Her 10 dakikada bir açlıktan, açlığa bağlı sebeplerden hayatını kaybeden 5 yaşın altında 85 bin çocuk… Her 35 saniyede bir koleraya yakalanan, yalnızca bu yılın başından itibaren kolera salgınından yaşamını yitiren 190 çocuk… Yüzyılın en büyük insanlık dramı Yemen’de yaşanıyor. 2018’de 371 bin kişinin koleraya yakalandığı ülkede 2019’un sadece ilk üç ayında sayı 108 bin. Uluslararası sağlık örgütlerinin raporlarına göre günde 2000 yeni kolera vakası yaşanıyor ve bunların yüzde 25’i 5 yaş altı çocuk. Yani Yemen’de sadece bugün değil, gelecek de yok ediliyor. Peki bu insanlık dramının arkasında kim var?
Orta Doğu’daki hemen her vahşetin, her darbenin, her katliamın arkasından Birleşik Arap Emirlikleri’nin çıkmasına şaşırmıyoruz artık Yemen’de de BAE ve Suudi Arabistan koalisyonu birlikte hareket ediyor. Ama onlar sadece tetiği çeken eller. Bir de bu değirmene su taşıyanlar var.
Batı ülkeleri, Suudi Arabistan’a silah satmak için adeta birbirleriyle yarışıyor. Elbette zirvede, Müslümanlara ve siyahilere yapılan zulümlerle gündemden düşmeyen ABD var. Son 10 yıl içinde Suudi Arabistan’a en fazla silah satan ABD, yalnızca geçen yıl bu ülkeye 3,4 milyar dolarlık silah sattı. Yemen saldırılarından sonra dünya genelinde başlatılan (!) ambargoya rağmen ABD’nin 2016 ve 2017’de bu ülkeye silah satışı yüzde 38 arttı. ABD Başkanı Donald Trump, “Tek telefonla bize 500 milyon dolardan fazla para verdiler. Biz onları koruyoruz. Bunlar zengin ülkeler. Ayrıca bizden çok şey de satın alıyorlar. Bize 450 milyar dolar da verdiler. Ben bu parayı kaybetmek istemiyorum.” açıklamasıyla zaten bu konudaki tavrını gayet açık bir şekilde ortaya koymuştu.
Büyük ağabey de yarışın önde gidenlerinden. İngiltere Suudi Arabistan’a 2013 yılından beri her yıl 80 milyon poundluk 100 adet Storm Shadow füzesi, 150 milyon poundluk 2 bin 400 adet Paveway IV bombası ve 100 milyon poundluk bin adet Brimstone füzesi satarak bu alanda ABD’yi takip ediyor. SIPRI’nin 2013-2017 verilerine göre silah ticaretinin yüzde 48,8’ini Suudi Arabistan ile yapan İngiltere, AB ülkeleri arasında Riyad’a en fazla silah ihracatı yapan ülke konumunda. Ülkenin Suudi Arabistan’a desteği silah satışıyla da sınırlı değil tabii. Yemen’de insan haklarını ve uluslararası savaş kurallarını hiçe sayan Suudi Arabistan’ın askerlerinin İngiltere’de eğitim aldığı ortaya çıktı. İngiliz Guardian gazetesinin haberine göre en az 43 Suudi asker, 2015’ten beri Sandhurst Kraliyet Askeri Akademisi ve Kraliyet Deniz Koleji’nde eğitim görüyor.
Riyad’ın en çok silah alımı yaptığı üçüncü ülke ise Fransa. Suudi Arabistan 2013-2017 yılları arasında Fransa’dan 475 milyon dolarlık silah aldı. 25 Eylül 2018 tarihli gizli bir belgede Fransa yönetiminin Suudi Arabistan ve BAE’ye sattığı silahların Yemen’de Husilere karşı kullanıldığı biliniyor. Yemen’de aynı zamanda 70 Fransız savaş uçağı ile Fransa’nın 1990’lı yıllarda BAE’ye sattığı savaş tankının kullanıldığı kaydedildi. Bu haberlerin medyaya yansımasının ardından Fransa’da 3 gazeteci “ulusal güvenlik sırrını açığa çıkardığı” gerekçesiyle Fransa İç İstihbarat Birimine (DGSİ) ifadeye çağrıldı. Yaptığı katliamların üstünü örtmekte gayet başarılı olan Batılı devletler gazetecileri susturarak Yemen’de gerçekleştirilen katliamdaki paylarını gizlemeye çalışıyor. Kameralar açıkken bu liderlerin her biri tipik Avrupalı nezaketini takınarak Suudi Arabistan’ı kınamaktan geri durmuyor. Medyadan da bu ucuz PR numaralarının desteklenmesini bekliyorlar haklı olarak.
Tıpkı Reuters’ın yaptığı gibi. İngiliz haber ajansı, bırakın Batılı ülkelerin Yemen’deki savaşa desteğini haber yapmayı, savaşın ana aktörlerini bile maskelemeye çalışıyor.
Suudi Arabistan’a silah desteği konusunda kararsız gibi görünen fakat Suudi Arabistan’ın yanında pozisyon alan bir diğer ülke Almanya. Federal Ekonomi Bakanlığı 2018 başından 30 Eylül’e kadar Riyad’a 416 milyon 400 bin avro tutarında silah ihracatını onayladı. Almanya’nın silah satışı da 14 milyon dolardan 105 milyon dolara çıktı. Almanya, gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın katledilmesinden ve Alman silah ihracatının sona erdirilmesi çağrısından sonra yaşanan sürtüşmeye rağmen İngiltere’nin yaptığı gibi silah satmakla yetinmeyip Suudi subayları eğitmek için program yürütüyor. 7 Suudi memur adayı, Hamburg’daki Bundeswehr Liderlik Akademisi’nde eğitim görüyor.
Suudi Arabistan’a silah ihraç eden ülkeler arasında İspanya, Kanada, Belçika, İsveç ve Finlandiya da yer alıyor. Stockholm 2010-2016 yılları arasında Suudi Arabistan’a 741 milyon dolarlık silah satışı gerçekleştirdi. İspanya ise geçen yıl Suudi Arabistan’a 270 milyon avroluk silah satışı yaptı.
Soykırım ve sömürgeciliği “geçmişimizdeki hatalar” olarak nitelendiren, basit bir özür dileyerek üstünü örten Batılı devletler, üstüne basa basa her fırsatta insan hakları ihlallerinden dem vururken, Körfez’den akan paranın, Yemenli çocukların kanına bulanan ellerini yıkamaya yeteceğini umuyorlar.
Merve Gökhan
