Gençler ne istiyor?

Her genç en çok sözlerine kulak verilmesini, sesini tüm dünyaya duyurabilmeyi ister. Türkiye’de milletin meclisinde 2006 yılına kadar sadece 30 yaşından büyük olanlara söz veriliyordu. Ekim 2006’da dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan öncülüğünde sunulan “milletvekili seçilme yaşının 25’e indirilmesini” içeren Anayasa değişikliği teklifi, TBMM Anayasa Komisyonunda kabul edildi. Daha sonra 2017 yılında milletvekili seçilme yaşı, 139 ret oyuna rağmen 18’e düştü. Böylece gençlere en önemli hakları -mecliste çıkıp kendileri ve gençler için konuşabilme hakkı- teslim edildi.

Gençlerin sesine kulak vermek

Özellikle son 2 yıldır gerçekleşen gençlerle buluşma etkinlikleri, gençlerin henüz reşit bile olmadan, ülkenin cumhurbaşkanıyla fikir alışverişinde bulunabileceklerini gösterdi. Türkiye’nin dört bir yanından, farklı görüşten, farklı meslekten farklı eğitim düzeyinden gençler Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesinde ağırlandı. “Kütüphane Söyleşileri”nde siyasetten dış politikaya, savunma sanayiinden ülkemizin uzay çalışmalarına, e-spordan teknolojiye, akademiden enerjiye uzanan çok geniş bir yelpazede gençlerle sohbet edildi. Ankara’da gerçekleşen bir sohbette Yusuf Özkılıç isimli gencin davetiyle bir sonraki gençlik buluşması Diyarbakır’da gerçekleşti. Daha sonra Mersin, Adana, Batman ve Trabzon. Erdoğan ziyaret ettiği şehirlerde, geleceği hem inşa hem ihya edeceklerini söylediği gençlerle bir araya geldi, şarkılar türküler söylendi. Gençlerin bizzat dile getirdiği sorularını ve isteklerini dinleyen Erdoğan, kişisel soruları da problemleri de yanıtsız bırakmadı. Son gençlik buluşmasının gerçekleştiği Trabzon’da, bir öğrenci KYK yurtlarındaki internet kotasının yetersiz olduğunu söyledi ve iyileştirme yapılabilir mi diye sordu. Erdoğan’ın bu konuda öğrencileri rahatlatacakları sözünden yalnızca 6 gün sonra, Gençlik ve Spor Bakanı Kasapoğlu GSB yurtlarında internet kotasını iki katına çıkartarak 32 GB’a yükselttiklerini açıkladı. İşte bu küçük gibi görünen olay, her şeyin sadece lafta olmadığının ve gençlerinin sözüne ne kadar değer verildiğinin en güzel kanıtı oldu.

20 yılda gençler için ne değişti

Son 20 yılda yapılanlar gençlerin özgürce konuşabilmeleri ve haklarını savunabilmek için yeterli kapasiteye gelmeleri içindi. Anaokulunda üniversiteye, eğitimden spora, bilimden istihdama gençler için birçok adım atıldı. Türkiye genelinde 9 olan gençlik merkezi sayısı 374’e ulaştı. Spor tesisi sayısı 1575’ken iki kattan fazla artarak 3 bin 915’e çıktı. Mahallelere toplam 2 bin 750 adet futbol ve voleybol sahası kuruldu. Son dönemin tartışma konularından biri olan yüksek öğrenim yurt yatak kapasitesi, 182 binden 719 bine taşındı ve Türkiye dünyada en fazla kamu yurduna sahip ülke oldu. Üniversite sayısı 76’dan 209’a yükseldi. Yüksek öğrenim burs ve kredi tutarı lisans öğrencileri için 45 liradan 850 liraya, yüksek lisans aylık 90 liradan 1700 liraya, doktora öğrencileri için aylık 135 liradan 2 bin 550 liraya kadar çıktı.

Gençler için Ulusal Genç İstihdam Stratejisi ve Eylem Planı hayata geçirildi. Gençlerin işgücüne katılma oranını yükseltme hedefiyle istihdamın önündeki engeller kaldırıldı. Genç girişimcilerin şirketlerine vergi muafiyeti sağlandı. Yurtdışı değişim programları genişletildi, Milli Eğitim Bakanlığı 2020’de 54 ülkeye 750 burslu öğrenci gönderdi. 2020 yılında gençlere yönelik projeler için 35 milyon lira destek sağlandı. Üniversite harçları ve katsayı zulmü sona erdi. Üniversitelerde başörtüsü yasağı kaldırıldı. Eğitime erişimi artırmak ve okullaşma oranlarını yükseltmek için yapılan yatırımlar sonucu, yükseköğretimdeki okullaşma oranı yüzde 14’ten yüzde 44’e ulaştı. Aynı zamanda 2002’de ortaöğretimde yüzde 45,2 olan kız öğrencilerin net okullaşma oranı, 2021’de yüzde 87,8’e ulaştı. 20 yıla sığdırılan bunca hizmetin tamamını buraya yazamasak da 20 yıl boyunca bizzat yaşadık. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın gençlere seslenirken de ifade ettiği gibi; 20 yıldır gençler harflerle kuşaklara bölünmedi, a’sından z’sine hepsini kucaklayacak eserlerle, hizmetlerle, çalışmalarla bütünleştirildi.

Gençlerin sesi 20 yıldır gür çıkıyor yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Genç nüfusun istihdamını artırmak hedefiyle hazırlanan Genç İstihdam Ulusal Strateji Belgesi hazırlıkları tamamlandı. Ekonominin 3 yıllık yol haritası olan Orta Vadeli Plan’da da yer alan belge, 2021-2023 yıllarını içeriyor. Bu belgeye göre, eğitim ve istihdam arasında işbirliği sağlanması planlanıyor. Uzmanlar belgede önemli başlıkların yer aldığının altını çizdi. Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğretim Görevlisi Tarkan Zengin, bu başlıkları şu sözlerle açıkladı:

“Bir kere eğitim ve istihdam işbirliğinin güçlendirilmesi. Bir diğer önemli başlık eğitimde de istihdamda da olmayan gençler var, birtakım eğitimler mesleki eğitimlerin verilmesi öngörülüyor. Bunun dışında da bir de geleceğin meslekleri var.”

1 milyon 170 bin gence istihdam

Belgede robot teknisyenliği, iklim uzmanlığı ve dijital dedektiflik gibi meslekler yer alıyor. İnsansız hava araçları ile ilgili uzmanların yetiştirilmesi için tematik liseler kurulacak. Hazırlanan önermeler, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından taslak haline getirildi. Tarkan Zengin, belge için “Muhtemelen Cumhurbaşkanlığına gönderildi. Ve oradan da yakın zamanda yayımlanması bekleniyor.” değerlendirmesini yaptı. Ardından, her yıl ortalama 1 milyon 170 bin kişinin istihdam edilmesinin sağlanacağını da ekledi. Geliştirilen Genç İstihdam Ulusal Strateji Belgesi ile, gençlerin beceri haritaları da oluşturulacak. Bu şekilde eşleşme sistemi ile daha kolay istihdam olanağı sağlanacak.

Genç istihdam projeleri

Geçtiğimiz aylarda da Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, genç istihdam projesinin gerçekleşmeye başladığını bildirmişti. Önce, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın başlattığı genç istihdam seferberliğiyle, Çevre ve Şehircilik Bakanlığına bağlı kuruluşların projelerinde görev alacaklardan yüzde 20’sinin yeni mezun olması şartını getirilmişti. Bakanlık bünyesindeki yüzde 20 şartı koyulan ilk ihaleler gerçekleştirilmeye başlandı.

Bakan Kurum açıklamasında “İlk etapta Mersin Anamur, İzmir, Samsun, Balıkesir Ayvalık, Diyarbakır Sur İçi ve Eskişehir’deki kamu binası inşaatlarımızda yeni mezun elektrik, makine, inşaat mühendislerimiz çalışacak; projelerimizi genç mimarlarımız çizecek. 6 ilimizdeki 8 projede görev alacak gençlerimize şimdiden başarılar diliyorum. İnşallah önümüzdeki süreçte 81 ilimizde, yüzlerce projemizde genç meslektaşlarımla daha güzel işler üreteceğiz. Gençler size güveniyoruz. İnşallah güçlü Türkiye’yi birlikte inşa edeceğiz.” ifadelerini kullanmıştı.

Genç İstihdam Ulusal Strateji Belgesi uygulamaya hazır yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Covid-19 salgınında ikinci dalgayla birlikte kısıtlamalar arttı. İstihdam piyasasına etkisini sınırlandırmak için yeni önlemler devreye alındı. İşsizlik Sigortası Kanunu’nun geçici 10, 19, 21 ve 26’ncı maddelerindeki bazı sürelerin uzatılmasına karar verilerek Resmi Gazete’de yayımlandı. Böylece normalleşme desteği 30 Haziran 2021 tarihine kadar uzatılırken önceki uygulamada 3 ayla sınırlandırılmış olan yararlanma süresi de 6 aya çıkarıldı. Sadece bunlar değil kadın, genç ve mesleki yeterlilik belgesi olanların istihdamına uygulanan prim teşvik süresi de 31 Aralık 2022’ye kadar uzatıldı.

İşe dönüş desteği de devletten

1 Ocak 2019 – 30 Nisan 2020 tarihleri arasında işten çıkartılan sigortalı veya sigortasız işçiler ile halen sigortasız çalıştırdığı işçileri işe alarak sigorta girişi yaptıran işverenlere de destek sağlanacak. İşveren işe aldığı işçileri ücretsiz izne ayırmak zorunda kalırsa, işçilere aylık bin 168 TL nakdi ücret desteği verilecek. Söz konusu tarihler arasında işten çıkartılmış işçinin işe dönüş başvurusu işverence kabul edilmez ise işçiye ayda bin 030 TL destek sağlanacak. Ayrıca destek ödemeleri, işten çıkarma yasağı süresince devam edecek.

Kısa çalışmaya başvuruyu kaçırmış olanlara yeni fırsat

İstihdamı korumaya yönelik bir başka önlem de Kısa Çalışma Ödeneği’ne yeni başvuru hakkının yeniden açılması oldu. 30 Haziran 2020 öncesi başvuru yapmayan işyerleri de bu kapsama eklendi. Buna göre salgın nedeniyle 30 Haziran tarihine kadar Kısa Çalışma Ödeneği başvurusu yapmayan işyerleri, 31 Aralık 2020 tarihine kadar İŞKUR’a başvurmaları durumunda 1 Aralık 2020 tarihinden sonraki dönem için 3 ay süreye kadar Kısa Çalışma Ödeneği’nden yararlanabilecek.

Şirketler kısa çalışma ödeneği ve normalleşme desteğini tercih ediyor

Ayrıca temmuz ayında atılan destek adımlarının bir parçası olarak kısa çalışma ödeneği ve nakdi ücret desteği alanlara normal haftalık çalışma düzene geçilmesini teşvik etmek için normalleşme desteği uygulaması başlatılmıştı.

Bloomberg‘den alınan bilgilere göre; 6 Kasım’a kadar işverenlere toplam 2,1 milyon çalışan için 1,6 milyar lira normalleşme prim desteği verildi. Bu dönemde kısa çalışma ödeneği ve nakdi ücret desteğinden normalleşme desteğine yönelim başladı. Nisan ayından 6 kasım tarihine kadar aylık bin 177 TL’lik nakdi ücret desteğini alanların sayısı 2 milyona, kısa çalışma ödeneği alanların sayısı da 3,5 milyona ulaştı.

Salgında hangi istihdam adımları atıldı? yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

ABD’de tarım dışı istihdam, yeni tip koronavirüs salgınının etkisiyle, nisanda 20,5 milyon kişi azalarak rekor seviyede düşüş kaydetti ve ülkede işsizlik oranı yüzde 14,7’ye ulaştı.

Buna göre, ülkede tarım harici sektörlerde istihdam nisanda 20,5 milyon kişi azaldı.

Covid-19 salgının etkisiyle azalış gösteren tarım dışı istihdam verisi, tüm zamanların en yüksek düşüşünü kaydetti.

Bu dönemde tarım dışı istihdamın azalmasında, Covid-19 salgını ve buna karşı alınan önlemlerin etkisiyle başta eğlence ve konaklama olmak üzere tüm ana sektörlerdeki işten çıkarmalar etkili oldu.

Tarım dışı istihdam rakamlarına ilişkin şubat ve mart ayı verilerinde de revizyona gidildi. Buna göre, şubat ayında tarım dışı istihdam artışı 275 binden 230 bine, mart ayı verisindeki düşüş ise 701 binden 870 bine revize edildi.

ABD’deki işsizlik oranı ise nisanda 10,3 puan artarak yüzde 14,7’ye yükseldi ve tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.

Beklentinin altında gerçekleşen işsizlik oranının, bu ayda yüzde 16 olması öngörülüyordu. İşsizlik oranı, martta yüzde 4,4 olarak kaydedilmişti.

Bu dönemde ülkedeki işsiz sayısı 15,9 milyon kişi artarak 23,1 milyona ulaştı. ABD’deki işsiz sayısının artmasında Covid-19 salgınına karşı alınan önlemlerin ekonomik etkileri belirleyici oldu.

ABD’de işsizlik oranı Covid_19 etkisiyle nisanda yüzde 14,7’ye yükseldi yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Murat Kurum, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın himayesinde başlatılan, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca yürütülen, DenizTemiz Derneği (TURMEPA) iş birliğiyle hayata geçirilen “Sıfır Atık Mavi Projesi”nin, Ziya Kalkavan Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’nde düzenlenen tanıtım toplantısına katıldı.

Burada konuşan Kurum, denizleri ve su kaynaklarını korumak için “Sıfır Atık Mavi Projesi” adıyla yeni bir seferberliği, bakanlıklar, dernekler ve öğrencilerle başlatmanın mutluluğu içerisinde olduğunu söyledi.

Çalışmayı, Türkiye’nin 81 ilindeki tüm kıyı şeritlerinde, göl ve nehir kenarlarında atıkların toplanmasını kapsayacak şekilde yürüteceklerini belirten Kurum, yeri geldiğinde ülkenin güzelliklerine şahit olmak için gelen misafirlerle, yeri geldiğinde tatil ya da piknik yapan vatandaşlarla, yeri geldiğinde kampçılarla ve geleceğin teminatı öğrencilerle birbirinden güzel ve eğlenceli yüzlerce çevre aktivitesini yapacaklarını ifade etti.

Murat Kurum, proje kapsamında bugüne dek 18 bin 750 kamu kurum ve kuruluşunda uygulamaya geçildiğini dile getirerek, “Dönüşebilecek atıklarımızı ayrıştırıyoruz ve bunları geri dönüşümde kullanıyoruz. Yine organik atıklarımızı da kompost tesislerinde geri dönüşüme tabii tutmak suretiyle, peyzaj alanlarımızda, millet bahçelerimizde, parklarımızda bitkilerimizin yetiştirilmesinde kullanmaya gayret gösteriyoruz.” ifadelerini kullandı.

Kurum, 20 milyar liralık tasarrufun yanı sıra 100 bin kişiye de doğrudan istihdam sağlamayı da hedeflediklerini belirtti.

Sıfır Atık Projesi ile hem çevre kazanacak hem de biz yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Toplam yatırım tutarı 3,7 milyar dolar olacak.

Özel endüstri bölgelerinin cari açığın azaltılmasına yıllık 1,7 milyar dolar katkı sağlaması bekleniyor.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, “Yatırım ve üretim öncülüğünde büyüme en temel önceliğimiz. Seçim sonrası dönemde yatırımcılarımızın hızla harekete geçmesi, ekonomiye duyulan güvenin somut bir göstergesi. Sanayi yatırımlarını hızlandırmak, teknoloji yoğun üretimin önünü açmak ve yabancı sermaye yatırımlarını özendirmek için tasarladığımız özel endüstri bölgeleri politikamız meyvelerini verdi. Sanayi yatırımlarımız yeni ve güçlü bir ivme kazandı. Yatırım iştahındaki bu artış, inşallah istihdamda da güçlü bir şekilde kendini gösterecek. Seçim sonrası dönemin güzel haberlerinin yatırım ve üretim cephesinden gelmesi bizi sevindiriyor. İcracı ve reformcu bir bakanlık olarak var gücümüzle reel sektörümüzün yanındayız.” dedi.

Varank, bu bölgelerin kurulması aşamasında devletin kasasından tek bir kuruşun dahi harcanmadığına dikkat çekti.

Varank, amaçlarının aynı zamanda teknolojik dönüşümünü gerçekleştiremeyen ve yeterli kapasite artırımına gidemeyen büyük ölçekli yatırımcıları teşvik etmek olduğunu kaydetti.

Söz konusu tutarın yüzde 95’i sıfırdan yeni yatırım. Açıklanan endüstri bölgelerindeki yatırım tutarları ve sektör çeşitliği, katma değerli üretim öncülüğünde dönüşüm hedeflerimize hizmet ediyor. İthal girdi bağımlılığını azaltacak her türlü üretken yatırımın desteklenmesi hedefleniyor.

Bursa’da kurulacak Asil Çelik Sanayi ve Ticaret AŞ Özel Endüstri Bölgesi’nde paslanmaz çelik ve kalıp çelik üretimi gerçekleştirilecek. Bugüne kadar 336 milyon dolar yatırım yapan firma, gelecek dönemde 155 milyon dolarlık yeni yatırım gerçekleştirecek. Böylece cari açıkta yıllık 162 milyon dolarlık düşüş olması ve 225 kişiye ilave istihdam sağlanması bekleniyor.

İstanbul’da TESKOOP Teknoloji ve Sanayi Toplu İşyeri Yapı Kooperatifi Özel Endüstri Bölgesi’nde farklı sektörlerde 191 üretim tesisinin faaliyete başlaması planlanıyor. Toplam yatırım tutarı 1,9 milyar dolar olan bölgenin cari açığı yılda 400 milyon dolar azaltıp, 30 bin kişiye istihdam oluşturması hedefleniyor. Bölgeye yerli yatırımcıların yanı sıra Tayvan, Japonya, Fransa ve Almanya başta olmak üzere yabancı yatırımcılardan yoğun talep geldiği belirtiliyor.

Mardin’deki Eti Bakır AŞ Özel Endüstri Bölgesi, amonyak, sülfürik asit, fosforik asit ve gübre üretiminde katma değer sağlayacak. Bugüne kadar 760 milyon dolar yatırım yapılan bölgeye, gelecek dönem de 40 milyon dolar yeni yatırım gerçekleştirilecek. Bölgede tam kapasiteyle üretime geçildiğinde cari açıkta yıllık 360 milyon dolar azalma ve bin 500 kişiye ilave istihdam sağlanması hedefleniyor.

Albayrak Turizm Seyahat İnşaat Ticaret AŞ’ye ait Balıkesir’deki özel endüstri bölgesinde kağıt ve karton fabrikası faaliyete geçti. 165 milyon dolarlık yatırımla üretime başlayan fabrikaya, gelecek dönemde 240 milyon dolarlık ilave yatırım yapılması bekleniyor. Tesisin bin 500 kişilik istihdam oluşturması ve cari açığı yılda 150 milyon dolar azaltması öngörülüyor.

Yatırım tutarı 950 milyon dolar olan ÖZAR Toplu İşyeri Yapı Kooperatifi Özel Endüstri Bölgesi’nde faaliyete geçecek 109 farklı üretim tesisiyle birlikte, cari açıkta yıllık 300 milyon dolar düşüş ve istihdamda 15 bin kişilik artış hedefleniyor. Yurt içinden ve dışından yoğun talep alan bölge, imalat sanayisinin farklı sektörlerinde katma değerli üretim yapacak.

İzmir’de Most Makina Enerji Taahhüt Sanayi ve Ticaret AŞ’ye ait münferit yatırım yerinde vasıflı çelik ürünleri üretim tesisinin kurulması planlanıyor. Yatırım tutarı 450 milyon dolar olan projeyle cari açığın azaltılmasına 327 milyon dolarlık katkı sunulması ve bin kişiye istihdam sağlanması bekleniyor.

İzmir-Aliağa’da açılan Star Rafinerisi, geçen yıl Cumhurbaşkanı Kararı ile Türkiye’nin ilk özel endüstri bölgesi olarak ilan edilmişti. Böylece, şirketin 2 milyar doları bulması beklenen yeni yatırımlarının, bürokratik engellere takılmadan hızlıca gerçekleşebilmesinin önü açılmıştı.

Cumhurbaşkanı imzaladı, 49 bin 225 kişiye yeni iş imkanı doğdu. yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Sisteme katılmaya hak kazanan 19 şirkete belgeleri takdim edildi. Yatırım teşvik programında göre 23 projeye 135 milyar liralık destek sağlanacak. Teşvikler açıklandıktan sonra üç şirketin yatırım tutarı dikkat çekti. Sasa, 29 milyar lira, Tos Çelik 28 milyar ve Vestel 28,4 milyar liralık yatırım teşvik belgesi aldı.

Cumhurbaşkanlığında büyük tören

Törende Cumhurbaşkanı Erdoğan, Başbakan Binali Yıldırım ve Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci bir konuşma gerçekleştirdi. Cumhurbaşkanlığı’nın büyük tören salonu tamamen doldu. Ekonomi Bakanlığı 2000 davetli olduğunu duyurdu.

Hükümetin bakanlarının çok büyük bir kısmı törene katıldı. Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek de Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yan yana oturdu.

Törende iş dünyasının sivil toplum örgütleri TOBB başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, TÜSİAD Başkanı Erol Bilecik, DEİK Başkanı Nail Olpak yan yana töreni izledi.

Tören öncesi ve sonrasında molada iş dünyası temsilcilerinin teşvik alan firmaları tebrik ettiği gözlendi.

Erdoğan: Faizi düşürmedikten sonra yatırım yapılabilir mi? 

Cumhurbaşkanı Erdoğan, törende yaptığı konuşmada, “Fazla büyüme isabetli değil diyenler var, neden? Kıskançlık başka bir şey değil. Ya büyüme olmadıktan sonra ne işe yarar. Büyüme oranınız ne kadar artarsa o kadar güçlü olursa, işin aslı o. Türkiye büyüdükçe çalışanıyla, iş adamıyla, devletiyle hep birlikte kazanıyoruz” şeklinde konuştu.

Teşvik sistemi üzerinde 6 ay çalışıldığını bildiren Erdoğan, “Gelecekte cari açık, yüksek faiz ve borç prangasından kurtulmak için bugünden bu tedbirleri almak zorundayız” dedi. Erdoğan, “Faiz oranlarını aşağı düşürmedikten sonra yatırım yapılabilir mi? Önce yüksek faizden yatırımcıyı kurtarmamız gerek” dedi.

Yıldırım: Ülkemizin rekabet gücü artacak 

Başbakan Binali Yıldırım, “Türkiye yatırıma, ihracata dayalı bir büyüme sürecine girmiştir” diye konuştu.

Yıldırım, “2017 yılının yatırımlarda yüzde 81 oranında bir artışla kapattık. Şimdi ulaştığımız bu rekor seviyeyi teknolojik değişim hamlesi ile taçlandırmak. Burada en önemli aracımız kendi kaynaklarımız ile sağlamak olacak. Biz Türkiye olarak Sanayi 4.0 sürecini ıskalamamak sürecindeyiz. Zamanın ruhunu en iyi okumak zorundayız. Teknolojik gelişme ile birlikte ülkemizin rekabet gücü de artacak” değerlendirmesini yaptı. Yıldırım, “Son 16 yılda ülkemiz yabancı doğrudan yatırımda 180 milyar doların üzerine çıktı” bilgisini paylaştı.

“Bu pakette birçok yenilikler var” diyen Yıldırım şöyle konuştu “Bu paket 135 milyar TL yatırım hacminde ve 34 bin doğrudan 134 bin dolaylı istihdam sağlayacak. İhracatımıza 6 milyar lira üzerinde ilave bir katkı olacak. İhracata sağladığı yararların yanı sıra cari açığı da 19 milyar lira azaltacak bir proje paketi. Kısacası bu projeler hayata geçtiğinde cari açığımız, ihracat artışı ve ithalattaki azalma dolasıyla 25 milyar dolar lehimize gelişmiş olacak” ifadelerini kullandı.

Yatırımlar hangi illerde yapılacak? 

Yıldırım’ın açıklamasına göre teşvikin gerçekleştirileceği iller şu şekilde: İstanbul, Sakarya, Malatya, Adana, Hatay, Yalova, Niğde, Kahramanmaraş, Kayseri, İzmir, Siirt, Edirne, Ankara, Bursa, Kırıkkale, Bingöl, Mardin ve Osmaniye. 

Desteklenecek yatırım konuları

Teşvik belgesi almaya hak kazanan firmaların aşağıda belirtilen üretim konuları stratejik nitelikleri ve teknolojik özellikleri nedeniyle proje bazlı olarak desteklenecek yatırımlar arasında yer alıyor.

• Yenilenebilir Enerji Teknolojileri (Ingot ve hücre üretimi ile entegre güneş paneli üretimi)
• Metalürji Yatırımları (Alüminyum yassı mamul, entegre madencilik, külçe çinko, külçe kurşun, izabe ve katot bakır üretimi vb.)
• Ham Petrol İşleme Rafinerisi
• Petrokimya Ürünleri (Polietilen, Polipropilen, Polimer-Çips, PTA-MEG vb.)
• Karbon Elyaf ve Kompozit Malzeme
• Tıbbi Cihazlar ve Sağlık Teknolojileri (Kateter, stent, kalp kapakçığı üretimi)
• Raylı Sistem Araçları (Hızlı tren, metro vb.)
• Savunma Sanayi Teknolojileri (Muhtelif zırhlı araçlar, muharebe uçağı)
• Motorlu Taşıtlar-Elektronik (Hibrit motor, dizel motor ve batarya üretimi)
• Tarım Teknolojileri Yatırımları (Entegre teknik hayvancılık)

35 bin kişiye doğrudan istihdam

Proje Bazlı Teşvik Sistemi kapsamında desteklenecek 135 milyar TL tutarındaki 23 proje ile yaklaşık 35 bin kişiye doğrudan istihdam yaratılması öngörülüyor. Söz konusu projeler ile yaratılacak dolaylı istihdamın ise 134 bin kişinin üzerinde olması beklenmektedir.

Diğer taraftan, söz konusu yatırım projelerine konu ürünlerin, ülkemizin dışa bağımlılığının yüksek düzeyde olduğu ürünler ile küresel rekabet gücü yüksek ürünlerden oluşması nedeniyle yatırımların ithalatı azaltıcı ve ihracatı artırıcı etkilerinin güçlü olması beklenmekte, anılan yatırımların hayata geçirilmesiyle cari açık üzerinde yıllık 19 milyar dolar olumlu etki yaratılacağı öngörülüyor.

Proje Bazlı Teşvik Sistemi nedir?

Proje Bazlı Teşvik Sistemi, 7 Eylül 2016 tarihli ve 29824 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6745 Sayılı “Yatırımların Proje Bazında Desteklenmesi İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un 80 inci maddesi ile “Proje Bazlı Teşvik Sistemi” ne ilişkin usul ve esasları belirleyen 2016/9495 Sayılı “Yatırımlara Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Karar” kapsamında uygulanıyor.

Söz konusu destek sistemi ile kalkınma planları ve yıllık programlarda öngörülen hedefler doğrultusunda, asgari 100 milyon dolar tutarındaki, Türkiye’nin mevcut veya gelecekte ortaya çıkabilecek ihtiyaçlarını karşılayacak, arz güvenliğini sağlayacak, dışa bağımlılığı azaltacak, teknolojik dönüşümünü sağlayacak, yenilikçi, Ar-Ge yoğun ve katma değeri yüksek yatırımlar proje bazlı olarak destekleniyor.

Proje Bazlı Teşvik Sistemi kapsamında sağlanan destekler

Proje bazlı olarak desteklenmesine karar verilen yatırım projelerine nitelik ve ihtiyaçları doğrultusunda çok çeşitli destek alternatifleri sunuluyor. Bu kapsamda yatırımcılar;

• Vergisel Destekler
• Gümrük Vergisi Muafiyeti,
• KDV İstisnası,
• Bina inşaat harcamaları için KDV İadesi,
• Yatırım tutarının 2 katına kadar Kurumlar Vergisi İndirimi veya 10 yıla kadar Kurumlar Vergisi İstisnası,
• İstihdam Destekleri
• 10 yıla kadar Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği,
• 10 yıl süreyle Gelir Vergisi Stopajı Desteği,
• Nitelikli Personel Desteği,
• Finansal Destekler
• Yatırımın finansmanında kullanılan yatırım kredisi için 10 yıla kadar Faiz veya Kâr Payı Desteği,
• Sermaye Katkısı,
• 10 yıla kadar Enerji Desteği,
• Yatırım Yeri ile ilgili Destekler
• Yatırım Yeri Tahsisi ve belirli şartlarda söz konusu taşınmazın bedelsiz olarak yatırımcıya devredilmesi,
• Altyapı Desteği
• Diğer Destekler
• Kamu Alım Garantisi ve ile İzin, Ruhsat, Tahsis, Lisans ve Tescillerde Kolaylık Getirilmesi, desteklerinden bir veya birden fazlasından yararlanabilecek.

Proje Bazlı Teşvik Sistemi kapsamında hâlihazırda desteklenen yatırımlar 

Proje Bazlı Teşvik Sistemi kapsamında desteklenen ilk proje olan Mardin’in Mazıdağı ilçesinde gerçekleştirilecek 2,9 milyar TL tutarındaki 900 kişiye istihdam sağlayacak Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisi’ne yönelik olarak yatırımın niteliklerini ve sağlanacak destek unsurlarını içeren Destek Kararı 24 Nisan 2017 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmış ve anılan yatırım adına yatırım teşvik belgesi düzenlenmişti.

Bugün gerçekleştirilen Proje Bazlı Teşvik Sistemi Tanıtım Töreni kapsamında açıklanan 135 milyar TL tutarındaki 23 adet yatırım projesinin her biri için, Resmi Gazete’de yayımlanacak Destek Kararlarını müteakip yatırım teşvik belgesi düzenlenecek.

Proje Bazlı Teşvik Sistemi için müracaat nasıl yapılıyor?

Proje Bazlı Teşvik Sistemi kapsamında değerlendirilmek ve desteklerden faydalanmak isteyen yatırımlar, Ekonomi Bakanlığının davet mektubu veya duyurusu üzerine Bakanlığa müracaat edebiliyor.

Bakanlığa sunulan yatırım projeleri, ülkemizin mevcut durumda veya gelecekte ortaya çıkabilecek kritik ihtiyaçlarını karşılayabilme, ülkemizde üretim kapasitesi yetersiz olan ürünlerde arz güvenliğini sağlayabilme, ülkemizin teknoloji açığı olan alanlarda teknoloji kapasitesini geliştirme, dış ticaret açığı verilen alanlarda ithalat bağımlılığını azaltma, yüksek katma değerli olma, ülkemizde üretimi olmayan, yeni nesil teknolojiler kullanılarak üretim yapılmasını sağlayabilme, farklı sektörlerde ülkemize rekabet gücü kazandırabilme, etkileşimde olduğu sektörlerde teknolojik dönüşümü hızlandırma ve bu sektörlere pozitif dışsallık sağlayabilme, yenilikçi ve ar-ge yoğun yatırım olma, cari işlemler dengesini olumsuz etkileyen ve hammadde sıkıntısı yaşanılan sektörlerde gerçekleştirilecek yüksek katma değerli işlenmiş ürünlerin üretimine yönelik olma, ülkemizin hammadde potansiyelinin değerlendirilmesine olanak sağlayan entegre üretime yönelik olma gibi niteliklere uygunlukları bakımından değerlendirmeye tabi tutuluyor.

Bakanlık tarafından uygun görülen projeler Bakanlar Kuruluna sunulmakta olup, Bakanlar Kurulu tarafından desteklenmesine karar verilen her bir yatırım projesi için Bakanlar Kurulu Kararı niteliğinde olan Destek Kararı düzenlenmekte, Destek Kararının Resmi Gazete’de yayımlanmasını müteakip, firmanın müracaatı üzerine, yatırım projesi için yatırım teşvik belgesi düzenleniyor.

Ekonomik büyümeye 135 milyar liralık teşvik yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

Türkiye’de işsizlik oranı, ekim ayında yüzde 10.3  olarak gerçekleşti.

İşsizlik oranı bir önceki ay eylülde yüzde 10.6; geçen yılın aynı döneminde (Ekim 2016) yüzde 11.8 düzeyinde yer almıştı.

2017 yılı geneline bakıldığında; Ocak ayında yüzde 13 ile zirve yapan işsizlik rakamları, son 7 aydır yüzde 11 altında bulunuyor.

TÜİK’ten yapılan açıklama şu şekilde;
Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı 2017 yılı Ekim döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 360 bin kişi azalarak 3 milyon 287 bin kişi oldu. İşsizlik oranı 1,5 puanlık azalış ile yüzde 10,3 seviyesinde gerçekleşti. Aynı dönemde; tarım dışı işsizlik oranı 1,8 puanlık azalış ile yüzde 12,3 olarak tahmin edildi. Genç nüfusta (15-24 yaş) işsizlik oranı 1,9 puanlık azalış ile yüzde 19,3 olurken, 15-64 yaş grubunda bu oran 1,5 puanlık azalış ile yüzde 10,5 olarak gerçekleşti.

İstihdam oranı yüzde 47,6 oldu

İstihdam edilenlerin sayısı 2017 yılı Ekim döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre 1 milyon 378 bin kişi artarak 28 milyon 645 bin kişi, istihdam oranı ise 1,4 puanlık artış ile yüzde 47,6 oldu.

Bu dönemde, tarım sektöründe çalışan sayısı 229 bin, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 1 milyon 148 bin kişi arttı. İstihdam edilenlerin yüzde 19,3’ü tarım, yüzde 19,1’i sanayi, yüzde 7,6’sı inşaat, yüzde 54’ü ise hizmetler sektöründe yer aldı. Önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında tarım sektörünün istihdam edilenler içindeki payı 0,1 puan, sanayi sektörünün payı 0,3 puan azalırken, hizmet sektörünün payı 0,4 puan arttı, inşaat sektörünün payı ise değişim göstermedi.

İşgücüne katılma oranı yüzde 53,1 olarak gerçekleşti

İşgücü 2017 yılı Ekim döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre 1 milyon 18 bin kişi artarak 31 milyon 932 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise 0,7 puan artarak yüzde 53,1 olarak gerçekleşti. Aynı dönemler için yapılan kıyaslamalara göre; erkeklerde işgücüne katılma oranı 0,3 puanlık artışla yüzde 72,4, kadınlarda ise 1,1 puanlık artışla yüzde 34,2 olarak gerçekleşti.

Mevsim etkilerinden arındırılmamış temel işgücü göstergeleri, Ekim 2016, Ekim 2017

Kayıt dışı çalışanların oranı yüzde 33,9 olarak gerçekleşti

Ekim 2017 döneminde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı olmadan çalışanların oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre değişim göstermeyerek yüzde 33,9 olarak gerçekleşti. Tarım dışı sektörde kayıt dışı çalışanların oranı ise bir önceki yılın aynı dönemine göre 0,2 puan azalarak yüzde 21,8 oldu.

Mevsim etkilerinden arındırılmış istihdam arttı, işsizlik azaldı

Mevsim etkilerinden arındırılmış istihdam bir önceki döneme göre 135 bin kişi artarak 28 milyon 622 bin kişi olarak tahmin edildi. İstihdam oranı 0,2 puanlık artış ile yüzde 47,6 oldu.

Mevsim etkilerinden arındırılmış işsiz sayısı bir önceki döneme göre 111 bin kişi azalarak 3 milyon 274 bin kişi olarak gerçekleşti. İşsizlik oranı 0,3 puanlık azalış ile yüzde 10,3 oldu.

Mevsim etkilerinden arındırılmış işgücüne katılma oranı bir önceki döneme göre 0,1 puanlık azalış ile yüzde 53 olarak gerçekleşti. Ekonomik faaliyete göre istihdam edilenlerin sayısı, tarım sektöründe 13 bin, inşaat sektöründe 8 bin kişi azalırken, sanayi sektöründe 49 bin, hizmet sektöründe 107 bin kişi arttı.

Mevsim etkilerinden arındırılmış temel işgücü göstergeleri, Ekim 2016 – Ekim 2017

İşsiz sayısı Ekim ayında 360 bin kişi azaldı yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.

2003 yılında 4857 Sayılı İş Kanunu’nda yapılan düzenlemelerle doğum izni arttırıldı. Kadın çalışanların doğumdan önce ve sonra sekizer hafta olmak üzere toplam 16 haftalık süre için çalıştırılmamaları esası getirildi. Ayrıca aynı veya eşit değerde bir iş için cinsiyet nedeniyle daha düşük bir ücret tayin edilemeyeceği hükme bağlandı.

2005 yılında yürürlüğe giren İş Kanununda, kadın-erkek eşitliğini gözeten ve işveren işçi ilişkisinde cinsiyet dâhil hiçbir nedenle ayrım yapılamayacağına ilişkin önemli değişiklikler yapıldı.

2007 yılında, Gelir Vergisi Kanunu’nda yapılan değişiklikle kadınların ev içinde ürettikleri ürün ve mamullerden elde edilen gelirleri vergiden muaf tutuldu.

2008 yılında, kadın ve genç istihdamını artırmak amacıyla, İş Kanunu’nda yapılan düzenlemeyle kadın ve gençlerin sigorta priminin 5 yıl süreyle kademeli olarak ödenmesine başlandı.

2012 yılında, kadın girişimciliğini desteklemek amacıyla KOSGEB tarafından ilk 2 yılda 5.638 kadın girişimciye 90 milyon TL destek sağlandı.

2016 yılında, Yeni düzenlemeyle doğum yapan kadın memurlar analık izni sonrasında birinci doğumda 2 ay, ikinci doğumda 4 ay, sonraki doğumlarda ise 6 ay boyunca, günlük çalışma süresinin yarısı kadar çalışabilecek. Bu süre içinde mâlî ve sosyal haklarda herhangi bir kesinti yapılmayacak.

Kadınların işgücüne katılması için yapılanlar yazısı ilk önce Yekvucut üzerinde ortaya çıktı.