Tüm dünya gibi Türkiye’nin de kanayan yarası olan kadına yönelik şiddet, sıklıkla gündemimize giren ve tartışmalara sebep olan bir konu. Son yıllarda en çok ses getiren tartışmalardan biri de Cumhurbaşkanlığı kararıyla feshedilen “İstanbul Sözleşmesi”ydi. Türkiye’nin 10 yıl boyunca taraf olduğu sözleşmeden ayrılması üzerine, hükümetin kadına yönelik şiddeti meşrulaştırdığı iddia edilmişti. Ancak sözleşmeden çekilme kararından önce olduğu gibi, karardan itibaren geçen 1 yılda da hükümet atılan adımlarla şiddete karşı tutumunu net bir şekilde gözler önüne serdi. Öte yandan şiddetin artık karşımıza çok daha az çıkan bir yüzü daha bulunuyor. Kadınların başörtüsü özelinde kılık kıyafetine getirilen kısıtlama da özgürlüğün engellemesi yoluyla kadınları hedef alan bir şiddet türü. Bu şiddetin engellenmesine yönelik adımlar ise son günlerde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla Afyonkarahisar’a vali olarak atanan Kübra Güran Yiğitbaşı ile önümüze çıktı. Türkiye’nin ilk başörtülü valisi Yiğitbaşı’nın da aktardığı gibi bir dönem saklanmak zorunda kalan kadınlar, özgürleştirici politikalar sayesinde kamudan özel sektöre her yerde kendisini gösterebiliyor. Böylece karşımıza asıl tartışılması gereken soru çıkıyor: şiddetin meşrulaştırıldığı dönem gerçekte hangi dönemdi ve kadına yönelik şiddetle mücadele hangi dönemde güçlendirildi?
Şiddete sıfır tolerans
Kadına şiddet son yıllarda yalnızca mağdur olanlarla değil şiddetle mücadele için alınan önlemler, hazırlanan çalışmalar ve eylem planlarıyla da karşımıza çıkıyor. Kadına yönelik şiddetle mücadelede mağdura destek olma ve caydırıcı amaçlı cezai yaptırımları artırmanın yanı sıra şiddeti hiç yaşanmadan önleme kapsamında da adımlar atılıyor. Bu çerçevede hazırlanan “Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele 2022 Faaliyet Planı” ile bakanlıklar farklı alanlarda çalışmalar yürütüyor. Bu genelge doğrultusunda geçtiğimiz günlerde Milli Eğitim Bakanlığı da bir ay içinde 3 milyondan fazla öğrenci, veli ve öğretmene kadına şiddeti önlemeye yönelik farkındalık eğitimi verildiğini açıkladı.
Şiddetle mücadele için verilecek eğitimlerde aklımıza ilk başta kolluk kuvvetleri geliyor olsa da toplumda kilit role sahip olan öğretmenler, öğrenciler ve velilerin farkındalık düzeyini yükseltmek de büyük ölçüde önem taşıyor. Milli Eğitim Bakanlığı da bu amaçla aile içi şiddet ve kadına yönelik şiddet konularında farkındalık eğitimleri düzenledi. Rehber öğretmen ve psikolojik danışmanlar tarafından verilen eğitimlerde aynı zamanda şiddeti önleme, akran arabuluculuğu, öfke kontrolü, olumlu davranış geliştirme gibi başlıklar da işlendi. Eğitimlerin ardından Duygu Düzenleme seminerine katılan 242 bin 365, Kadına Şiddeti Önleme seminerine katılan 86 bin 651 öğretmene de belge verildi.
Şiddetle Mücadele Eylem Planı
Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele 2022 Faaliyet Planı genelgesi, 2021-2025 yıllarını kapsayan “Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele IV. Ulusal Eylem Planı” kapsamında hazırlanarak kadına yönelik şiddetle mücadelede kalıcı ve etkin başarıyı hedefliyor. İçişleri Bakanlığı’nın bu yılın Nisan ayında 81 il valiliğine gönderdiği genelgede; adalete erişim ve mevzuat, politika ve koordinasyon, koruyucu ve önleyici hizmetler, toplumsal farkındalık, veri ve istatistik başlıklarından oluşan 5 ana hedef bulunuyor.
Genelgeye göre, aile içi ve kadına yönelik şiddetle mücadele konusunda en az 5 milyon erkeğe temel bilgilendirme ve farkındalık oluşturma eğitimleri sağlanacak. Yine şiddetin önlenmesi hedefi kapsamında, Göç İdaresi Başkanlığınca yabancı uyruklu kişilere farkındalık eğitimleri verilmesi de tedbirler arasında. Yıl içinde aralarında rütbeli jandarmanın da bulunduğu 110 bin kolluk personeline, Polis Akademisi ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisinde öğrenim gören tüm öğrencilere de farkındalık eğitimleri verilecek.
28 alt hedefe sahip genelgeyle ayrıca kadın konukevi sayısının arttırılacağı ve İçişleri Bakanlığı bünyesinde 7/24 izleme gerçekleştirilen elektronik kelepçe sayısı 1500’e yükseltileceği de belirtiliyor. Şiddetle tümüyle mücadele edebilmek için halkın farkındalığını yükseltebilecek muhtar, sanatçı, sporcu gibi toplumda önemli kesimlerin de desteğini alacak çalışmalar için adımlar atıldı. Hazırlanan planın etkinliğini sağlaması ve devam niteliğinde, kadına yönelik şiddetle mücadele alanındaki eksiklerin tespiti ve önlemlerin geliştirilmesi için 81 ilde İzleme ve Değerlendirme Sistemi (İZDES) heyetleri de inceleme yapacak.
