Avrupa için sert bir kış kapıda
Avrupa’da enerji krizi patlak verdi. Rusya, Avrupa’ya Ukrayna üzerinden gaz akışını frenledi. Kuzey Akım Projesi ile alakalı soru işaretleri de henüz çözülmedi. Durum doğalgaz fiyatlarına yansıdı. Fiyatlar yaklaşık yüzde 70 oranında artış gösterdi. Avrupa’da bir çok ülkede doğalgazın megavat saat başı ücreti 70 avroyu buldu. İngiltere NBP 15 yılın zirvesinde Hollanda TTF 13 yılın zirvesine yakın. Asya LNG 8 yılın en yüksek mevsimsel seviyesinde. ABD Henry Hub, 8 gün boyunca artırdı. 2017’den bu yana en uzun yükseliş serisi yaşandı. Çünkü daha sıcak iklime sahip ABD eyaletlerinden Almanya’ya kadar zaten düşük olan depolama seviyeleri daha da kötüleşiyor.
Avrupa’daki enerji krizinin sebebi ne?
Rekor yüksek karbon fiyatları da kömürün kullanmasını daha pahalı hale getirdi. Bu da Avrupa‘daki gaz kullanım oranının artmasına neden oldu. Fiyatlar yılbaşından bu yana en az 3 katına çıktı. Avrupa doğalgaz göstergesinde Hollanda 1 ay vadeli doğalgaz fiyatları yaklaşık yüzde 10’luk artışla 72,195 avroyla rekor düzeye yükseldi. Yıllık artış ise yüzde 450’yi aştı. Benzer şekilde İngiltere’deki muadil gösterge de yüzde 10 yükselişle 181,42 rekor kırdı.
Doğalgazdaki yükseliş elektriğe yansıdı
Doğalgazdaki yükseliş, elektrik fiyatlarını da yükseltiyor. Almanya’da gelecek yıl için elektrik fiyatları yüzde 4,2 artarak megavat saat başına 103,92 avroya tırmandı. Aynı zamanda Almanya’da ağustos ayı üretici fiyatlarında 1974’ten bu yana görülen en büyük artış gerçekleşti. Bu artışta Avrupa genelinde gerçekleşen enerji krizi etkili oldu. Böylelikle son bir ayda enerji fiyatlarındaki artış yüzde 24’e yükseldi. Almanya’da en son 1974’te yaşanan petrol krizi bu kadar yüksek bir artışa neden olmuştu. Ağustos ayında enerji fiyatları ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 24, önceki aya göre ise yüzde 3,3 arttı. Bununla birlikte ara malı fiyatlarında ise yıllık artış yüzde 17,1 olarak gerçekleşti.
ABD’li yatırım bankası Goldman Sachs, artan enerji fiyatlarının bu kış Avrupa’da elektrik kesintileri yaşanmasına dair riskleri artırdığını açıkladı. Banka bu kış ortalamaların üzerinde bir soğuk kış olursa Avrupa’nın Asya ile sıvı doğalgaz (LNG) ithalatı için rekabet etmek zorunda kalabileceği konusunda da uyardı. Goldman Sachs analisti Samantha Dart böyle bir rekabetin “doğalgaz ve enerji fiyatlarının talebi yok edecek derecede yükselmesine yol açabileceğini ve sanayi sektöründe elektrik kesintilerine neden olabileceğini” belirtti.
Avrupa için bu kış sert geçecek
Enerji tüketiminin daha da artacağı kış sezonu arifesinde Avrupa ekonomilerinde etkili olmaya başlayan enerji krizi, üretim sektörlerine de yansımaya başladı. Doğalgaz krizi, Avrupa’da karbondioksit üretimini kârlı olmaktan çıkartacak. Çelikten gıdaya birçok sektörde üretimi aksatacak noktaya geldi. Fiyatlardaki yüksek oranlı artışlar, başta İngiltere olmak üzere enerji sektöründe iflasları gündeme getirdi. Kriz ilk aşamada gübre ve et üretimini doğrudan etkileyecek. Bunun yanında gıda fiyatlarını daha da yukarı çekmesi bekleniyor. İngiltere’de gelecek hafta dört küçük enerji şirketinin yükselen doğalgaz fiyatları nedeniyle iflas etmesi bekleniyor. İngiltere’de benzer enerji krizi 1970’lerde olmuştu. Örneğin İngiltere’de karbondioksitte yüzde 500’e varan fiyat artışları beklenirken, Avrupa’da da birçok üreticinin darboğazdan etkilenebileceği uyarısı yapılıyor.
