New York Times: Afganistan’da savaş zorunlu muydu?

New York Times gazetesinde yayımlanan “Afganistan’da savaş zorunlu muydu?” başlıklı makalede ABD Başkanı Joe Biden’ın Afganistan’dan çekilme şekli eleştirildi. Makale, 20 yıl süren savaşın gerçekten gerekli olup olmadığını sorguladı ve aynı zamanda eski ABD’li diplomatların görüşlerine yer verildi. 2001’de Taliban zayıf ve teslim olmaya hazırken ABD’nin bunu kabul etmediğinden bahsedilirken “yaklaşık 20 yıl sonra ise Taliban kartları elinde tutuyor” ifadesi kullanıldı. Taliban’ın, başta ABD’nin el Kaide lideri Usame bin Ladin’in teslim edilmesi uyarılarını dikkate almadığı ancak birkaç hafta sonra Amerikan bombaları düşmeye başladığında birçoğunun Kabil’den çorak dağlara kaçan harcanmış bir güç haline dönüştüğü makalede ifade edildi.

ABD anlaşmayı kabul etmedi

Kasım 2001’de, Taliban’ın o dönem Afganistan’ın geçici cumhurbaşkanı olmaya hazırlanan Hamid Karzai’ye ulaşmaya çalışıp anlaşma yapmak istediği kaydedildi. BM’nin siyasi işler biriminde çalışan Barnett Rubin’in ”Taliban tamamen yenilmişti, af dışında hiçbir talepleri yoktu” görüşüne yer verildi.  O dönem Karzai ile Taliban lideri Mullah Muhammed Omar’ın Kandahar’daki karargâhı arasında gidip gelen mesajların ardından, Karzai’nin Taliban’ın ülkenin geleceğinde önemli bir rol almasının önüne geçecek bir teslim olma anlaşmasını değerlendirdiği New York Times makalesinde belirtildi. ABD’nin Taliban’ın sonsuza dek ortadan kaldırılacağından emin olmasına ve anlaşmaya yanaşmadığına vurgu yapıldı.

ABD Savunma Bakanı Donald Rumsfeld’in ”ABD’nin teslim olmayı müzakere etmeyeceği” ve Mullah Omar’ı ”ya yakalamak ya da öldürmek istediği” sözlerine makalede yer verildi. 20 yıl sonra ise güç dengeleri Taliban lehine değişti. Makalede, Biden’ın eski başkan Donald Trump’ın politikasını devam ettirmesinin Afganistan’daki ABD ve NATO misyonunu desteklemek için yıllarını harcayan diplomatlar için “ihanet” olduğu belirtildi.

Afganistan’da savaş zorunlu muydu? diplomatlar değerlendirdi

Afganistan’da savaş zorunlu muydu?” sorusunun tam cevabını vermese de makalede eski diplomatlar görüşlerini belirtti. Eski ABD Genelkurmay Başkanı Joseph Dunford’a üst düzey danışmanlık yapan Carter Malkasian’ın görüşüne makalede yer verildi. ”Hatalardan biri Taliban’ın müzakere girişimini reddetmemizdi. 2001’de kendimize aşırı güveniyorduk, Taliban’ın gittiğini ve geri dönmeyeceğini düşündük. İntikam da almak istedik ve bu yüzden yapmamamız gereken birçok hata yaptık” açıklamasında bulundu. Eski ABD’nin Afganistan Büyükelçisi Ryan Crocker da makalede görüşüne yer verilenler arasındaydı. “ABD’nin Doha’da Afgan hükümeti olmadan Taliban ile bir araya geleceğini duyduğumda, bu bir barış müzakeresi değil, bunlar teslim olma görüşmeleri dedim. Yani görüşmeler, biz çekilirken Taliban’ın bize ateş etmemesi içindi, karşılığında hiçbir şey almadık” değerlendirmesini yaptı.

Eski ABD’li diplomat James Dobbins makalede; ‘Taliban ile beraber bir dizi Afgan teslim olduğunda onları Bagram ve Guantanamo’da hapse attık ve bunun iyi bir fikir olup olmadığı hiçbir zaman tartışılmadı” açıklamasında bulundu.