Geli\u015fmekte olan \u00fclkeler i\u00e7erisinde, T\u00fcrkiye ile birlikte en \u00e7ok dikkat \u00e7eken \u00fclke Brezilya\u2019d\u0131r. \u00d6zellikle 2003-2010\u00a0y\u0131llar\u0131 aras\u0131nda Brezilya\u2019n\u0131n Devlet Ba\u015fkan\u0131 olan Lula ad\u0131yla bilinen Luiz In\u00e1cio Lula da Silva d\u00f6neminde, en parlak d\u00f6nemini ya\u015fam\u0131\u015ft\u0131. Brezilya, ekonomik alanda ya\u015fam\u0131\u015f oldu\u011fu s\u0131\u00e7ramay\u0131, d\u0131\u015f politika alan\u0131nda da g\u00f6stermi\u015f, \u00fclke b\u00f6lgesel ve k\u00fcresel meselelerde \u2018\u00e7\u00f6z\u00fcm odakl\u0131\u2019 yakla\u015f\u0131m\u0131yla d\u00fcnya kamuoyunda ad\u0131ndan s\u0131k\u00e7a s\u00f6z ettirmi\u015ftir. Ancak \u015fu s\u0131ralar o g\u00fczel g\u00fcnlerden bahsetmek m\u00fcmk\u00fcn de\u011fil, zira eski devlet ba\u015fkan\u0131 Lula da Silva’n\u0131n 9 bu\u00e7uk y\u0131l hapis cezas\u0131na \u00e7arpt\u0131r\u0131lmas\u0131ndan sonra \u00fclkede sular durulmad\u0131.<\/p>\n

D\u00fcnya genelinde Brezilya denince ak\u0131llara, ilk olarak futbol gelse de bug\u00fcnlerde, son 2 y\u0131ld\u0131r g\u00fcndemden d\u00fc\u015fmeyen, yolsuzluk tart\u0131\u015fmalar\u0131 gelmektedir. T\u0131pk\u0131 T\u00fcrkiye\u2019de 2013 y\u0131l\u0131nda ya\u015fanm\u0131\u015f sokak g\u00f6sterileriyle ba\u015flayan ve d\u00f6nemin Cumhurba\u015fkan\u0131 Dilma Rouseff\u2019in Devlet Ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131ndan azledilmesine ve daha sonras\u0131nda Brezilya\u2019n\u0131n efsanevi lideri Lula da Silva\u2019n\u0131n da 9,5 y\u0131l hapis cezas\u0131 almas\u0131na neden olan olaylar neydi? Ve bug\u00fcnlere nas\u0131l gelindi ? Gelin birlikte inceleyelim.<\/strong><\/p>\n

2002 y\u0131l\u0131nda Lula\u2019n\u0131n Cumhurba\u015fkan\u0131 se\u00e7ilmesiyle ilk kez bir sol parti, Brezilya\u2019da iktidar oldu. Devlet Ba\u015fkan\u0131 Lula, ilk \u00f6nce \u00fclkede gelir adaletsizli\u011fini \u00e7\u00f6zmek, i\u015fsizli\u011fi azaltmak i\u00e7in ekonomi, hemen arkas\u0131ndan Brezilya\u2019n\u0131n uluslararas\u0131 sistemle i\u015fbirli\u011fini artt\u0131rmak i\u00e7in d\u0131\u015f politika alan\u0131nda ba\u015far\u0131l\u0131 reform ve stratejiler geli\u015ftirdi. \u00d6zellikle \u0130\u00e7 politikada sosyal yard\u0131mlar (Bolsa Familia, Bolsa Escola v.s.) ve ekonomide i\u00e7 piyasay\u0131 canland\u0131racak bir dizi de\u011fi\u015fiklik ve destek getirdi. D\u0131\u015f politika da ise ba\u015fta b\u00f6lgesel konularda arabuluculuk (Kolombiya-Venezuela s\u0131n\u0131r meselesi), k\u00fcresel meselelerde itidalli ve yap\u0131c\u0131 bir yakla\u015f\u0131m sergiledi.(\u0130ran N\u00fckleer Anla\u015fmas\u0131, Ortado\u011fu meseleleri) \u00d6yle ki Brezilya, Lula da Silva\u2019n\u0131n bu yo\u011fun performans\u0131yla 2005\u2019te IMF\u2019ye olan borcunu, erkenden \u00f6dedi. 2008 k\u00fcresel ekonomik krizi, T\u00fcrkiye ile birlikte en az hasarla atlatt\u0131. D\u0131\u015f Politikada \u2018G\u00fcney-G\u00fcney \u0130li\u015fkisi\u2019 stratejisiyle Afrika, Asya, Ortado\u011fu\u2019da ekonomi temellinde, ciddi bir d\u0131\u015f politika ba\u015far\u0131s\u0131 sa\u011flam\u0131\u015f, 2010 y\u0131l\u0131nda yine T\u00fcrkiye ve Recep Tayyip Erdo\u011fan ile birlikte Tahran\u2019da Uranyum takas anla\u015fmas\u0131na imza atmas\u0131yla ABD\u2019nin a\u00e7\u0131ktan tepkisini \u00e7ekmi\u015f. Sonras\u0131nda ABD\u2019nin bask\u0131s\u0131 sonucu, istemeyerek de olsa att\u0131\u011f\u0131 imzay\u0131 geri \u00e7ekmi\u015ftir.<\/p>\n

<\/p>\n

Brezilya’da t\u0131pk\u0131 T\u00fcrkiye\u2019de oldu\u011fu gibi 2013 y\u0131l\u0131nda sokak g\u00f6sterileri ba\u015flam\u0131\u015f g\u00fcn\u00fcm\u00fcze kadar devam etmekte ve bu g\u00f6sterilerle ad\u0131ndan s\u00f6z ettirmektedir. Elbette tart\u0131\u015fmalar\u0131n oda\u011f\u0131nda t\u0131pk\u0131 T\u00fcrkiye\u2019de Cumhurba\u015fkan\u0131m\u0131z Recep Tayyip Erdo\u011fan oldu\u011fu gibi Brezilya\u2019da da eski Cumhurba\u015fkan\u0131 \u00a0Lula da Silva bulunmaktad\u0131r. Brezilya ile ortak k\u00fclt\u00fcr\u00fcm\u00fcz yok. Fakat, benzer siyasi ve ekonomik manip\u00fclasyonlara maruz kalm\u0131\u015f\u0131z ve kalmaya devam da ediyoruz<\/strong><\/p>\n

\u00c7\u00fcnk\u00fc, Recep Tayyip Erdo\u011fan gibi Brezilya’da Dilma ve Lula\u2019da, BM ve BMGK \u00fcyelerinin yap\u0131s\u0131 hakk\u0131nda en \u00e7ok ele\u015ftiren devlet ba\u015fkanlar\u0131 durumunda. Ortado\u011fu ve Gazze olaylar\u0131nda \u0130srail’e kar\u015f\u0131, en sert ele\u015ftiriyi T\u00fcrkiye ve Latin Amerika \u00fclkelerinden Brezilya yapt\u0131. Dilma d\u00f6neminde Brezilya, \u0130srail B\u00fcy\u00fckel\u00e7isini evine geri g\u00f6nderdi, uluslararas\u0131 arenada T\u00fcrkiye’yi yaln\u0131z b\u0131rakmam\u0131\u015ft\u0131. 2010 y\u0131l\u0131nda\u00a0\u201cTahran Deklarasyonu”yla<\/em>\u00a0ba\u015flayan yak\u0131n \u00e7al\u0131\u015fma s\u00fcreci, askeri, siyasi ve ticari alanda h\u0131zla devam etmi\u015fti. \u00d6te yandan Bat\u0131 ve ABD’nin dinleme skandallar\u0131n\u0131n merkezinde Brezilya ve T\u00fcrkiye bulunurken Erdo\u011fan, Lula ve Dilma siyaseten bir\u00e7ok olu\u015fturulmu\u015f su\u00e7la kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya b\u0131rakm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n

T\u00fcrkiye’nin yapt\u0131\u011f\u0131, Kuzey Irak\u2019la 50 y\u0131ll\u0131k enerji anla\u015fmas\u0131, Halkbank\u2019ta Hindistan, \u0130ran ve Irak\u2019\u0131n mevduatlar\u0131n\u0131n bulundurulmas\u0131, n\u00fckleer santrallerin in\u015fas\u0131, otomotiv \u00fcretim \u00e7abalar\u0131, K\u00fcrt sorunun \u00e7\u00f6z\u00fcm\u00fc \u00e7abalar\u0131, k\u00f6pr\u00fc-yol projeleri gibi ba\u011f\u0131ms\u0131z enerji, finans ve siyasi alan\u0131nda at\u0131lan ad\u0131mlar Cumhurba\u015fkan\u0131m\u0131z Recep Tayyip Erdo\u011fan\u2019\u0131 \u00fcst akl\u0131n hedefi haline getirmi\u015fti.<\/p>\n

Brezilya’da da Lula\/Dilma H\u00fck\u00fcmetlerinin yapt\u0131\u011f\u0131 icraatlar da \u00fclkeyi g\u00fc\u00e7lendirirken t\u0131pk\u0131 Cumhurba\u015fkan\u0131 Erdo\u011fan gibi onlar\u0131 \u00fcst akl\u0131n hedefi haline getirdi.<\/p>\n

Santos a\u00e7\u0131klar\u0131nda ke\u015ffedilen petrol rezervi ihalesinin \u00c7in\/Frans\u0131z\/Brezilya konsorsiyomun kazanmas\u0131 ile \u00fclkenin yurtd\u0131\u015f\u0131na olan enerji ba\u011f\u0131ml\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 azaltacak olmas\u0131 yak\u0131n bir zamanda d\u00fcnyan\u0131n en fazla petrol \u00fcreten ilk 5 \u00fclkesinin \u00e7\u0131karlar\u0131na ters d\u00fc\u015fm\u00fc\u015ft\u00fc. (Dilma\u2019n\u0131n g\u00f6revden al\u0131nmas\u0131n hemen ard\u0131ndan Mecliste (Shell, Exxon ve Chevron(Rockefeller), ara\u015ft\u0131rma ad\u0131 alt\u0131nda imtiyaz\/tasar\u0131 verdi.) Yine ayn\u0131 d\u00f6nemde DT\u00d6 (D\u00fcnya Ticaret \u00d6rg\u00fct\u00fc)’\u00fcn ba\u015f\u0131na Brezilyal\u0131 bir Genel Sekreter se\u00e7ilmi\u015fti. (Brezilya, bir\u00e7ok \u00fclke ile tar\u0131m \u00fcr\u00fcnleri fiyatlar\u0131 konusunda, ba\u015fta ABD ile DT\u00d6’de kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya geliyordu.)\u00a0\u00c7in’in Brezilya’da demiryolu ve otoyol yap\u0131m\u0131 ihalesini kazanmas\u0131 ve Brezilya u\u00e7ak \u015firketi Embraer’dan Nisan 2013’te 136 u\u00e7ak almas\u0131 ABD ve Avrupa \u00fclkelerini tedirgin etmi\u015fti.\u00a0Rusya ile tar\u0131m ve n\u00fckleer enerji antla\u015fmalar\u0131 yap\u0131lm\u0131\u015ft\u0131. Ba\u015fkan\u00a0Dilma, kanser ilac\u0131n\u0131n \u00fcretimini sa\u011flayan bir yasay\u0131 onaylam\u0131\u015f ve ilgili uluslararas\u0131 ila\u00e7 denetim platformlar\u0131ndan izin almam\u0131\u015ft\u0131.<\/p>\n

<\/p>\n

BRICS\u2019in (Brezilya, Rusya, Hindistan, \u00c7in, G\u00fcney Afrika) ortak kalk\u0131nma bankas\u0131, ortak para birimi, ortak kredi derecelendirme kurulu\u015fu gibi bir\u00e7ok projeyi hayata ge\u00e7irmek isteyen uygulamalar\u0131n kararlar\u0131 ald\u0131.<\/p>\n

2014 y\u0131l\u0131nda Brezilya genel se\u00e7imlerinde geni\u015f bir blo\u011fu kar\u015f\u0131s\u0131na alarak genel se\u00e7imleri, \u00e7ok az bir farkla kazanan Cumhurba\u015fkan\u0131 Dilma Rousseff, koltu\u011fa oturur oturmaz, eski askerinde i\u00e7inde bulundu\u011fu, medya, sermaye ve elit bir kesimin ele\u015ftirilerine maruz kalm\u0131\u015f ve \u00fclkenin en prestijli caddesi Avenida Paulista\u2019da bir\u00e7ok kez \u2019\u2019Askeri Darbe\u2019\u2019 isteyen mitingler d\u00fczenlenmi\u015fti. Protesto g\u00f6sterileri sonu\u00e7 vermeyince Rousseff 2014’te yeniden iktidara geldi\u011fi genel se\u00e7im \u00f6ncesi, kamu a\u00e7\u0131\u011f\u0131n\u0131 gizledi\u011fi ve ge\u00e7 a\u00e7\u0131klad\u0131\u011f\u0131 nedeniyle, b\u00fct\u00e7ede usuls\u00fczl\u00fck yapmakla su\u00e7land\u0131. Ba\u015fta Cumhuriyet\u00e7i ve Evanjelik Milletvekili ve Senat\u00f6rlerin deste\u011fiyle \u00f6nce Temsilciler Meclisi, sonras\u0131nda Senato\u2019da al\u0131nan kararla, Rousseff’e azil davas\u0131 a\u00e7\u0131lmas\u0131 y\u00f6n\u00fcnde karar al\u0131nm\u0131\u015f, b\u00f6ylece Rousseff g\u00f6revinden uzakla\u015ft\u0131r\u0131ld\u0131. (31 A\u011fustos 2016). Ba\u015fkan Rousseff, azil davas\u0131 karar\u0131n\u0131 ‘darbe’ olarak de\u011ferlendirmi\u015fti. Dilma Rousseff\u2019in yerine, Ba\u015fkan Yard\u0131mc\u0131s\u0131, L\u00fcbnan k\u00f6kenli bir mason olan ve Wikileaks belgelerine g\u00f6re ABD\u2019ye muhbirlikle su\u00e7lanan Michel Temer geldi. Temer, Dilma\u2019n\u0131n azledilmesi s\u00fcrecinde, Ba\u015fkan\u2019\u0131n kar\u015f\u0131s\u0131nda yer alarak, hem kendi partisi, hem de Dilma\u2019n\u0131n partisi taraf\u0131ndan yo\u011fun bir \u015fekilde ele\u015ftirilmi\u015fti.<\/strong><\/p>\n

Ba\u015fkan Temer, g\u00f6reve geldi\u011finde g\u00fcnlerde, hem Senato\u2019daki senat\u00f6rlerin, hem Temsilciler Meclisi\u2019ndeki milletvekillerinin, hem de kurdu\u011fu Bakanlar\u0131n Kurulu\u2019nun \u00fc\u00e7te ikisi hakk\u0131nda yolsuzluk iddias\u0131 ve davas\u0131 bulunuyordu.<\/p>\n

Nitekim, Temer H\u00fck\u00fcmeti\u2019nin 4. ay\u0131nda, d\u00f6rt Bakan istifa etmi\u015f, \u00fclke genelinde darbe kar\u015f\u0131t\u0131 protestolar yap\u0131lm\u0131\u015f, Temer h\u00fck\u00fcmetinin emek-i\u015f\u00e7i haklar\u0131n reformu ad\u0131 alt\u0131nda, \u00f6zl\u00fck haklar\u0131n daralt\u0131lmas\u0131 y\u00fcz\u00fcnden, protestolar\u0131n artmas\u0131, sosyal yard\u0131mlar\u0131n kesilmesi ve b\u00fct\u00e7elerinin k\u0131s\u0131lmas\u0131, kabinede kad\u0131n bakanlara yer verilmemesi y\u00fcz\u00fcnden, ba\u015fta Cumhurba\u015fkan\u0131 Temer olmak \u00fczere, Temer kabinesindeki t\u00fcm bakanlar, hem \u015fiddetli bir ele\u015ftiri al\u0131yor, hem de Dilma\/Lula\u2019y\u0131 hedef alan su\u00e7lamalar prensibi \u00e7er\u00e7evesinde me\u015fruiyet ve \u00e7eli\u015fki ya\u015f\u0131yordu.<\/p>\n

<\/p>\n

Nihayetinde Ba\u015fkan Temer ve yak\u0131n \u00e7evresi hakk\u0131nda, davalar g\u00fcndeme gelmeye ba\u015fl\u0131yor: \u00a0Michel Temer\u2019in arkada\u015f\u0131 ve eski milletvekili Rodrigo Rocha Loures ile JBS firmas\u0131 Ba\u015fkan\u0131 Joesley Batista aras\u0131nda ge\u00e7en kara-para\/r\u00fc\u015fvet su\u00e7lamas\u0131ndan \u00f6t\u00fcr\u00fc g\u00f6zalt\u0131na al\u0131nmas\u0131. Temer\u2019in Kongre ile ili\u015fkilerden sorumlu eski H\u00fck\u00fcmet Sekreteri Geddel Vieira Lima\u2019n\u0131n, Brezilya\u2019n\u0131n ikinci b\u00fcy\u00fck kamu bankas\u0131 Caixa Economica Federal\u2019de yolsuzluk soru\u015fturmas\u0131 kapsam\u0131nda tutuklanms\u0131. Temer\u2019in, bir et paketleme \u015firketinin patronundan r\u00fc\u015fvet almakla itham edilmesi.\u00a0 Eski Ba\u015fkan\u2019\u0131n Dilma\u2019n\u0131n g\u00f6revden al\u0131nmas\u0131ndan aktif rol alan Evanjelik Temsilciler Ba\u015fkan\u0131 Cunha ile r\u00fc\u015fvet pazarl\u0131\u011f\u0131 yapan ses kay\u0131tlar\u0131n yay\u0131nlanmas\u0131 gibi su\u00e7lamalar Ba\u015fkan Temer\u2019i g\u00f6revden al\u0131nmas\u0131yla kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya b\u0131rakt\u0131. Yarg\u0131lanma s\u00fcrecinin Y\u00fcksek Mahkemede ba\u015flat\u0131labilmesi i\u00e7in parlamentonun \u00fc\u00e7te ikisinin oyu gerekiyor. Son olarak hakk\u0131nda r\u00fc\u015fvet almak ve yolsuzluk yapmakla itham edilen Brezilya Devlet Ba\u015fkan\u0131 Michel Temer,\u00a0 ba\u011flay\u0131c\u0131 olmayan Kongre\u2019nin ilgili komisyonunda 25 \u00fcye Temer aleyhine dava a\u00e7\u0131lmas\u0131 y\u00f6n\u00fcnde oy kullan\u0131rken, 66 \u00fcye \u00f6neriyi geri \u00e7evirdi. Ancak Nihai karar 2 A\u011fustos\u2019da parlamentoda yap\u0131lacak oylamada belli olacak.<\/strong><\/p>\n

Brezilya Anayasas\u0131na g\u00f6re, genel se\u00e7imler 2018 Ekim’de yap\u0131lacak. Temer o zamana kadar ge\u00e7ici olarak ba\u015fkan se\u00e7ildi. Brezilya\u2019da \u015fu an hem iktidar hem de muhalif siyaset\u00e7iler yolsuzlukla su\u00e7lan\u0131yor. Ancak, eski Ba\u015fkan Lula\u2019y\u0131 hedef alan ve 2018 se\u00e7imlerine aday olmas\u0131n\u0131 engelleme amac\u0131 ta\u015f\u0131yan, hukuksal kararlar, yarg\u0131n\u0131n siyasalla\u015fman\u0131n \u00f6tesinde ara\u00e7salla\u015ft\u0131\u011f\u0131n\u0131 da g\u00f6steriyor. Nitekim yukar\u0131da ifade etti\u011fimiz hususlar Brezilya\u2019n\u0131n daha m\u00fcreffeh bir gelecek \u00e7abalayan ve 2018 genel se\u00e7imlerine kadar, hakk\u0131nda a\u00e7\u0131lm\u0131\u015f d\u00f6rt dava dosyas\u0131n\u0131 da g\u00f6z \u00f6n\u00fcne bulundurdu\u011fumuzda Lula\u2019n\u0131n i\u015finin hi\u00e7te kolay olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6steriyor. Ancak mevcut siyaset\u00e7ilerin toplumun ihtiya\u00e7 ve taleplerine cevap vermemesinin yan\u0131nda, siyasi kariyerlerin kirli olmas\u0131, Lula\u2019n\u0131n kar\u015f\u0131s\u0131nda kolay kolay hi\u00e7bir aday\u0131n tutunamayaca\u011f\u0131n\u0131 da g\u00f6stermektedir. Dolay\u0131s\u0131yla Brezilya halk\u0131n\u0131n sand\u0131kta verece\u011fi karar, \u00fclkenin ve k\u0131tan\u0131n seyrini etkileyecektir.<\/p>\n

H\u00fcsamettin Aslan<\/strong><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Geli\u015fmekte olan \u00fclkeler i\u00e7erisinde, T\u00fcrkiye ile birlikte en \u00e7ok dikkat \u00e7eken \u00fclke Brezilya\u2019d\u0131r. \u00d6zellikle 2003-2010\u00a0y\u0131llar\u0131 aras\u0131nda Brezilya\u2019n\u0131n Devlet Ba\u015fkan\u0131 olan…<\/p>\n","protected":false},"author":2,"featured_media":7612,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[4598],"tags":[579,117,67,140,914,231],"yoast_head":"\n