ABD’nin Irak işgali sırasında işlediği katliamlarla adını duyduğumuz Blackwater’in kurucusunun Çin yönetimi için Uygur’da kamp kuracağının ortaya çıkması dünya kamuoyunun gündemine oturdu.
Çin’in Uygur Müslümanlarına yönelik insan hakları ihlallerinin tüm dünyada gündem olduğu bir dönemde adı insan hakları ihlalleri ile anılan bir “girişimcinin” Çin’in hizmetinde olduğunu ortaya çıkması, yaşanacaklar konusunda karamsar bir tablonun ortaya çıkmasına sebep oldu.
Kamp açmak gibi bir planı olmadığını iddia eden Blackwater’ın kurucusu Erik Prince kamp açılması haberinin personel hatası olduğunu savunuyor.
Blackwater’in Çin planlarına dair Bloomberg’de bir haber yayınlandı. Haberin geniş bir özetini paylaşıyoruz:
Erik Prince eski bir bahriye komandosu (Navy SEAL). Blackwater isimli paralı asker şirketinin kurucusu. ABD Eğitim Bakanı Betsy DeVos’un biraderi.
2013’te Pekin’e gidip Chang Zhenming’e Blackwater anılarını yazdığı “Civilian Warriors” (Sivil Savaşçılar) isimli kitabını hediye ediyor.
Zhengming CITIC isimli -devlete ait- devasa yatırım holdinginin müdürü. CITIC’in toplam malvarlığı 972 milyar dolar.
Prince CITIC’in bir alt kuruluşu olan Frontier Services Group’un (FSG) kurucusu. FSG’yi CITIC fonluyor.
Ama CITIC FSG’yi daha sıkı kontrol etmek adına Prince’i istifa ettiriyor. Adam geçen Aralık’ta istifa etmiş FSG müdürlüğünden.
FSG 1 milyon Uygur’un kamplarda mahpus tutulduğu bölgede bir talim merkezi inşa etmek istiyor. Sitelerinde buna dair yaptıkları Çince bir duyuruyu bir süre sonra kaldırıyorlar.
Prince de Bloomberg’e o bölgeyle bir alakası olmadığını söylüyor.
FSG paramiliter operasyonlardan ziyade lojistik ve güvenlik konularına eğiliyor.
Ama bu talim merkezi meselesi Prince’in Çin’in jeopolitik emellerine hizmet ettiği eleştirilerine sebebiyet verdi.
Prince Bloomberg’le yaptığı telefon görüşmesinde “Ben bir işadamıyım, politikacı değilim. Ama aynı zamanda da Amerikalı olmaktan gurur duyan, asla ülkesinin ulusal çıkarlarına ters düşecek bir şey yapmayacak biriyim.” dedi.
ABD’yle Çin arasında ticaret savaşları var; Pentagon da 2018 Ulusal Güvenlik Stratejisi raporunda Çin ve Rusya’yla olan stratejik rekabetin yeni öncelikleri olduğunu belirtti. Bunlara rağmen Prince ABD’yle Çin’in arasının düzeleceğini düşünmekte.
Prince daha önce Trump yönetimine Afganistan’daki savaşı özelleştirmesini tavsiye etmesiyle manşetlere çıkmıştı. Bir de Trump’la Putin’e aracılık edip etmediğine dair bir soruşturma geçirmişliği vâki fakat suçlu bulunmadı.
Prince’in Çin’le iş yapmaya başladığı yıl, Çin’in ipek yolu projesini ilan ettiği yıl: 2013.
O yıl Hong Kong’a gidip Johnson Ko adında, bir butik banka sahibi bir adama Afrika’ya yatırım yapmak için özel sermaye fonu biriktirmek istediğini söylüyor. Ko onun yerine ipek yolu projesinden nemalanabileceği, halka açık bir şirket kurmasını tavsiye ediyor ve Prince de FSG’yi kuruyor.
FSG Somali’de bir serbest bölgenin güvenliğini temin etmekten Kenya’da hava ambulansı uçurmaya dek pek çok iş yapıyor ama pek kâr etmiyor. Hisselerinin değeri 5 yılda %14 artıyor.
Sonra Çin medyası FSG’nin Sincan’da inşa edilecek kampa yatırım yapacağını yazıyor. Fakat FSG, yayınladıkları açıklamanın bir eleman hatası olduğunu söylüyor. Bu açıklamada; imza seromonisinde CITIC yetkilileriyle Sincan’da paramiliter faaliyetler yürüten bir şirketin siyasi komiserinin de hazır bulunacağı yazıyordu.
Prince “böyle bir bildiriden hiç haberim yoktu” minvalinde bir açıklama yapıyor.
Kamp hesapta yurt dışına çalışmaya gidecek işçilere güvenlik eğitimi vermek içinmiş. CITIC kampla ilgili bir röportaj talebini reddetmiş.
FSG daha önce 2016’da çevre ülkelerdeki işletmelere hizmet etmek maksadıyla Sincan’da bir üs kuracağını ilan etmiş.
Eleştirmenler Prince’in ABD’den ziyade Çin’e çalıştığını söylemiş.
CITIC Aralık’ta Prince’i görevden alıp müdür yardımcısı yapıyor. FSG’nin %26’sı CITIC’in.
Prince müteveffa milyarder Edgar Prince’in oğlu. 2010’da Blackwater’ı satıyor ama Afrika ve Asya’da elektrikli arabalarda kullanılan birtakım madenler çıkartan Frontier Resource Group adında bir şirketi daha var.
Çin ABD vatandaşlarının savunma hizmeti vermelerinin yasak olduğu birkaç ülkeden biri. Fakat Prince FSG’nin bir “özel askerî şirket” olmadığını söylemiş.
Prince 2017’de Wall Street Journal’a yazdığı makalede sömürgeciliğin simgelerinden East India Company’ye atıfta bulunarak Afganistan’daki savaşın özelleştirilmesi gerektiğini söylemiş.
Prince’in Çin’de voliyi vurup vuramayacağını zaman gösterecek. Ama şimdilik Prince’in anılarının Çince tercümesi Çin’in büyük kitap satıcılarından DangDang’de yok satıyor.
