D\u00fcnyan\u0131n en fakir \u00fclkeleri aras\u0131nda yer alan\u00a0Yemen’deki insani kriz,\u00a0h\u00fck\u00fcmet g\u00fc\u00e7leri ile \u0130ran destekli Husiler aras\u0131nda 5 y\u0131ldan uzun s\u00fcredir devam eden sava\u015f ve di\u011fer i\u00e7 \u00e7at\u0131\u015fmalar nedeniyle korkun\u00e7 boyutlara ula\u015fm\u0131\u015f durumda.<\/p>\n

Birle\u015fmi\u015f Milletler N\u00fcfus Fonu\u00a0(UNFPA)\u00a0Yemen Temsilcisi Nestor Owomuhangi,, Yemen’deki insani durumu ve sava\u015f\u0131n etkilerini AA muhabirine de\u011ferlendirdi.<\/p>\n

Owomuhangi, y\u0131llard\u0131r s\u00fcren i\u00e7 sava\u015fla birlikte Yemenlilerin d\u00fcnya genelinde en d\u00fc\u015f\u00fck seviyede ba\u011f\u0131\u015f\u0131kl\u0131k sistemine sahip oldu\u011funu ve 24 milyonluk n\u00fcfusun y\u00fczde 80’inin hayatta kalmak i\u00e7in insani yard\u0131ma muhta\u00e7 oldu\u011funu ifade etti.<\/p>\n

\u00dclkede 10 milyon insan\u0131n k\u0131tl\u0131kla burun buruna oldu\u011funu aktaran Owomuhangi, “Yemen’de n\u00fcfusun d\u00f6rtte biri yetersiz beslenme sorunuyla kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya ve bunlar\u0131n da b\u00fcy\u00fck bir k\u0131sm\u0131 ‘\u015fiddetli yetersiz beslenme’ sorununa maruz kal\u0131yor.” ifadelerini kulland\u0131.<\/p>\n

Koronavir\u00fcs\u00fcn tehlikeleri<\/p>\n

Yemen’de sa\u011fl\u0131k sekt\u00f6r\u00fc de sava\u015f nedeniyle \u00e7\u00f6kmenin e\u015fi\u011finde. Bu durum d\u00fcnyay\u0131 etkisi alt\u0131na alan yeni tip koronavir\u00fcs (Kovid-19) salg\u0131n\u0131n\u0131n \u00fclkede yay\u0131lmas\u0131n\u0131 daha da tehlikeli bir boyuta getirdi.<\/p>\n

H\u00fck\u00fcmete ba\u011fl\u0131 Yemen Koronavir\u00fcsle M\u00fccadele Ulusal Komitesi bug\u00fcne kadar Kovid-19 nedeniyle 523 ki\u015finin hayat\u0131n\u0131 kaybetti\u011fini ve 1831 vaka tespit edildi\u011fini a\u00e7\u0131klad\u0131. Husilerin kontrol\u00fcndeki b\u00f6lgelerde ise ne kadar vaka ve can kayb\u0131 oldu\u011fu bilinmiyor.<\/p>\n

BM yetkilisi Owomuhangi, Kovid-19’la m\u00fccadelenin temeli “ellerin s\u0131kl\u0131kla y\u0131kanmas\u0131” tedbirinin bile Yemenliler i\u00e7in bir se\u00e7enek olmad\u0131\u011f\u0131na dikkati \u00e7ekti.<\/p>\n

Owomuhangi, 17 milyondan fazla Yemenlinin temel insani ihtiya\u00e7lardan temiz suya eri\u015fim ve kanalizasyon hizmeti alma konular\u0131nda sorun ya\u015fad\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6yledi.<\/p>\n

\u00dclkedeki sa\u011fl\u0131k merkezlerinin sadece yar\u0131s\u0131n\u0131n ya da \u00e7ok az bir k\u0131sm\u0131n\u0131n \u00e7al\u0131\u015f\u0131r durumda oldu\u011funu kaydeden Owomuhangi, “Bu veriler \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131nda Yemen’de enfekte vaka say\u0131s\u0131 muhtemeldir ki d\u00fcnyan\u0131n herhangi bir yerindeki vaka say\u0131lar\u0131n\u0131n daha y\u00fckse\u011fine ula\u015facakt\u0131r.” de\u011ferlendirmesinde bulundu.<\/p>\n

Yemen’de vir\u00fcsle m\u00fccadelenin zor olaca\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6yleyen Owomuhangi, bu konuya en y\u00fcksek seviyede \u00f6ncelik verilmesi gerekti\u011fini vurgulad\u0131.<\/p>\n

Anneler ve hamilelerin kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 sorunlar<\/p>\n

UNFPA Yemen Temsilcisi, hamilelerin Kovid-19’a daha h\u0131zl\u0131 yakalanma riskleri oldu\u011funa dair bilimsel kan\u0131t olmasa da gebelik d\u00f6neminde enfeksiyonlara daha duyarl\u0131 hale gelindi\u011finin herkes taraf\u0131ndan bilindi\u011fini dile getirdi.<\/p>\n

Yemen gibi \u00fclkelerde hamile kad\u0131nlar\u0131n yetersiz beslenme, sara ve kolera \u00fc\u00e7l\u00fcs\u00fcne maruz kald\u0131\u011f\u0131n\u0131 aktaran Owomuhangi, \u015fimdi bunlara bir de Kovid-19’un eklendi\u011fini belirtti.<\/p>\n

\u00dclkedeki durumun gebeleri hastal\u0131klara yakalanma konusunda a\u00e7\u0131k hedef haline getirdi\u011fini kaydeden Owomuhangi, \u015funlar\u0131 s\u00f6yledi:<\/p>\n

“Yemen’deki sa\u011fl\u0131k siteminin yaln\u0131zca y\u00fczde 20’si kad\u0131nlar ve \u00e7ocuklar i\u00e7in hizmet sunabililiyor. Bir milyondan fazla hamile ve emzirme d\u00f6nemindeki anne yetersiz beslenme sorunuyla kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya. 9,1 milyon kad\u0131n ise temiz suya eri\u015fim ve kanalizasyon hizmeti gibi temel ihtiya\u00e7lardan yoksun.”<\/p>\n

Finansman eksikli\u011fi<\/p>\n

Owomuhangi, finansman a\u00e7\u0131\u011f\u0131 ve bunun UNFPA faaliyetleri \u00fczerindeki etkilerine de de\u011finerek, “Yemen’de Kovid-19 g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fcnde, \u00fcreme sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 hizmetlerine finansman kurudu. Fon, y\u0131l ba\u015f\u0131ndan bu yana desteklenen 180 sa\u011fl\u0131k kurulu\u015fundan 140’\u0131nda \u00fcreme sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 hizmetlerini ask\u0131ya almak zorunda kald\u0131.” dedi.<\/p>\n

BM yetkilisi, bu y\u0131l\u0131n ba\u015f\u0131nda Yemen’de 4,1 milyon kad\u0131n ve k\u0131z \u00e7ocu\u011funa ula\u015fmak i\u00e7in kapsaml\u0131 bir plan uygulamaya koyduklar\u0131n\u0131 ancak \u015fimdiye kadar bu plan i\u00e7in talep edilen yakla\u015f\u0131k 100 milyon dolar\u0131n ancak y\u00fczde 52’sine ula\u015ft\u0131klar\u0131n\u0131 belirtti.<\/p>\n

Owomuhangi, “Y\u0131l sonuna kadar en savunmas\u0131z kad\u0131nlara ve gen\u00e7 k\u0131zlara ula\u015fmaya devam etmek i\u00e7in UNFPA’n\u0131n 43 milyon dolara ihtiya\u00e7 var. Ayr\u0131ca sa\u011fl\u0131k sistemini allak bullak eden Kovid-19’la m\u00fccadele konusunda da 20 milyon dolar gerekiyor.” ifadelerini kulland\u0131.<\/p>\n

Vahim sonu\u00e7lar kap\u0131da<\/p>\n

Yemen’deki \u00e7at\u0131\u015fmada kad\u0131nlar\u0131n ve gen\u00e7 k\u0131zlar\u0131n en savunmas\u0131z gruplar oldu\u011funa i\u015faret eden Owomuhangi, “Bu finansman eksikli\u011finin bir sonucu olarak, \u00e7ocuk do\u011furma \u00e7a\u011f\u0131ndaki 2 milyon kad\u0131n\u0131n hayat\u0131 tehlikede olacak. \u00c7\u00fcnk\u00fc hayat kurtaran \u00fcreme sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 hizmetlerine ula\u015famayacaklar.” dedi.<\/p>\n

\u00dclkede 48 bin kad\u0131n\u0131n hamilelik ve do\u011fum komplikasyonlar\u0131ndan \u00f6lmesinin muhtemel oldu\u011funu kaydeden Owomuhangi, finansman eksikli\u011finin ayn\u0131 zamanda \u00fcreme sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 birimlerindeki ve do\u011fum servislerinde \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131n Kovid-19 gibi bula\u015f\u0131c\u0131 hastal\u0131klara kar\u015f\u0131 ki\u015fisel koruyucu ekipmanlara sahip olmayaca\u011f\u0131 anlam\u0131na geldi\u011fini s\u00f6yledi.<\/p>\n

BM Temsilcisi Owomuhangi, UNFPA’n\u0131n 2019’da 235 sa\u011fl\u0131k kurulu\u015funu ve \u00fcreme sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 b\u00f6l\u00fcmlerinde \u00e7al\u0131\u015fan 3 bin 800 \u00e7al\u0131\u015fan\u0131 destekledi\u011fini, b\u00f6ylelikle \u00fcreme sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 hizmetlerinin 1,5 milyondan fazla kad\u0131na ula\u015ft\u0131\u011f\u0131n\u0131 aktard\u0131.<\/p>\n

“Yemen’deki Kovid-19 krizine ilk m\u00fcdahale eden UNFPA oldu.” diyen Owomuhangi, \u00fclkede sa\u011fl\u0131k sistemi \u00e7\u00f6k\u00fc\u015f\u00fcn e\u015fi\u011findeyken, anneleri ve bebekleri kurtarmak i\u00e7in \u00e7abalayan sa\u011fl\u0131k \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131na acilen t\u0131bbi ve koruyucu ekipman sa\u011flad\u0131klar\u0131n\u0131 ifade etti.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

D\u00fcnyan\u0131n en fakir \u00fclkeleri aras\u0131nda yer alan\u00a0Yemen’deki insani kriz,\u00a0h\u00fck\u00fcmet g\u00fc\u00e7leri ile \u0130ran destekli Husiler aras\u0131nda 5 y\u0131ldan uzun s\u00fcredir devam…<\/p>\n","protected":false},"author":3,"featured_media":32763,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[4594],"tags":[222,67,283],"class_list":{"0":"post-32762","1":"post","2":"type-post","3":"status-publish","4":"format-standard","5":"has-post-thumbnail","7":"category-utanc-gunlugu","8":"tag-bm","9":"tag-manset","10":"tag-yemen"},"yoast_head":"\n