnk\u00fc Montr\u00f6 S\u00f6zle\u015fmesi\u2019nin imzaland\u0131\u011f\u0131 1936 y\u0131l\u0131n\u0131n d\u00fcnyas\u0131nda de\u011filiz. Bo\u011fazdan \u00e7ok daha b\u00fcy\u00fck gemiler ge\u00e7iyor. Bunlar\u0131n \u00f6nemli bir k\u0131sm\u0131 petrol y\u00fckl\u00fc, LPG y\u00fckl\u00fc, yan\u0131c\u0131, parlay\u0131c\u0131 ve patlay\u0131c\u0131 \u00f6zellik ta\u015f\u0131yan maddeler y\u00fckl\u00fc. Dolay\u0131s\u0131yla da Bo\u011faz\u2019daki trafi\u011fi m\u00fcmk\u00fcn oldu\u011funca azalt\u0131p, Bo\u011faz\u2019daki kaza riskini d\u00fc\u015f\u00fcrmek laz\u0131m.<\/p>\n

Cazibe merkezi olacak <\/strong><\/p>\n

Benim en \u00e7ok \u00f6nem verdi\u011fim gerek\u00e7e ise \u0130stanbul\u2019un hemen yan\u0131 ba\u015f\u0131nda k\u00fcresel d\u00fczeyde \u00f6nem arz eden, k\u00fcresel d\u00fczeyde etki uyand\u0131racak \u00e7ok b\u00fcy\u00fck bir cazibe merkezini \u0130stanbul\u2019a kazand\u0131rmak. Turizm merkezleriyle, teknoloji geli\u015ftirme b\u00f6lgesiyle, lojistik merkeziyle, sa\u011fl\u0131k merkezleriyle, konteyner limanlar\u0131yla, marinas\u0131yla, \u0130stanbul Havaliman\u0131 ve Had\u0131mk\u00f6y sanayi b\u00f6lgesiyle ola\u011fan\u00fcst\u00fc \u00f6nemde bir ekonomik cazibe merkezi olu\u015fturmak.<\/p>\n

<\/p>\n

Amerika zaten Karadeniz\u2019de<\/strong><\/p>\n

Kanal \u0130stanbul bir Amerikan projesi mi? Amerika Kanal \u0130stanbul sayesinde Karadeniz\u2019e mi \u00e7\u0131kmay\u0131 istiyor?<\/strong><\/p>\n

Amerika\u2019n\u0131n Karadeniz\u2019e \u00e7\u0131kma problemi yok. \u00c7\u00fcnk\u00fc Karadeniz\u2019deki iki \u00fclke Romanya ve Bulgaristan, Amerika\u2019n\u0131n yak\u0131n m\u00fcttefiki haline geldi. \u0130kisi de NATO \u00fcyesi. Dolay\u0131s\u0131yla ABD diledi\u011fi kadar gemiyi bu \u00fclkelere hibe ediyor g\u00f6r\u00fcnt\u00fcs\u00fc alt\u0131nda bu \u00fclkelerin limanlar\u0131na demirletebilir. Gemilerde Bulgaristan ve Romanya bayraklar\u0131 g\u00f6r\u00fcn\u00fcr ama \u00e7al\u0131\u015fan personel tamamen Amerikan personeli olur ve ABD bu \u00fclkelerle ortak \u00e7\u0131karlar \u00e7er\u00e7evesinde Karadeniz\u2019de faaliyet g\u00f6sterebilir.<\/p>\n

T\u00fcrkiye\u2019ye gerek yok<\/strong><\/p>\n

Ayr\u0131ca \u00f6nemli bir b\u00f6l\u00fcm\u00fc fiilen Rus i\u015fgali alt\u0131nda bulunan Ukrayna ve G\u00fcrcistan da do\u011frusunu s\u00f6ylemek gerekirse b\u00f6yle bir teklife ko\u015fa ko\u015fa \u201cevet\u201d der. \u00c7\u00fcnk\u00fc Rusya\u2019ya kar\u015f\u0131 bir denge olmu\u015fmu\u015f olur. Bir di\u011fer husus da Ren-Tuna Kanal\u0131 var biliyorsunuz. Kuzey Denizi\u2019nden girecek belirli bir tonaj\u0131n alt\u0131ndaki Amerikan gemileri, Ren Tuna \u00fczerinden Karadeniz\u2019e \u00e7\u0131kabilir.<\/p>\n

Kanal \u0130stanbul\u2019un Montr\u00f6 ile bir alakas\u0131 var m\u0131?<\/strong><\/p>\n

Montr\u00f6\u2019de bo\u011fazlar \u201c\u00c7anakkale Bo\u011faz\u0131, Marmara Denizi ve Karadeniz Bo\u011faz\u0131\u201d olarak tan\u0131mlanm\u0131\u015f. Dolay\u0131s\u0131yla bo\u011faz kavram\u0131ndan sadece \u0130stanbul Bo\u011faz\u0131 kastedilmemekte. Kanal \u0130stanbul\u2019un Montr\u00f6\u2019y\u00fc tamamen devre d\u0131\u015f\u0131 b\u0131rakabilmesi i\u00e7in Kanal \u0130stanbul\u2019un Saros K\u00f6rfezi\u2019nden direkt olarak Karadeniz\u2019e a\u00e7\u0131lmas\u0131 gerekir. Yani \u00c7anakkale Bo\u011faz\u0131, Marmara Denizi ve \u0130stanbul Bo\u011faz\u0131\u2019yla herhangi bir ba\u011f\u0131n\u0131n, ba\u011flant\u0131s\u0131n\u0131n olmamas\u0131 gerekir. Oysa Kanal \u0130stanbul, Marmara Denizi\u2019nden Karadeniz\u2019e a\u00e7\u0131l\u0131yor. Marmara Denizi, Montr\u00f6\u2019ye g\u00f6re bo\u011fazlar\u0131n bir par\u00e7as\u0131. Bu nedenle biz Montr\u00f6\u2019y\u00fc b\u00fct\u00fcn\u00fcyle devre d\u0131\u015f\u0131 b\u0131rakm\u0131yoruz. Ama Kanal \u0130stanbul\u2019u tercih edecek gemiler i\u00e7in Montr\u00f6 b\u00fct\u00fcn\u00fcyle devre d\u0131\u015f\u0131 kalm\u0131\u015f oluyor.<\/p>\n

<\/p>\n

Kanal \u0130stanbul\u2019u kim kullanacak?<\/strong><\/p>\n

\u00d6ncelikle ekonomik boyut itibariyle d\u00fc\u015f\u00fcnmek gerekiyor. M\u00fcmk\u00fcn oldu\u011funca \u00e7ok geminin Kanal \u0130stanbul\u2019a y\u00f6nlendirilmesi laz\u0131m. Bu da asl\u0131nda m\u00fcmk\u00fcn. \u00c7\u00fcnk\u00fc Montr\u00f6 u\u011frakl\u0131 ge\u00e7i\u015fleri d\u00fczenliyor, transit yani u\u011fraks\u0131z ge\u00e7i\u015fleri d\u00fczenlemiyor. Dolay\u0131s\u0131yla bir gemi bo\u011fazlar b\u00f6lgesindeki herhangi bir limana u\u011frad\u0131\u011f\u0131 andan itibaren Montr\u00f6\u2019n\u00fcn kapsam\u0131n\u0131n d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131k\u0131yor.<\/p>\n

<\/p>\n

Tankerler bo\u011faz\u0131 kirletemeyecek<\/strong><\/p>\n

Bo\u011fazlara dair son 10 y\u0131ll\u0131k istatistiklere bakt\u0131\u011f\u0131m\u0131zda, Bo\u011fazlardan ge\u00e7en gemilerin %38,8\u2019i u\u011frakl\u0131 ge\u00e7i\u015f yapan gemilerdir. Di\u011fer bir ifade ile T\u00fcrkiye Cumhuriyeti Devleti, bu gemileri kolayl\u0131kla Kanal \u0130stanbul\u2019a y\u00f6nlendirebilir. Ayr\u0131ca, \u0130stanbul Bo\u011faz\u0131 y\u0131lda 15-20 g\u00fcn, baz\u0131 y\u0131llar 25 g\u00fcne kadar kapal\u0131 kal\u0131yor. Bu da sisten, \u015fiddetli lodostan, kazalardan ve di\u011fer baz\u0131 nedenlerden kaynaklan\u0131yor. Dolay\u0131s\u0131yla, Bo\u011faz\u2019\u0131n kapal\u0131 oldu\u011fu zamanlarda da gemiler Kanal \u0130stanbul\u2019a y\u00f6nlendirilebilir. Bunun d\u0131\u015f\u0131nda, Montr\u00f6\u2019n\u00fcn imzaland\u0131\u011f\u0131 1936 y\u0131l\u0131nda bulunmad\u0131\u011f\u0131m\u0131z i\u00e7in, petrol, LPG, yan\u0131c\u0131, parlay\u0131c\u0131, patlay\u0131c\u0131 ve di\u011fer kimyasal madde ta\u015f\u0131yan b\u00fcy\u00fck tonajl\u0131 gemilerin de Bo\u011faz\u2019dan ge\u00e7memesi konusunu T\u00fcrkiye, Montr\u00f6\u2019y\u00fc imzalayan \u00e2kit devletlerle m\u00fczakereye a\u00e7abilir.<\/p>\n

<\/p>\n

T\u00fcrk Anayasas\u0131\u00a0Montr\u00f6\u2019den \u00fcst\u00fcn<\/strong><\/p>\n

1936 y\u0131l\u0131nda 250-300 metrelik gemiler yoktu. Bunun yan\u0131 s\u0131ra binlerce konteyner ta\u015f\u0131yan ve uzunlu\u011fu neredeyse 400 metreyi bulan gemiler bunlar yoktu. Bunlar \u0130stanbul\u2019un g\u00fcvenli\u011fi a\u00e7\u0131s\u0131ndan b\u00fcy\u00fck bir risk ta\u015f\u0131yor. Bu t\u00fcr gemilerin Kanal \u0130stanbul\u2019dan ge\u00e7mesi konusu g\u00fcndeme ta\u015f\u0131nabilir. Ancak, Kanal\u2019\u0131n derinli\u011finin de art\u0131r\u0131lmas\u0131 gerekir. Mesela en az 40 metre. Bunlar\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda, belirli bir tonaj\u0131n \u00fczerindeki T\u00fcrk bayrakl\u0131 gemiler de Anayasan\u0131n tan\u0131d\u0131\u011f\u0131 egemenlik hakk\u0131 gerek\u00e7e g\u00f6sterilerek, Montr\u00f6\u2019n\u00fcn d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131kar\u0131larak Kanal \u0130stanbul\u2019a y\u00f6nlendirilebilir. Biliyorsunuz uluslararas\u0131 antla\u015fmalar, mill\u00ee kanunlar\u0131n \u00fczerinde ama Anayasan\u0131n alt\u0131ndad\u0131r. Bu t\u00fcr gemilerin tamam\u0131 Kanal \u0130stanbul\u2019dan ge\u00e7erse, Bo\u011faz\u2019daki gemi trafi\u011fi yar\u0131 yar\u0131ya d\u00fc\u015febilir.<\/p>\n

15 milyar dolar yap\u0131m maliyeti bulunan Kanal \u0130stanbul ne kadar gelir sa\u011flayabilir? <\/strong><\/p>\n

Kanal \u0130stanbul\u2019un gelirine siz ulusal \u00f6l\u00e7ekten bakarsan\u0131z elde edece\u011finiz gelir Kanal\u2019dan elde edece\u011finiz gelir kadard\u0131r. Ama uluslararas\u0131 \u00f6l\u00e7ekten bakarsan\u0131z 25-30 milyar dolar gelir elde edebilirsiniz. Fakat k\u00fcresel \u00f6l\u00e7ekten bakarsan\u0131z toplamda 100 milyar dolar\u0131n \u00fczerinde gelir elde edebilirsiniz. \u00c7\u00fcnk\u00fc Kanal \u0130stanbul sadece bir gemi ge\u00e7i\u015f projesi de\u011fil. Kanal \u0130stanbul az \u00f6nce s\u00f6yledi\u011fim ekonomik anlamda, sosyal anlamda, k\u00fclt\u00fcrel anlamda, s\u0131na\u00ee anlamda, sanatsal anlamda, turizm anlam\u0131nda, lojistik anlam\u0131nda, e\u011fitim anlam\u0131nda, sa\u011fl\u0131k anlam\u0131nda, \u00e7ok boyutlu, \u00e7ok etkile\u015fimli entegre bir ekonomik kalk\u0131nma projesidir ve konuya bu \u015fekilde bakmak gerekir.<\/p>\n

<\/p>\n

 <\/p>\n

Almanya ile rekabet edebiliriz<\/strong><\/p>\n

Bak\u0131n d\u00fcnyan\u0131n en b\u00fcy\u00fck fuar merkezi Almanya\u2019da Hannover \u015fehrinde; 496 bin metrekare. 10 milyardan fazla y\u0131ll\u0131k cirosu var. Oysa Hannover d\u00fcnya havayolu ba\u011flant\u0131lar\u0131n\u0131n neredeyse d\u0131\u015f\u0131nda kalm\u0131\u015f, d\u00fcnya ile havayolu ba\u011flant\u0131s\u0131 Frankfurt ve D\u00fcsseldorf gibi \u015fehirlerdeki havalimanlar\u0131 \u00fczerinden sa\u011flanan kenarda kalm\u0131\u015f bir \u015fehir. Ne k\u00fcresel anlamda ula\u015f\u0131labilirlik ne ekonomik b\u00fcy\u00fckl\u00fck ne de konaklama altyap\u0131s\u0131 itibar\u0131 ile \u0130stanbul\u2019la mukayese edilemez. Buna kar\u015f\u0131l\u0131k T\u00fcrkiye\u2019deki en b\u00fcy\u00fck fuar merkezi ise toplam 120 bin metrekarelik bir alana sahip. Bu fuar merkezi Hannover ile rekabet edebilir mi? \u0130\u015fte Kanal \u0130stanbul\u2019un yak\u0131n\u0131na b\u00f6yle b\u00fcy\u00fck bir fuar merkezi in\u015fa edilecek. Ayr\u0131ca, b\u00fcy\u00fck bir kongre merkezi in\u015fa edilecek. Biliyorsunuz, \u00fclkemizin en b\u00fcy\u00fck kongre merkezi Antalya\u2019dad\u0131r ve en b\u00fcy\u00fck salonu 5 bin ki\u015filiktir.<\/p>\n

<\/p>\n

\u0130stanbul onlardan avantajl\u0131<\/strong><\/p>\n

Ama Antalya \u0130stanbul kadar eri\u015filebilirli\u011fi y\u00fcksek bir \u015fehir de\u011fil. Ekonomik anlamda da \u0130stanbul kadar cezbedici bir \u015fehir de\u011fil. Ekonomisi ve altyap\u0131s\u0131 \u0130stanbul kadar kuvvetli de\u011fil. H\u00e2l b\u00f6yle iken \u0130stanbul\u2019daki en b\u00fcy\u00fck kongre merkezi 3 bin 555 ki\u015filik. Kanal \u0130stanbul\u2019da ana salonu 5-6 bin ki\u015filik olan ve ayr\u0131ca daha k\u00fc\u00e7\u00fck boyutlarda y\u00fczden fazla salonu ve \u00e7al\u0131\u015fma ofisi olan, en az 30 bin metrekare sergi alan\u0131 olan b\u00fcy\u00fck bir kongre merkezi in\u015fa edilecek. Fuar merkezinden elde edilen gelir kadar da buradan gelir elde edersiniz.<\/p>\n

Milyarlarca dolar gelecek<\/strong><\/p>\n

Kanal \u0130stanbul\u2019un Karadeniz\u2019e a\u00e7\u0131ld\u0131\u011f\u0131 yere y\u0131ll\u0131k kapasitesi nedir, 5 milyon TEU olan b\u00fcy\u00fck bir konteyner liman\u0131 in\u015fa edilecek. Yani T\u00fcrkiye\u2019nin en b\u00fcy\u00fck liman\u0131 olan Ambarl\u0131\u2019n\u0131n yakla\u015f\u0131k \u00fc\u00e7 kat\u0131 b\u00fcy\u00fckl\u00fckte bir liman. B\u00f6ylece, Ambarl\u0131\u2019dan elde etti\u011finiz gelirin \u00fc\u00e7 kat\u0131 gelir elde etme imk\u00e2n\u0131n\u0131z olacak. Ayr\u0131ca, Kanal \u0130stanbul\u2019un Marmara Denizine a\u00e7\u0131ld\u0131\u011f\u0131 yere y\u0131ll\u0131k kapasitesi 500 bin TEU olan daha k\u00fc\u00e7\u00fck \u00f6l\u00e7ekli bir konteyner liman\u0131 in\u015fa edeceksiniz ve buradan da hat\u0131r\u0131 say\u0131l\u0131r bir gelir elde edeceksiniz. K\u00fc\u00e7\u00fck\u00e7ekmece G\u00f6l\u00fc\u2019ne kocaman bir marina in\u015fa edeceksiniz, o marinadan ciddi bir gelir elde edeceksiniz. Sa\u011fl\u0131k \u015fehri kuracaks\u0131n\u0131z, hastaneleri ile ara\u015ft\u0131rma merkezleriyle, alternatif t\u0131p merkezleriyle, sa\u011fl\u0131k end\u00fcstrisi boyutuyla ve her sene milyarlarca dolar gelir elde edebileceksiniz.<\/p>\n

<\/p>\n

\u0130stanbul cazibe merkezine d\u00f6n\u00fc\u015fecek<\/strong><\/p>\n

E\u011flence merkezleri in\u015fa edilecek, devasa al\u0131\u015fveri\u015f merkezleri in\u015fa edilecek, \u201cDubai Mall\u201d gibi. \u00c7\u00fcnk\u00fc T\u00fcrkiye\u2019deki AVM\u2019ler maalesef s\u0131n\u0131rl\u0131 say\u0131da aktivite sunabilmekte. Kanal \u0130stanbul\u2019u b\u00fct\u00fcn bu merkezler, limanlar, tesisler, marina, ak\u0131ll\u0131 \u015fehirler ve di\u011fer etkinlik alanlar\u0131 ile birlikte d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fczde Frans\u0131z Rivieras\u0131, Miami, San Francisco veya Gold Coast gibi bir cazibe merkezi do\u011facak. D\u00fc\u015f\u00fcnsenize yan\u0131 ba\u015f\u0131n\u0131zda d\u00fcnyan\u0131n en b\u00fcy\u00fck havaliman\u0131 ve sa\u011fl\u0131k turizmi, e\u011fitim turizmi, e\u011flence turizmi, lojistik merkez, kongre ve fuar merkezi, say\u0131s\u0131z ekonomik aktivite, sanayi b\u00f6lgesi, \u00fcniversiteler, ak\u0131ll\u0131 \u015fehirler, su parklar\u0131, e\u011flence parklar\u0131, devasa hayvanat bah\u00e7esi ve say\u0131s\u0131z di\u011fer fasiliteleri dikkate ald\u0131\u011f\u0131m\u0131zda inan\u0131lmaz bir cazibe merkezi ortaya \u00e7\u0131kacak.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

\u015eehir Y\u00f6netimi Uzman\u0131 Prof. Dr. Recep Bozdo\u011fan, Kanal \u0130stanbul Projesi ile Frans\u0131z Rivieras\u0131, Miami, San Francisco veya Gold Coast gibi…<\/p>\n","protected":false},"author":2,"featured_media":26843,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[4595],"tags":[580,66,2905,1867,94,67,364,140],"yoast_head":"\n