\u201cHi\u00e7 do\u011fmad\u0131\u011f\u0131 halde her zaman var olan nedir? Hep geli\u015fti\u011fi halde hi\u00e7 var olmayan nedir? Birincisi d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fc\u015f\u00fcn yard\u0131m\u0131yla ak\u0131l taraf\u0131ndan sezilir. \u00c7\u00fcnk\u00fc her zaman ayn\u0131d\u0131r. \u0130kincisine gelince, onu kanaatle akla dayanmayan hissiyat tasarlar, \u00e7\u00fcnk\u00fc o do\u011far ve \u00f6l\u00fcr, ama hi\u00e7bir zaman ger\u00e7ekten var de\u011fildir.\u201d\u00a0<\/em>(Platon, Timaois)<\/em><\/p>\n

Felsef\u00ee a\u00e7\u0131dan iz\u00e2h\u0131 ve tahl\u00eeli en zor olan mefhumlar; g\u00fcnl\u00fck hayatta en s\u0131k kulland\u0131\u011f\u0131m\u0131z, en \u00e2\u015fin\u00e2 oldu\u011fumuz ve m\u00e2n\u00e2lar\u0131n\u0131n sar\u00e2hati noktas\u0131nda hi\u00e7bir itiraz\u0131n c\u00e2r\u00ee olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz; ezc\u00fcmle ne olduklar\u0131n\u0131 en iyi \u201cbildi\u011fimiz\u201d mefhumlard\u0131r.<\/p>\n

Mesela \u201cvarl\u0131k\u201d, mesela \u201cinsan\u201d, mesela \u201cdevlet\u201d, mesela \u201cadalet\u201d, mesela \u201ctabiat\u201d, mesela \u201ckad\u0131n\u201d, mesela \u201cger\u00e7ek\u201d, mesela \u201cedebiyat\u201d, mesela \u201csanat\u201d, mesela \u201csiyaset\u201d, mesela \u201cak\u0131l\u201d.<\/p>\n

\u015eayet daha \u00f6nce bu mefhumlara dair esasl\u0131 bir \u201cnedir?\u201d, \u201cya hakikaten nedir?!\u201d, \u201ccidden yahu, nedir, neyin nesidir?!\u201d gibi bir soru sormad\u0131ysak, merhum Cemil Meri\u00e7’in \u201cSen d\u00fc\u015f\u00fcncelerin bulutla\u015ft\u0131\u011f\u0131n\u0131 bilir misin? Bulutla\u015f\u0131r, c\u0131v\u0131kla\u015f\u0131r, katranla\u015f\u0131r. Tedailer zikzak \u00e7izer boyuna. Kafatas\u0131nda mus\u00eekisi biter kelimelerin, u\u011fultu ba\u015flar, \u015fuuralt\u0131n\u0131n veya \u015fuursuzlu\u011fun u\u011fultusu. Hayat, uyku ile uyu\u015fukluk aras\u0131nda rakseder.\u201d diye anlatt\u0131\u011f\u0131, ancak atonal m\u00fcziklerin fonluk edebilece\u011fi\u00a0garip<\/em>\u00a0h\u00e2li hen\u00fcz ya\u015famam\u0131\u015f\u0131z demektir.<\/p>\n

O zaman belki \u015fimdi; mezkur \u00e7etrefilli mefhumlardan bir mefhum olan, g\u00fcnl\u00fck vasat\u00ee m\u00e2n\u00e2s\u0131n\u0131n sar\u00e2hatinin t\u00fck\u00fcrerek s\u00f6nd\u00fcrd\u00fc\u011f\u00fc, kendi muhtevas\u0131na matuf yak\u0131c\u0131 soru me\u015falelerinin \u0131slak k\u00fcllerinin \u00fcst\u00fcnde y\u00fckselen, o pek bildik, pek tan\u0131d\u0131k \u201chalk\u201da dair y\u00fcr\u00fctece\u011fimiz ontolojik tahkikata mahallik edecek bu makalede, en az\u0131ndan \u201cbulutla\u015fma\u201d safhas\u0131n\u0131 ya\u015fayabiliriz.<\/p>\n

Yahut ya\u015famay\u0131z. Ama biz yine de \u201ckatran\u201d, \u201czikzak\u201d, \u201cu\u011fultu\u201d, \u201cuyu\u015fukluk\u201d safhalar\u0131n\u0131n hepsine birden sars\u0131la sars\u0131la v\u00e2s\u0131l olmam\u0131z temennisiyle sorular\u0131m\u0131z\u0131 tek tek yakal\u0131m:<\/p>\n

<\/p>\n

Halk Nedir?\u00a0<\/strong><\/p>\n

Halk nedir? Ya da halk kimdir? Kimlerden m\u00fcrekkeptir? Bir \u00fclkede ya\u015fayan b\u00fct\u00fcn insanlar i\u00e7in \u201co \u00fclkenin halk\u0131d\u0131r\u201d diyebilir miyiz?<\/p>\n

\u015eayet bir \u00fclkede ya\u015fayan, h\u00fck\u00fcmdar ya da h\u00fck\u00fcmet de d\u00e2hil b\u00fct\u00fcn insanlar halk\u0131 te\u015fkil ediyorsa, o zaman, halkla halk-olmayan aras\u0131ndaki fark\u0131 nas\u0131l tespit edece\u011fiz?<\/p>\n

Halk\u0131n bir \u00f6tekisi, bir nak\u00eezi, bir mefh\u00fbm-u muhalifi olmad\u0131\u011f\u0131 zaman, \u201chalk\u201d tesmiye edilen \u015eey’i tefekk\u00fcr etmek nas\u0131l m\u00fcmk\u00fcn olmaktad\u0131r?<\/p>\n

Yok, \u00fclke idaresini, \u00fclke h\u00fck\u00fcmetini elinde tutanlar\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda kalanlar i\u00e7in \u201chalkt\u0131r\u201d dersek, halk\u0131n \u00e7er\u00e7evesini te\u015fkil eden d\u0131\u015f kurucu \u00f6tekiye sadece, son karar verici vaziyetindeki idari iktidar\u0131 (kral, emir, cumhurba\u015fkan\u0131, ba\u015fkan vs.) dahil etmemiz k\u00e2f\u00eedir diyebilir miyiz?<\/p>\n

Yoksa tebaa hakk\u0131nda karar verme sal\u00e2hiyetini h\u00e2iz b\u00fct\u00fcn \u00e2mirleri (parlamento, b\u00fcrokrasi, medya vs.) halk\u0131n d\u0131\u015f\u0131na vaz etmemiz mi icap etmektedir? Peki, birbirlerinin tebaa\u0131 olan, birbirlerine farkl\u0131 derecelerde t\u00e2b\u00ee olan amirlerle, geriye kalan tebaa aras\u0131nda nas\u0131l bir farktan s\u00f6z edebiliriz? Onlar\u0131 halk\u0131n amiri, halk\u0131 da, o birbirlerinin tebaa\u0131 olan amirlerin tebaa\u0131 haline getirip, sonra da halk k\u0131lan hangi hususiyet olmaktad\u0131r?<\/p>\n

Sorular bu kadarla s\u0131n\u0131rl\u0131 de\u011fil elbette:<\/p>\n

Diyelim ki devlet \u00f6rg\u00fctlenmesi i\u00e7inde amir vaziyette olan t\u00fcm failleri halktan temyiz ettik. Bu sefer de, geride kalan t\u00fcm insanlar\u0131n hep beraber halk haline geldiklerini iddia edebilir miyiz? Muhacirler mesela? Turistler? M\u00fclteciler? \u00dclke d\u0131\u015f\u0131nda ya\u015fayanlar? Ba\u015fka bir ifadeyle, halktan biri olman\u0131n yeg\u00e2ne kriteri vatanda\u015fl\u0131k m\u0131d\u0131r yaln\u0131zca? Sonradan vatanda\u015fl\u0131k alanlar i\u00e7in ne demeliyiz peki? Onlar da halktan biri haline gelirler mi?<\/p>\n

Bebekleri, zek\u00e2 engelli olanlar\u0131, komadakileri, bitkisel hayattakileri, delileri, su\u00e7lular\u0131, y\u0131llarca yurt d\u0131\u015f\u0131nda ya\u015fam\u0131\u015f ve bu y\u00fczden dilini, k\u00fclt\u00fcr\u00fcn\u00fc, hatta dinini tamamen unutmu\u015f olanlar\u0131, \u00fclkede ya\u015fayan insanlar\u0131n kahir ekseriyetinin dinine intisap etmeyenleri, idar\u00ee iktidara sahip olmasalar da \u00fclkede ya\u015fayan insanlar\u0131n ekseriyetinden t\u0131pk\u0131 \u00fclke \u00e2mirleri gibi farkl\u0131 kudretleri haiz olan i\u015f insanlar\u0131n\u0131, sanat\u00e7\u0131lar\u0131, akademisyenleri, ya da \u00fclkelerinin manda haline getirilmesini isteyenleri de halk\u0131n bir par\u00e7as\u0131 olarak g\u00f6rmemiz gerekir mi?<\/p>\n

Yani halktan biri olman\u0131n esas \u015fart\u0131n\u0131 -o neyse art\u0131k- te\u015fkil eden siyaset midir? Hukuk mudur? Din midir? \u0130ktisat m\u0131d\u0131r? K\u00fclt\u00fcr m\u00fcd\u00fcr? Etnisite midir? S\u0131n\u0131f m\u0131d\u0131r? Stat\u00fc m\u00fcd\u00fcr? Nedir? Hangisi ya da hangileridir?<\/p>\n

Peki, milletle \u00a0halk aras\u0131ndaki fark nedir? Ya cemiyetle halk aras\u0131ndaki fark? Cemaatle halk aras\u0131ndaki?<\/p>\n

<\/p>\n

Hakikat mi? Muhal mi?<\/strong><\/p>\n

Bu arada; aram\u0131zda halk\u0131 g\u00f6ren olmu\u015f mudur hi\u00e7? B\u00fct\u00fcn bir halk\u0131 m\u00fc\u015fahade etmi\u015f olan\u0131m\u0131z olmu\u015f mudur \u015fimdiye kadar? Olduysa, tarif yahut tasvir edebilir miyiz? Olmad\u0131ysa, her \u201chalk\u201d dedi\u011fimizde ba\u015ftan sona gayr-\u0131 ampirik, gayr-\u0131 madd\u00ee bir nesneden bahsetti\u011fimizi ve dolay\u0131s\u0131yla ancak hayale ve fikre tahvil edilmi\u015f masals\u0131, mitik, kurgusal bir kendili\u011fi habire telaffuz edip durdu\u011fumuzu kab\u00fble mecbur haldeyiz mi demektir?<\/p>\n

Ger\u00e7ekte halk diye bir \u015fey yok mudur? Maddiyatta kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 bulamad\u0131\u011f\u0131m\u0131z her \u015feyi (mesela ak\u0131l, mesela g\u00fczel) -gerzek pozivitivistler gibi- ink\u00e2r m\u0131 etmemiz laz\u0131m?<\/p>\n

Bu sorular\u0131n yang\u0131n\u0131nda ortaya \u00e7\u0131kan titrek manzara \u015fu: \u201cHalk\u201d dedi\u011fimiz kendili\u011fi do\u011frudan i\u015faret edemiyoruz. Tarifi ve tasviri muhal bir nesne halk. Fakat bu durum, onun k\u00fclliyen var olmad\u0131\u011f\u0131na da delalet etmiyor. Zira ne kadar tebaadan bahsedebiliyorsak, i\u015fte o kadar halktan bahsedebiliyoruz. Ne kadar devletin (fantazmatik transandantal bir birlik olarak) mevcudiyetinden s\u00f6z edebiliyorsak, i\u015fte o kadar halk\u0131n mevcudiyetinden s\u00f6z edebiliyoruz. Ve ihat\u00e2 etti\u011fi failleri g\u00f6r\u00fcnce de, tan\u0131makta hi\u00e7 g\u00fc\u00e7l\u00fck \u00e7ekmiyoruz: \u201c\u0130\u015fte halk\u0131m\u0131z\u201d, \u201ci\u015fte halktan biri\u201d diyoruz.<\/p>\n

<\/p>\n

Nitekim herhangi bir siyas\u00ee nizamda (demokratik ya da monar\u015fik usulde) h\u00fck\u00fcmran olan birini g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fczde, onun kar\u015f\u0131s\u0131nda ya da arkas\u0131nda olan; se\u00e7en, tasdik eden, takdis eden, ispat eden, y\u0131kan, itiraz eden, nefyeden, ihtar ve ikaz eden, tenkit eden ve zelille\u015ftiren bir halk\u0131n; idari iktidar\u0131n hem imk\u00e2n hem de imkans\u0131zl\u0131k \u015fart\u0131 olarak tebar\u00fcz eden bir k\u00fctlenin mevcudiyetini kabule mecbur hale geliyoruz.<\/p>\n

Ve sonunda her tarihte ve her co\u011frafyada mevcut olan, fazlaca k\u00fcll\u00ee ve bu y\u00fczden fazlaca anakronik bir \u201chalk\u201da \u015fehadet etmeye ba\u015fl\u0131yoruz.<\/p>\n

H\u00fclasa halk, ne hissedilebilir ne de idrak edilebilir. Buna mukabil kendisi \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc bir cinse (triton genos<\/em>), -Derrida’n\u0131n ifadesiyle- \u201ccinsin \u00f6tekisi olan bir cinse\u201d ait, paradigma d\u00fczenine ve her t\u00fcrden model(lemey)e hari\u00e7 olarak, kategorilere ve kategorik z\u0131tl\u0131klara (ak\u0131l-mit gibi) s\u0131\u011fmay\u0131p ta\u015farak \u0131srarla ve tekrarla \u201cvard\u0131r\u201d (il y a<\/em>).<\/p>\n

Halk, me\u015fru bir ak\u0131lla (logos<\/em>) de\u011fil; melez, hatta -Platon’un ifade etti\u011fi- \u201cpi\u00e7 bir ak\u0131l y\u00fcr\u00fctmeyle\u201d (logismo notho<\/em>) s\u00f6ylemselle\u015ftirilebilir ancak. Ve kendisini sanki \u201cbir r\u00fcyadaym\u0131\u015f gibi\u201d \u015fekilsiz, suretsiz (amorphon<\/em>) ve aporetik g\u00f6stermektedir.<\/p>\n

Bu paradoksal haliyle halk, Platon’un Timeos’unda ge\u00e7en ve \u0131st\u0131l\u00e2h\u00ee m\u00e2n\u00e2s\u0131 bizzat Platon taraf\u0131ndan in\u015fa edilen \u201ckhora\u201dya epeyce benzemekte de\u011fil midir?<\/p>\n

Malum, Platon d\u00fcnyan\u0131n (kainat\u0131n) nas\u0131l yarat\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 izah ederken, d\u00fcnyan\u0131n sadece il\u00e2h\u00ee bir fikrin, m\u00e2nev\u00ee bir\u00a0eidos<\/em>un, de\u011fi\u015fime t\u00e2b\u00ee olmayan sem\u00e2v\u00ee bir modelin maddiyattaki deforme bir tahakkuku ya da tecess\u00fcm\u00fc olarak v\u00fccut bulmas\u0131n\u0131n m\u00fcmk\u00fcn olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6yler ve ilave eder: \u0130dea(l) ile ampirik aras\u0131ndaki ili\u015fkiyi tesis edecek; ne ideale ne de ampiri\u011fe irca edilebilecek, bilakis her ikisinin birden kendisine\u00a0kald\u0131rabilecek<\/em>\u00a0\u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc bir -transandantal- unsurun c\u00e2r\u00ee olmas\u0131 laz\u0131md\u0131r.<\/p>\n

Bu \u00f6yle bir unsurdur ki, kendisi idea(l) gibi de\u011fi\u015fmez olmakla beraber, ampirikte cereyan edecek her t\u00fcrden de\u011fi\u015fime de ev sahipli\u011fi yapacakt\u0131r. T\u0131pk\u0131 bir balmumu gibi; hem haznelik etti\u011fi ampirik nesnelerin \u015fekillerine b\u00fcr\u00fcnmeyecek hem de onlar\u0131n sahip olduklar\u0131 \u015fekilde mekan bulmalar\u0131na imk\u00e2n verecektir. Yani hem \u015fekilsiz olacak, hem de her t\u00fcrden \u015fekle ev sahipli\u011fi edecektir.<\/p>\n

Bu temsil edilemezlik d\u00e2hilinde\u00a0khora<\/em>, her t\u00fcrden temsilin imk\u00e2n-\u015fart\u0131 olarak tebar\u00fcz eder. Fakat tam da bu hususiyeti itibar\u0131yla, ne ak\u0131lla kavranabilir ne de hislerle. Ancak anas\u0131 babas\u0131 belli olmayan bir ak\u0131l y\u00fcr\u00fctmeyle lafza ve teoriye d\u00f6k\u00fclebilir.<\/p>\n

<\/p>\n

Ezc\u00fcmle halk; ulus, devlet, etnisite, \u0131rk, cinsiyet, s\u0131n\u0131f ve stat\u00fc gibi bir idealite, normativite ya da modelleme de\u011fildir. Be\u015fer\u00ee ili\u015fkilerin kaba toplam\u0131na da irca edilemez. Bilakis, b\u00fct\u00fcn siyas\u00ee-i\u00e7tim\u00e2\u00ee idealitelerin g\u00f6lgeleri olan g\u00fcndelik be\u015fer\u00ee ili\u015fkilerin zuhur etti\u011fi perdedir.<\/p>\n

Bu perde olmaks\u0131z\u0131n, be\u015fer\u00ee ili\u015fkinin hi\u00e7bir t\u00fcr\u00fc (siyas\u00ee, iktis\u00e2d\u00ee vs.) tasavvvur edilemez. Ve bu perde olmaks\u0131z\u0131n, hi\u00e7bir (siyas\u00ee) ideal tahakkuk edemez.<\/p>\n

Halk\u0131n Reisli\u011fi<\/strong><\/p>\n

Be\u015fer\u00ee ili\u015fkileri tesad\u00fcf\u00ee ve kaotik ili\u015fkiler olmaktan \u00e7\u0131kart\u0131p hukuk\u00ee ve siyas\u00ee ili\u015fkilere tahvil etme niyetinde olan her fail (bildi\u011fimiz \u201csiyaset\u00e7i\u201d, daha do\u011frusu \u201csiyas\u00ee lider\u201d i\u015fte) i\u00e7in olmazsa olmaz olan tek \u015fey vard\u0131r: Siyas\u00ee idealin ve ampirik be\u015fer\u00ee ili\u015fkilerin kar\u015f\u0131la\u015fma, z\u0131tla\u015fma ve kald\u0131r\u0131lma noktas\u0131 olan perdeyle -halkla- ayn\u0131 ontolojik stat\u00fcye sahip olmak.<\/p>\n

Be\u015fer\u00ee ili\u015fkilere reislik edecek olan failin nih\u00e2\u00ee nesnesi, bu ili\u015fkilere mek\u00e2n olan halkt\u0131r. Nitekim bu failin nedeni de, bu failin faille\u015fmesine tavassut eden ideallerinin tahakkukuna mekanl\u0131k eden bizatihi halkt\u0131r. Ba\u015fka bir ifadeyle halk, reisin nesne-nedenidir.<\/p>\n

Art\u0131k a\u011fz\u0131m\u0131zdaki baklay\u0131 \u00e7\u0131kartabiliriz: Teklif edilen cumhurba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131 sistemi, normatif siyas\u00ee bir idealin (kom\u00fcnizm, kemalizm, liberalizm, \u201c\u0130slamc\u0131l\u0131k\u201d vs.) vatanda\u015flar \u00fcst\u00fcndeki mutlak tahakkukuyla uzaktan yak\u0131ndan alakas\u0131 olmad\u0131\u011f\u0131 gibi mevcut be\u015fer\u00ee ili\u015fkilerin kaotik \u00e7o\u011fullu\u011funu muhafaza etmekle de rab\u0131tal\u0131 de\u011fildir.<\/p>\n

\u00dclkemizin ve d\u00fcnyam\u0131z\u0131n ideal vatanda\u015flar\u0131n\u0131 bu denli tedirgin eden sistemin en tedirgin edici taraf\u0131, kendisini tam da halkla ayn\u0131 ontolojik stat\u00fcde vaz etmi\u015f olmas\u0131d\u0131r.<\/p>\n

Suheyb \u00d6\u011f\u00fct<\/strong><\/p>\n

 <\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

\u201cHi\u00e7 do\u011fmad\u0131\u011f\u0131 halde her zaman var olan nedir? Hep geli\u015fti\u011fi halde hi\u00e7 var olmayan nedir? Birincisi d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fc\u015f\u00fcn yard\u0131m\u0131yla ak\u0131l taraf\u0131ndan…<\/p>\n","protected":false},"author":2,"featured_media":1059,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[4598],"tags":[151,67,99],"yoast_head":"\n