Türkiye’nin 2012 yılından bu yana Suriye’deki yasa dışı göçü durdurmak için masada bulunan tampon ve uçuşa yasak bölge teklifini kabul etmeyen, geri kabul anlaşmasının şartlarını yerine getirmeyen Avrupa’nın, İdlib’deki göç krizi konusunda Türkiye’yi yalnız bırakması bardağı taşıran son damla oldu. Türkiye kara ve deniz sınırlarını mültecilere açtı.
Suriye’de 2011’den bu yana kaosun faturasını en ağır şekilde ödeyen ülke Türkiye oldu. İran ve Rusya destekli Esed rejiminin saldırıları yüzünden 4 milyon Suriyeliye ev sahipliği yapmak zorunda kalan, 40 milyar dolardan fazla para harcayan Türkiye, güvenlik riskleriyle de karşı karşıya kaldı.
460 kilometrelik güvenli bölge
Türkiye savaşın patlak verdiği süre zarfından bu yana Suriye sorununun çözümü için tüm imkanları seferber eden tek ülke. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Başbakanlık görevini yürüttüğü 2012 yılında Batı bloğuna tarihi bir teklifte bulundu.
Tarihler 16 Mart 2012’yi gösterdiğinde Erdoğan, Suriye’deki katliamları önlemek, göç dalgasının önüne geçmek amacıyla 32 kilometre derinlikte ve Türkiye-Suriye sınırında 460 kilometrelik bir hattı kapsayan bir güvenli bölge teklif etti.
Bir tek Fransa destekledi, Obama itiraz etti
ABD Dışişleri Bakanı John Kerry ve İngiltere Dışişleri Bakanı Philip Hammond, teklifi değerlendireceklerini açıkladı. Fransa ise Türkiye’nin teklifine olumlu yanıt verdi. Fransa eski Cumhurbaşkanı François Hollande Türkiye’nin tampon bölge önerisine destek verdiğini söyledi.
Kendi döneminde Suriye’de sadece PYD/YPG ve DEAŞ terör örgütlerinin önünü açan, Esed rejiminin katliamlarına göz yuman Obama, 16 Kasım 2015 tarihli açıklamasında, “Gerçek bir güvenli bölge, sahada askerler bulundurmamızı gerektirecek. Bu güvenli bölge konusunda çok fazla sayıda soru ortaya çıkarıyor” diyerek Türkiye’nin teklifini reddetti.
Almanya’nın derdi başka
Almanya Başbakanı Angela Merkel de güvenli bölge konusunda Türkiye’nin talebine ret cevabı verdi. Ayrıca 2016’nın Eylül ayında Almanya Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier, Suriye’de geçici olarak tüm askeri uçuşların durdurulmasını istedi. Ancak Almanya’nın niyeti Suriye’deki katliamları durdurmak değildi. Plan, Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyindeki terör koridoruna hançer saplamak için yürüttüğü Fırat Kalkanı Harekatı’nı durdurmaktı.
Sözlerini tutmadılar
Yine 2016’da dönemin Başbakanı Ahmet Davutoğlu, Avrupa Birliği ile geri kabul anlaşması yaptı. Anlaşma ile Türkiye, Avrupa’ya yasa dışı olarak giden mültecileri geri aldı. Bunun karşılığında vize muafiyeti verilecek, ayrıca AB, mülteciler icin 6 milyar avro para gönderecekti. Ancak Avrupa ne 6 milyar avro gönderdi ne geri kabul anlaşmasına uydu ne de vize muafiyeti sözünü tuttu.
Erdoğan uyardı
Esed, Rusya ve İran Soçi mutabakatını ihlal edip 4 milyon Suriyelinin yaşadığı İdlib’de katliama başlayınca, yüz binlerce mülteci Türkiye sınırına doğru hareketlendi. Bunun üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, Batı’ya şu mesajı verdi: “İdlib halkına yönelik vahşet son bulmazsa bu göç dalgası devam edecektir. Böyle bir durumda Türkiye bu göç yükünü tek başına taşımayacaktır.”
Mültecilere geçiş serbest
Batılı ülkeler göç riskine karşı Rusya ve Esed rejimine “kınama” mesajı dışında herhangi bir adım atmazken, Türkiye’yi koruma noktasında da pasif kaldı. Son olarak Esed rejiminin 33 Türk askerini hava saldırısıyla şehit etmesinin ardından Türkiye, İdlib’deki durumu göz önüne alarak Suriyeli mültecilerin kara ya da deniz yoluyla Avrupa’ya geçişlerini engellememe kararı aldı.
