AB 30 yaşına krizlerle giriyor
Kuruluşunun 30. yılını kutlayan Avrupa Birliği (AB), enflasyon ve borçlarla boğuşuyor. Enflasyonun tarihi zirveye çıktığı bölgede, enerji fiyatları 10 kat arttı. Borçlulukta ise rekor kırdı. AB’yi kuran ve temel yapısını oluşturan Maastricht Anlaşması’nın 30’uncu yıl dönümü, koronavirüs salgını, enflasyonda ve enerji fiyatlarında zirve, aşırı borçluluk ve Rusya-Ukrayna gerginliği arasında buruk kutlanıyor. Özellikle enflasyon 25 yılın zirvesini yaşıyor. AB ülkelerinde özellikle 2021’in ağustos ayından itibaren enflasyon hızla yükseldi. Euro Bölgesi’nde, aralık ayında yıllık enflasyon enerji fiyatlarındaki yükselişin etkisiyle yüzde 5’e çıktı. Verilerin toplandığı son 25 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Üstelik tedarik sıkıntıları ve yüksek talebin devam etmesiyle enflasyondaki yükselişin yakın zamanda son bulması beklenmiyor. Özellikle gıda ve enerji ürünlerindeki enflasyon Avrupalıları da rahatsız ediyor. Bu durumun yılın büyük bölümünde devam etmesine kesin gözüyle bakılıyor.
Gaz fiyatı katlanarak arttı
Avrupa’da özellikle sonbahar aylarıyla beraber doğal gaz ve elektrik gibi enerji ürünlerinin fiyatları hızla yükseldi. Talebin canlanması ve arz sıkıntılarının sebep olduğu bu artış, soğuk kış mevsimiyle zirve yaptı. Avrupa’da doğal gaz fiyatları, son bir yılda 6-10 kat arasında artış gösterdi. Kış aylarında artan elektrik ve gaz faturaları tüketicileri rahatsız etti. Avrupa’nın doğal gaz depolarının doluluk oranı bu yılın ocak ayında yüzde 37.5’le son yılların en düşük seviyesine geriledi. Ocak 2021’de Avrupa’daki doğal gaz depolarında yaklaşık 60 milyar metreküp gaz bulunuyordu. Doluluk oranı ise yüzde 52 olarak kayıtlara geçti. Ancak bu yılın aynı döneminde bu miktar 18 milyar metreküp azaldı. 42 milyar metreküpe düştü. Depoların doluluk oranı ise yüzde 37.5’e geriledi.
Kamu borcu çığ gibi büyüyor
AB kurallarına göre, normal şartlarda üye ülkelerin bütçe açıklarının GSYH’lerinin yüzde 3’ünü, kamu borçlarının da GSYH’lerinin yüzde 60’ını geçmemesi gerekiyor. Bu sınır aşıldığında uygulanacak tedbirlerin AB Komisyonu’na bildirilmesi ve etkin mücadelenin yapılması şartı var. Ancak AB üyesi ülkeler, salgın nedeniyle söz konusu kuralları askıya alma kararı almış ve kamu harcamalarını hızla yükseltmişti. AB ülkelerinin kamu borcunun GSYH’ye oranı 2021’in üçüncü çeyreğinde yüzde 90.1 seviyesindeydi. Bu oran, Euro Bölgesi’nde de yüzde 97.7’yi buldu. AB ülkeleri arasında kamu borcunun GSYH’ye oranı Yunanistan’da yüzde 200.7, İtalya’da 155.3, Portekiz’de 130.5, İspanya’da 121.8, Fransa’da 116 ve Belçika’da yüzde 111.4 oldu. Bu rakam, Almanya’da yüzde 69.4 ve Avusturya’da yüzde 84.1’i gördü.
