İngiltere’nin önemli ekonomi dergilerinden Financial Times, doların güçlenmesinin yanı sıra zayıflıklarının da arttığını belirterek, “Dolar sonrası bir dünya geliyor” başlığı ile, küresel ekonomide yaşanacak değişimlerin sinyalini veren bir makale yayınladı. Makalede Financial Times, “Para birimi güçlü görünebilir ancak zayıf tarafları artıyor.” dedi.

Yatırımcılar dolardan uzaklaşıyor

Ruchir Sharma imzalı Financial Times yazısında, Amerikan ekonomisinin son yıllarda diğer gelişmiş ekonomilerden önemli ölçüde daha hızlı büyüdüğü ancak önümüzdeki yıllarda emsallerinden daha yavaş büyümeye hazırlandığı anlatılarak, “Yatırımcılar, dolardan uzaklaşma eğilimine girdi.” ifadesi kullanıldı. “Amerikan yaptırımlarının Rusya’ya etkisi, ABD’nin dolar güdümlü bir dünyada ne kadar etkili olduğunu gösteriyor.” denilerek bazı tespitlerde bulunuldu.

Bu durum, birçok ülkeye seçenek aramalarını hızlandırması için ilham veriyor. Bir sonraki adımın tek bir rezerv para birimine değil, para bloklarına doğru olması ihtimal dahilinde. Güneydoğu Asya’nın en büyük ekonomileri, dolardan kaçarak birbirlerine doğrudan ödeme yapıyor. Malezya ve Singapur, Çin ile benzer düzenlemeler yapan ülkeler arasında. Asya’dan Orta Doğu’ya kadar merkez bankaları, dolara olan bağımlılığı azaltmak için ikili para takas hatları kuruyor. Dolar, güvenli liman statüsünden faydalanıyor gibi görünüyor, ancak yatırımcılar ABD varlıklarını satın almak için acele etmiyor. Bu tablo, ABD ekonomisine yönelik bir güven oyu değil. Temel dengesizlikler dolar için kötü sonuçlara yol açıyor. ABD’de cari hesap açığı, 1960’tan bu yana yalnızca bir kez geçtiği yüzde 5 eşiğine yakın.

Küresel enflasyondaki yükselişin yanı sıra arz ve talep dengesinde bozulmalar, gözleri ABD’nin para birimi dolara çevirdi. ABD’nin dünyaya net 18 trilyon dolar ya da ülkenin gayri safi yurt içi hasılasının yüzde 73’ü kadar borcu var. Bu durum, geçmişteki döviz krizlerini önceden haber veren yüzde 50 eşiğinin oldukça ilerisinde.

Döviz rezervlerinin dolar payı şu anda yüzde 59’da. Bu da 1995’ten bu yana en düşük seviyede. Dijital para birimleri her ne kadar hırpalanmış görünse de uzun vadeli alternatif olmaya devam ediyor. Öte yandan aynı yazıda, “Bu yüzden güçlü dolara aldanmayın. Dolar sonrası dünya geliyor.” denildi.

Dolar sonrası yeni bir dünya geliyor yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

İngiltere merkezli Financial Times gazetesi, İngiltere ekonomisi için son dönemde oluşan ekonomik manzaraya ilişkin çarpıcı tespitlerde bulundu. Enflasyonun düşük büyüme ile birleşmesiyle birlikte ülkede zorlu bir sürecin yaklaştığını belirtti. İngiltere Merkez Bankası’nın (BoE) ılımlı faiz oranı artışlarının, ekonomik yavaşlamanın ciddiyetini yansıttığına dikkat çekildi.

İngiltere ekonomisi sosyal çatışmayı etkiliyor

Financial Times haberinde, İngiltere’de enerji ve gıda dışındaki malların fiyatının son iki yılda yüzde 8 arttığı ifade edilerek, bu oranın euro bölgesinde sadece yüzde 4,7 olduğu kaydedildi. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD), İngiltere’deki enflasyonun gelecek yılın sonunda yüzde 4,7’de kalacağını tahmin ediyor.

Haberde “İngiltere ekonomisi, onlarca yıldır görülmeyen türden bir işçi huzursuzluğuyla boğuşuyor. Bu; demir yollarında, Londra Metrosu ve British Airways’de görülebilir.” denildi. “Bunun açıklaması net: Beklenmeyen enflasyon, herkesin telafi etmek istediği kayıpları beraberinde getiriyor. Bu da sosyal çatışmayı tetikliyor.” tespiti yapıldı.

Aynı haberde ayrıca, “Kaçınılmaz olarak, insanlar yaşam standartlarındaki büyük kayıpları telafi etmeye çalışacak. Bu, daha yüksek ücretler için güçlü bir baskı olacağı anlamına geliyor. Bu baskı, İngiltere Merkez Bankası’nın enflasyon hedefini tutturma kabiliyetine veya kararlılığına yönelik artan güven eksikliği ile daha da güçlenecek.”

İngiltere’de son aylarda enerji, gıda ve petrol fiyatları hiç görülmemiş şekilde arttı, enflasyon ise yıllık yüzde 9’la son 40 yılın en yüksek seviyesine çıktı. İngiltere’nin en büyük enerji şirketlerinden E.On, abonelerinin yüzde 40’ının Ekim ayına kadar “yakıt yoksulluğuyla karşı karşıya kalacağı” uyarısında bulundu. Enerji düzenleyici kurum Ofgem ise enerji faturalarında yıllık 800 sterlinlik artış olacağını söyledi. İngiltere’de enflasyon rekoru: “Yükselen fiyatlar yüzünden ölüme sürükleniyoruz”

1970’lerde görülenden farkı ne?

Hükümetin açıkladığı enerji şirketlerine uygulayacağı ek vergilendirme paketini daha önce ana muhalefetteki İşçi Partisi’nin lideri Keir Starmer önermiş ancak bu teklif Başbakan Boris Johnson tarafından reddedilmişti. Bugüne kadar vergileri artırmak istemediğini ve ekonomiyi büyütmeye odaklandığını söyleyen iktidardaki Muhafazakar Parti’nin kararını değiştirmesi muhalefet tarafından “U dönüşü” olarak değerlendirildi. İşçi Partisi’nden Rachel Reeves, hükümetin bu kararı vermekte geç kaldığına ve çok sayıda ailenin zor durumda bırakıldığına dikkat çekti. Reeves, hükümetin bu noktaya “çığlık ve tekme ata ata geldiğini” söyledi. Bazı milletvekilleri ise hükümeti, kendi Covid kurallarını ihlal ettiğini tespit eden ve dün yayımlanan detaylı raporun kamuoyunda daha az tartışılması için bugünü beklemekle suçladı.

İngiltere ekonomisi zorlu günlere hazırlıklı mı? yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Şaşırtıcı derecede dayanıklı bir ekonomi

“Döviz mevduatlarını artırdıkları ve düşük miktarda döviz kredileri olduğu için bankaların fazladan doları oldu. Dolayısıyla ucuz lira fonlamasını elde edebilmek için dövizle borç vermeye devam ettiler. Kendilerine bir güvenlik mekanizması daha yarattılar.” Yazara göre zamanla dayanıklılık kazanan sadece bankalar değildi. Dolarizasyon arttıkça haneler dolar cinsinden varlıklar biriktirmeye başladı; aynı zamanda döviz cinsinden borçları da yoktu. Bu da bankaların hanelere döviz cinsinden borç vermesinin yasak olmasından kaynaklandı. Böylece hanehalkları da döviz riskine karşı daha daha dayanıklı hale geldi. Yazar, geçen zamanla birlikte “dış borç zincirinde en zayıf halka” olarak tanımladığı Türk şirketlerinin de borç seviyelerini azaltıp olumlu bir kısa vadeli döviz alım-satım pozisyonuna girdiklerini ifade etti. “Çoğumuzun beklediğinden uzun olsa da Türkiye ekonomisinde şaşırtıcı derecede dayanıklı bir yolculuk oldu. Türkler aynı zamanda, yüksek enflasyon ve satın alma gücünde düşüş yaşadı” ifadelerini kullandı.

Financial Times: Türkiye ekonomisinin dayanıklılığı, en kötü endişeleri bile boşa çıkardı yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Financial Times gazetesi gündemine Türkiye’deki şirketlerin Avrupa’daki başarısını aldı. Yazıda, “online perakendede bu yılın en sıcak yeni fikri Silikon Vadisi’nde değil, İstanbul’da başladı.” diyerek başarısı vurgulandı. Teknoloji yatırımcıları, sadece 10 dakikada market alışverişi yapan start-up’lara milyarlarca dolar akıttı ve öncüsü Getir‘in değeri şu anda 7,5 milyar dolar. Ancak Getir’in kurucu ortağı Nazım Salur’a göre 2018’de hiçbir risk sermayedarı bir Türk start-up’ından gelen çağrılara cevap vermeyecekti. “Doğru finansman orada değildi,” dedi Salur, bu da Getir’i denizaşırı ülkelerde başlatma hırslarını neredeyse üç yıl ertelemesine neden oldu. “Güçlü olmak ve [yeni pazarlarda] kazanmak istedim. Bunun hem insanlara hem de paraya ihtiyacı var.” Getir’in geçen yılki kaderindeki geri dönüş, Türkiye’nin teknoloji endüstrisindeki büyük bir değişimin parçası.

Geçen yazdan bu yana, Trendyol ve Hepsiburada e-ticaret platformları ile oyun geliştiricileri Peak Games ve Dream Games dahil olmak üzere Türk teknoloji şirketleri, değerlemelerini, başlangıç ​​başarısı için küresel bir işaret olarak görülen milyar dolar seviyesinin üzerinde gördü.

Türkiye e-ticaret pazarı bir dönüm noktasında

Financial Times yazısında katlanarak büyüyen Türk şirketlerine tek tek yer verdi. Hepsiburada’nın kurucusu Hanzade Doğan, geçen ay Nasdaq’ta gerçekleştirilen ilk halka arzın ardından şu anda değeri 4,4 milyar dolar olan “Türkiye e-ticaret pazarı bir dönüm noktasında” dedi.

Türkiye’deki e-ticaret trendinin üç yıl önce yüzde 3,5’ten bugün yaklaşık yüzde 10’a yükseldiği tahmin ediliyor, büyük ölçüde tüm dünyada çevrimiçi perakendeyi hızlandıran salgın etkisi sayesinde.

Trendyol’un bu hafta SoftBank ile birlikte 1,5 milyar dolarlık fonlama turunu yöneten General Atlantic’in genel müdürü Melis Kahya Akar, “Covid bir adım değişikliği yarattı” dedi. “Türk şirketlerinin daha küresel düşünmeye başlaması için artık tüm parçalar yerine oturdu.” Ancak yatırım telaşı, İstanbul’u Londra, Paris ve Berlin gibi diğer Avrupa teknoloji kümelerinin yanı sıra haritaya koyarken, yeni keşfedilen başarısı uzun yıllar oldu.

Orta ve doğu Avrupa için ayrılmış bir fonu olan Earlybird’ün teknoloji yatırımcısı Hendrik Brandis, “Etkinlik 10 yıl önce, ortaya çıkan bir şeylerin görüldüğü zaman başladı” dedi.

Şu anda 16.5 milyar dolar değerinde olan ve çoğunluğu Alibaba’ya ait olan Trendyol, 2010 yılında gıda dağıtım sektörüne genişlemeden ve dijital bir cüzdan çıkarmadan önce çevrimiçi bir moda perakendecisi olarak başladı. Doğan, bazen Türkiye’nin Amazon’a cevabı olarak görülen Hepsiburada’nın 2000 yılında kurulduğunu ve büyük ölçüde kendi kendini finanse ettiğini söyledi. “Son derece sermaye verimliyiz.”

Yerli şirketler gelişti ve sonunda uluslararası ilgiyi çekecek kadar büyüdü

Yerel çevrimiçi perakendeciler kısmen, Amazon ve eBay gibi küresel oyuncuların ülkede ilerlemekte zorlanmaları nedeniyle başarılı olabildiler. Kahya Akar, “Bir kısım oynaklık genel olarak yatırımcı topluluğu için o kadar çekici olmadı” dedi. “Dijitalleşme dönüşümünün biraz daha hızlı olmasını bekliyordum.”

Sonuç olarak, yerli şirketler gelişti ve sonunda uluslararası ilgiyi çekecek kadar büyüdü. Doğan, “Piyasayı olağan şüphelilere bırakmadık” dedi.

Türkiye’deki günümüz teknoloji yöneticilerinin çoğu dişlerini iki şirketten birinde kesti: 2011’de Türkiye’de başlatılan ve bir yıl sonra aniden piyasadan çekilen Alman start-up inkübatörü Rocket Internet ve 2010 yılında kurulan ve geçen yıl Zynga tarafından 1.8 milyar dolara satın alınan mobil oyun geliştiricisi Peak Games.

Rocket and Peak mezunu ve şimdi Londra merkezli oyunların kurucularından Akın Babayiğit, “Rocket’te işe aldığımız bu çok zeki, aç, süper analitik insanların çoğu ya Trendyol’a ya da Peak’e katıldı” dedi. şirket Tripledot Studios. İki Türk şirketinin teknoloji yeteneği için “üniversite” gibi bir şeye dönüştüğünü söyledi.

Financial Times: Start-up ekosistemi değişti

Babayiğit, Peak’in başarısının özellikle Türkiye’nin start-up ekosistemi için “her şeyi değiştirdiğini” söyledi. Türkiye’de geliştirilen oyunlar tüm dünyada milyonlarca kişi tarafından oynanıyordu. O zamana kadar birçok Türk şirketi, uluslararası genişleme konusunda endişelenmelerine gerek kalmayacak şekilde “içeride yeterince büyük bir pazara sahip olma tuzağına düştü”. “Peak Games, insanlara küresel düşünmenin ve küresel kazanmanın mümkün olduğunu gösterdi” dedi.

2017’deki ilk anlaşmasından bu yana, San Francisco merkezli Zynga, bölgedeki birkaç “hiper gündelik” oyun geliştiricisinden biri olan Rollic Games de dahil olmak üzere Türkiye’deki operasyonları ile dört satın alma işlemine 2.3 milyar dolardan fazla yatırım yaptı.

Bu anlaşmaları yöneten Zynga yöneticisi Bernard Kim, “Zynga’nın Türkiye’ye yatırım yapan herhangi bir yabancı şirketin temel taşı olduğuna inanıyorum” dedi. Kim, ülkedeki “çok derin rekabet enerjisini” sevdiğini söyledi. “Herkes kazanmak için [App Store] listelerine bakıyor.”

Rocket, Peak ve Trendyol start-up okullarından bir başka mezun da 2019’da Dream Games’in kurucu ortağı olan Soner Aydemir. Bulmaca uygulaması Royal Match’in yapımcısı, Türkiye’nin en yeni tek boynuzlu atı oldu – 1 doların üzerinde özel bir girişim. bn – Haziran ayında.

“Para toplamak gerçekten çok kolaydı,” dedi Aydemir, büyük ölçüde ekibinin Peak’in hitleri Toy Blast ve Toon Blast’ı yaratan rekoru sayesinde. “Herkes bize yatırım yapmak istedi”

Candy Crush Saga geliştiricisi King’in eski operasyon şefi ve şimdi Dream’i destekleyen risk sermayesi şirketi Index Ventures’ın ortağı olan Stephane Kurgan, “Türkiye’de şu anda dünya standartlarında bir oyun geliştiricileri topluluğunuz var” dedi.

Ancak Aydemir’in, ürün geliştirmedeki deneyim eksikliğinden bir işi hızla büyütmek için rol modellerinin eksikliğine kadar, Türkiye’nin yeni teknoloji girişimlerine yönelik sınırlamaları konusunda hâlâ endişeleri var. Çok genç bir sektör” dedi. Getir dışında Türkiye’de organizasyon ölçeğini büyütmeyi başaran büyük bir şirket görmüyoruz” dedi.

Diğer girişimciler, yeni bir şirket kurmanın altı ay sürebileceği anlamına gelebilecek aşırı bürokrasiden ve Trendyol’u Amazon kadar sert bir şekilde vurabilecek yeni bir dijital hizmet vergisi de dahil olmak üzere karmaşık bir vergi sisteminden şikayet ediyor.

Getir’den Salur, İstanbul’un “gerçek bir uluslararası şehir” olduğu göz önüne alındığında daha fazla teknik başarı elde etmemesine “şaşırdığını” söyledi ve bazılarının “kendilerini Big Tech’e çok erken satmalarını” suçladı.

“Büyük şirketler 10 yıl sonra kurulur” dedi. “İlk 10 yıl sizin ilkokul eğitiminizdir. 20 yıllık bir zaman dilimini göz önünde bulundurmalısınız.”

Financial Times: Türkiye nasıl Avrupa teknolojisinin yıldızı oldu? yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

İngiliz gazetesi HDP’yi övmek için “Kürtçe konuşmak yasak” yalanını attı yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Bir Financial Times geleneği: Türkiye’ye saldırmak yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

İngiliz Financial Times gazetesi 24 Nisan 2018 tarihinde “Türkiye’nin özel sektör borç yükünün ekonomik krizlere yol açabileceğini” iddia eden bir haber yayınladı. Söz konusu haberde Türkiye’nin özel sektör dış borcunun Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’ya oranının çok yüksek olduğu ileri sürüldü. Haberde, Washington’daki Uluslararası Finans Enstitüsü’nde çalışan Ugras Ülkü adlı Türk ekonomistin görüşlerine de yer verildi. Financial Times’ın iddiasına göre Türkiye’nin özel sektör dış borçlarının gayri safi milli hasılaya oranı yüzde 70 oranında. Bu orandan yola çıkılan haberde Türkiye ekonomisinin risk altında olduğu, özel sektörün olası bir krizin eşiğinde olduğu ve özel sektör yurtdışı borçlarının Türkiye ekonomisi derinden sarsacağı öne sürüldü. Özel sektör borçlanmasının gerekenden çok daha yüksek olduğu iddia edilen haberde Türk ekonomisinin sıkıntıda olduğu ileri sürüldü.

Özel sektör dış borcu Türkiye menşeili şirketlerin yurt dışından sağladığı uzun ve kısa vadeli kredilerdir. Bu borçlar devletlerin ve kişilerin borçlarını içermez. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası verilerine bakıldığında Türkiye’nin özel sektör dış borçlarının Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’ya oranının %70 olmadığı ortaya çıkıyor.

Merkez Bankası’nın 2018 yılı verilerine göre Türkiye’nin özel sektör dış borcu 246 milyar dolar. Öte yandan Türkiye’nin Gayri Safi Yurt İçi Hasılası 2018 yılı itibarı ile 863,29 milyar dolara tekabül ediyor. Resmi veriler üzerinden yapılan hesaplama ile Türkiye’nin özel sektör dış borcunun GSYİH’ya oranının yüzde 28 olduğu anlaşılıyor. Bu rakam Financial Times’ın iddiasının çok altında.

Türkiye G20 ülkeleri arasında devlet borçlarının GSYİH’ya oranının en küçük olduğu yedinci devlet konumunda. Türkiye’nin devlet borçlarını GSYİH’ya oranı %28 iken, Japonya’da yüzde 240’a çıkıyor. Bu oran İtalya, Fransa, ABD, Kanada, İngiltere ve Almanya gibi ülkelerde yüzde 83 ila 126 arasında değişiyor.

Financial Times’ın seçim yalanı: Türkiye’nin özel sektör borcu krize neden olabilir yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

“Yakın zamandaki darbe teşebbüsü, ayrılıkçı şiddet ve devam eden mülteci kriziyle beraber yatırımcılar Türkiye’yi bir kenara koysalardı bu anlaşılır bir hamle olurdu fakat [aksine] bazı özel sermaye grupları yatırımlarını artırdılar.” diye başlayan makalede Türkiye’nin ekonomik durumuna dair bazı önemli hususlara değinildi.

Makaleye göre Abraaj Grup ve Turkven gibi yatırımcılar Türkiye’yi tüketici özgüveninde âdetâ patlama yaşanan bir ülke olarak görüyorlar. Ayrıca uygulanan sıkı mâlî politikalar sayesinde piyasaların büyüdüğünü ve böylece yatırıma imkân sağlandığını söylüyorlar.

Makalede 2017’nin 2. çeyreğinde Türkiye’nin gayrisâfi millî hâsılasının (GMH) %5,1 oranında büyüdüğü ve bu oranın beklentilerin biraz altında kaldığı belirtiliyor. Fakat yine de bu oran gelişmiş ülkelerin GMH’lerindeki büyüme oranının çok üstünde.

Hepsiburada ve Fibabanka gibi markalarda hisseleri bulunan Dubai merkezli Abraaj Grup Türkiye’deki 10. yatırımını gerçekleştirmiş durumda. Bir Abraaj yetkilisi Türkiye’nin güçlü bir “büyüme hikayesi” olduğunu ifade ediyor.

Buna karşın Advent ve Mid Europa gibi sermayedarlar son yıllarda Türkiye yatırımlarına ara vermiş durumdalar. Advent 2010’dan, Mid Europa ise 2015’ten beri Türkiye’ye yatırım yapmamış.

Fakat bu duruma cevaben Turkven genel müdürü Seymur Tarı, Türkiye’nin uluslararası basında hakkında çizilen kötü algıya kurban gittiğini ifade ediyor. Tarı’ya göre “Türkiye başladığı yere döndü.”

Financial Times: Türkiye’nin kararlı büyümesi özel sermaye şirketlerini cezbediyor yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.