Batılı ülkelerden “Covid-19 aşı patenti” oylamasına bloke
Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) zengin Batılı üyeleri, yoksul ülkelerde Covid-19 aşılarının üretimini artırılmasına engel oldu. Batılı ülkeler, 80’den fazla gelişmekte olan ülkenin fakir ülkeler için Covid-19 aşılarının üretimini artırmak amacıyla patent haklarından feragat etmesini engelledi. Güney Afrika ve Hindistan, üreticilerin daha fazla aşı yapmasına izin verebilecek bir hareket olan DTÖ’nün Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Anlaşması’nın (TRIPS) kurallarından feragat etme teklifini tekrarladı. Güney Afrika, mevcut TRIPS sisteminin çalışmadığını kaydetti En az 11 milyon Afrikalının hayatına mal olan HIV/AIDS salgını sırasında hayat kurtaran ilaçların sağlanamadığı ifade edildi. Ekim ayında Sınır Tanımayan Doktorlar da feragat talebini destekleyen bir mektup yayımladı. 375’in üzerinde sivil toplum kuruluşu da yayımlanan mektubu imza attı.
İngiltere, İsviçre, AB ülkeleri ve ABD’den karara tepki
Güney Afrika ve Hindistan‘ın fakir ülkelerle ilgili önerisi, DTÖ’de düzinelerce büyük ölçüde gelişmekte olan 57 ülke tarafından desteklendi. Ticaret yetkilileri Güney Afrika temsilcisi, gelişmiş ülkelerin COVID-19 anlaşmasına muhalefetinin gerçek niyetleri ve teknoloji transferi ve yayma konusundaki duruşları konusunda şüphelerini söyledi. Hindistan ile birlikte, Güney Afrika, geçtiğimiz yılın büyük bölümünde IP feragat talebinde başı çekiyor. Büyük yerli ilaç endüstrisine sahip İngiltere, İsviçre, AB ülkeleri ve Amerika Birleşik Devletleri dahil olmak üzere Batılı ülkeler ise plana karşı çıktı. En büyük jenerik ilaç şirketlerinin çoğu Batı ve gelişmiş ülkelerde bulunmasına rağmen, Hindistan, Viatris, Sandoz ve Teva gibi ilaçların önemli bir üreticileri arasında yer alıyor. Batılı ülkeler, fikri mülkiyet haklarının korunmasının araştırma ve yeniliği teşvik ettiğini ancak bu hakların askıya alınmasının aşı arzında ani bir artışla sonuçlanmayacağını savunuyor.
“Hayal kırıklığı”
Dünya Ticaret Örgütü üyeleri bir sonraki toplantıyı Haziran ayında yapacak. Üyeler bir sonraki toplantıdan önce konuyu daha ayrıntılı görüşülmek üzere önümüzdeki ay en az iki kez tekrar toplanacak. Küresel Kalkınma Politikası Merkezi arasındaki ortak bir projenin politika koordinatörü Katie Gallogly-Swan, “Dünyanın çoğunluğunun TRIPS Feragatnamesi tarafında olmasına rağmen, birkaç ülke tarafından bir kez daha bloke edilmesi hayal kırıklığı yaratıyor,” dedi. Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı’nda yaptığı açıklamada “Dünyayı aşılama yolunda olmadığımızı kabul etmenin zamanı geldi.” diye konuştu. “Bu tür aşı eşitsizliğinin devam etmesine izin vermenin” küresel ekonomiye 9 trilyon dolardan fazla mal olacağını bildirdi. Sınır Tanımayan Doktorların Temel İlaçlara Erişim Kampanyası’nın hukuk ve politika danışmanı Yuanqiong Hu, Law360’a şunları söyledi: “Bugün ihtiyacımız olan şey somut eylemler, daha fazla tartışma ve danışma değil. Tekel feragatine karşı çıkan bazı ülkeler gönüllü önlemler önermeye devam ediyor ancak bu hükümetler bunun yeterli olmayacağını ve görmemiz gereken değişiklikle sonuçlanmayacağını biliyorlar. “