T\u00fcrkiye ekonomisi hakk\u0131nda bu g\u00fcnlerde pek \u00e7ok analiz yaz\u0131s\u0131 yaz\u0131l\u0131yor. Ekonomiyle ilgili felaket senaryolar\u0131n\u0131n t\u00fcretildi\u011fi bu analiz yaz\u0131lar\u0131nda bir \u00e7ok hatal\u0131 veri payla\u015f\u0131l\u0131yor. Bunlardan en ilgin\u00e7 olan\u0131 ise Foreign Policy adl\u0131 internet sitesinde yer alan \u201cErdo\u011fan Ekonomik Bir Felaketi T\u00fcrk Bankalar\u0131nda Derinlere Gizledi\u201d ba\u015fl\u0131kl\u0131 makale. Makalede, T\u00fcrkiye\u2019nin ekonomik bir felaket ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 ve bu felaketin Cumhurba\u015fkan\u0131 Erdo\u011fan taraf\u0131ndan gizlendi\u011fi iddia edildi. Ayn\u0131 zamanda yaz\u0131da, T\u00fcrkiye ekonomisinin \u00e7ok k\u0131sa bir s\u00fcre i\u00e7erisinde d\u0131\u015f borcunu \u00f6deyemeyecek duruma gelece\u011fi de iddia ediliyor.<\/p>\n

Peki ger\u00e7ekten T\u00fcrkiye ekonomisi bir \u00e7\u0131kmazda m\u0131? \u00dclke rezervleri, k\u0131sa vadeli ve uzun vadeli y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerini yerine getiremeyecek kadar azald\u0131 m\u0131? A\u00e7\u0131k kaynaklardaki bilgilerle bu iddalara cevap arad\u0131k.<\/p>\n

T\u00fcrkiye 2018 y\u0131l\u0131n\u0131n A\u011fustos ay\u0131nda ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 kur tabanl\u0131 ekonomik kriz sonras\u0131 yeni bir ekonomi program\u0131 uygulamaya koymu\u015f ve dengelenme yolunda \u00f6nemli ad\u0131mlar atm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n

Nitekim A\u011fustos 2018\u2019de 7,3 TL seviyelerine kadar y\u00fckselen USD\/TL, Eyl\u00fcl 2018-\u015eubat 2020 aras\u0131ndaki 1,5 y\u0131ll\u0131k s\u00fcre zarf\u0131nda 6 TL seviyelerinde dengelenmi\u015ftir.<\/p>\n

\u00d6te yandan ayn\u0131 d\u00f6nemde y\u00fczde 24 seviyelerine \u00e7\u0131kan faiz oranlar\u0131 \u015eubat 2020\u2019de y\u00fczde 12 seviyelerine kadar indi, bu durum t\u00fcketimin ve b\u00fcy\u00fcmenin dengelenmesine de yard\u0131mc\u0131 oldu.<\/p>\n

Mart ay\u0131 ile birlikte t\u00fcm d\u00fcnyaya yay\u0131lan koronavir\u00fcs salg\u0131n sonras\u0131 T\u00fcrkiye ekonomisi de olumsuz etkilendi. Ekonomide ve sosyal hayatta uygulanan karantina tedbirleri, t\u00fcm d\u00fcnya genelinde talebin ve t\u00fcketimin daralmas\u0131na yol a\u00e7t\u0131. Bu panik ortam\u0131nda FED piyasaya dolar doldururken, di\u011fer t\u00fcm merkez bankalar\u0131 kendi para birimlerini basarak ekonomilerini kurtarmaya \u00e7al\u0131\u015ft\u0131.<\/p>\n

T\u00fcrkiye\u2019de ise salg\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131nda 6,3 TL seviyelerinde bulunan USD\/TL, ge\u00e7ti\u011fimiz hafta y\u00fczde 16 de\u011fer kaybederek 7,3 TL seviyelerine y\u00fckseldi. Salg\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131nda y\u00fczde 12 seviyelerinde olan faiz oranlar\u0131 ise 4 puan d\u00fc\u015ferek y\u00fczde 8 seviyelerine geriledi.<\/p>\n

Salg\u0131n\u0131n bitmesiyle birlikte hareketlenen piyasalar d\u00fc\u015f\u00fck faizin de etkisiyle hareketlendi, konut ve araba sat\u0131\u015flar\u0131 ba\u015fta olmak \u00fczere t\u00fcm t\u00fcketim kalemlerinde art\u0131\u015f meydana geldi. Bu durum T\u00fcrkiye\u2019nin t\u00fcketime dayal\u0131 b\u00fcy\u00fcyen ekonomisi i\u00e7in pozitif etki yaratt\u0131.<\/p>\n

T\u00fcrkiye\u2019nin borcunun gayrisafi milli has\u0131laya oran\u0131 da y\u00fczde 30 seviyesinde. Bu seviye Japonya\u2019da y\u00fczde 237, Yunanistan\u2019da y\u00fczde 177, \u0130talya\u2019da y\u00fczde 135, Singapur\u2019da y\u00fczde 126, ABD\u2019de ise bu oran y\u00fczde 107\u2019dir. Bu durum makalede iddia edildi\u011fi gibi; T\u00fcrkiye\u2019nin bir bor\u00e7 krizinde oldu\u011fu iddias\u0131n\u0131 bo\u015fa \u00e7\u0131kar\u0131yor.<\/p>\n

Ayr\u0131ca makalede belirtilmi\u015f olan T\u00fcrkiye\u2019deki bankalar\u0131n dolar sat\u0131p TL ald\u0131\u011f\u0131 iddias\u0131 da do\u011fru de\u011fil. \u00c7\u00fcnk\u00fc BDDK ge\u00e7ti\u011fimiz 7 ay boyunca a\u00e7\u0131\u011fa TL satma i\u015flemine k\u0131s\u0131tlama getirdi fakat Hazine, bankalar\u0131n TL ihtiyac\u0131n\u0131 Devlet \u0130\u00e7 Bor\u00e7lanma Senetleri ihra\u00e7 ederek giderdi. \u015e\u00f6yle ki; bankalar TL ihtiyac\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131k piyasalara dolar satarak de\u011fil, hazineden ald\u0131\u011f\u0131 i\u00e7 bor\u00e7lanma senetlerini merkez bankas\u0131na satarak giderdi.<\/p>\n

Makalede ger\u00e7ek d\u0131\u015f\u0131 olan bir di\u011fer iddia ise bankalar\u0131n dolar borcunun giderek artt\u0131\u011f\u0131. Bankac\u0131l\u0131k sekt\u00f6r\u00fcn\u00fcn dolar borcu 2018 a\u011fustos ay\u0131nda 13 milyar dolar seviyelerinde iken 2020 a\u011fustos ay\u0131 itibariyle 5 milyar dolar seviyelerine indi.<\/p>\n

Ayr\u0131ca \u00e7al\u0131\u015fmada, T\u00fcrkiye\u2019deki yerle\u015fik bankalar\u0131n finansal piyasalarda dolar satarak TL ald\u0131\u011f\u0131ndan bahsederken di\u011fer bir yandan bankac\u0131l\u0131k sekt\u00f6r\u00fcn\u00fcn y\u00fckselen dolar borcunun tehlikeli seviyelere y\u00fckseldi\u011fi iddia ediliyor. Bu iki durumun ayn\u0131 anda g\u00f6r\u00fclmesi bankac\u0131l\u0131k sisteminin i\u015fleyi\u015fi bak\u0131m\u0131ndan zaten imkans\u0131z.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

T\u00fcrkiye ekonomisi hakk\u0131nda bu g\u00fcnlerde pek \u00e7ok analiz yaz\u0131s\u0131 yaz\u0131l\u0131yor. Ekonomiyle ilgili felaket senaryolar\u0131n\u0131n t\u00fcretildi\u011fi bu analiz yaz\u0131lar\u0131nda bir \u00e7ok…<\/p>\n","protected":false},"author":4,"featured_media":32864,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[4597],"tags":[4113,67,231],"yoast_head":"\n