Rusya’nın Ukrayna’ya askeri müdahalesinin başladığı 24 Şubat 2022 tarihinden bu yana sosyal medyada sıklıkla Ukraynalı Suriyeli kıyası yapılıyor. Bu kıyası yapanlar, Ukraynalıların vatanlarını korumak için mücadele ettiğini, Suriyeliler gibi kaçmadıklarını iddia ediyor. Türkiye’de yükselen Suriyeli sığınmacılara yönelik nefretin en önemli “dayanak” noktalarından biri olan “vatanlarını savunmayan insanları biz neden koruyalım” tezini güçlendirmekten başka bir işe yaramayan bu kıyas gerçekten doğru mu? Bu soruya doğru cevap vermek için aslında şu üç soruya cevap vermek gerekiyor: Bu sorulardan ilki “Suriyeliler gerçekten vatanlarını savunmadan kaçtı mı?” İkincisi de “Ukraynalıların vatanlarını terk etmeden Rus işgal güçlerine karşı mücadele ettiği doğru mu?” Üçüncü ve cevaplanması gereken son soru ise “Suriye’de 2011 yılından bu yana yaşananlarla Ukrayna’nın yaşadıkları aynı mı?”
Ukraynalı Suriyeli kıyası neden yanlış?
Türkiye’de ideolojisi, meşrebi, siyasi görüşü ne olursa olsun Suriyeli sığınmacıları istemeyenlerin kendilerini haklı çıkarmak için kullandıklarını ilk cümle “Suriyeliler vatanlarını savunmadan kaçtı” olur. Bu cümleyi teyit etmek için 11 yıl öncesini hatırlamakta fayda var.
Türkiye’ye gelen ilk Suriyeli mültecilerin tarihi: 29 Nisan 2011. Hatay’ın Reyhanlı ilçesinde bulunan Cilvegözü sınır kapısından geçiş yapan mülteci sayısı 252 idi. Bu mültecilerin pek çoğu kadın ve çocuklardan oluşuyordu.
2011 sonuna kadar Türkiye’ye gelen mülteci sayısı sadece 14 bin kişiydi. Türkiye’ye gelen Suriyeli mültecilerin sayısının 100 bine ulaştığında ise takvim yaprakları Ekim 2012 tarihini gösteriyordu. Suriye’de Beşar Esed rejiminin halkına yaptığı zulümlere terör örgütü DEAŞ’ın saldırılarının eklenmesiyle bu sayı 1.5 milyona yükseldiğinde takvim yaprakları 2014 yılının sonunu gösteriyordu. Türkiye’ye ilk gelen Suriyelilerin çoğunluğunu kadınlar, çocuklar ve savaşamayacak kadar yaşlı olanlar oluşturuyordu. Ailelerini güvenli gördükleri Türkiye’ye getiren muhalif Suriyeli erkeklerin çoğunluğu gün içinde sınırı geçip Suriye’de çatışmalara katılıyor, daha sonra ailelerin yanına dönüyorlardı. Esed rejimi ile gönül bağı olan medya kuruluşları “askeri kamuflajla sokakta dolaşan Suriyeliler” haberlerini dolaşıma soktu. Bu haberlerin oluşturduğu kamuoyu baskısı sonucu Türkiye’ye gelen Suriyelilerin sınırı geçip mücadele etmesi engellendi. Esed rejimi ve DEAŞ’ın baskılarına terör örgütü PKK/PYD’nin baskıları da eklenince Suriye’den ayrılmak zorunda kalan mülteci sayısı hızla arttı. Resmî rakamlara göre Türkiye’de 3 milyon 746 bin 674 Suriyeli geçici koruma statüsünde. Bu sayının 2 milyon 652 bin 608’ini 0-18 yaş arası çocuklar ve kadınlar oluşturuyor.
“Ukraynalılar vatanlarını terk etmedi mi?”
Rusya’nın Ukrayna’ya saldırdığı 24 Şubat tarihinden itibaren Ukrayna topraklarını terk edenlerin sayısı 9 Mart tarihinde 2 milyon 155 bin 271’e ulaştı. Birlemiş Milletler tarafından açıklanan bu rakam sosyal medyada başlatılan “Ukraynalılar savaştan kaçmadı” söyleminin doğru olmadığının en büyük delili. Suriye’de 4 yıl sonunda görülen mülteci sayısı Ukrayna’da henüz bir ayı bulmadan görüldü. Her savaşın doğasında var olan, insanların sevdiklerini savaş bölgesinden uzaklaştırma isteği Ukrayna’da da kendisini gösterdi. Buna rağmen sosyal medyada Ukrayna insanını öven ve ne hikmetse hepsi Esed destekçisi olan kitleler “Ukraynalıların kahraman olduğunu, Suriyeliler gibi kaçmadıklarını” iddia etti. Bu paylaşımların özelinde Türkiye’deki Suriyeli mülteci nefretini arttırmaktan başka bir işe yaramadığı da ortada.
Ukraynalı Suriyeli kıyası doğru mu?
Suriye’de 2011 yılından bu yana Esed Rejimi, İran, İran destekli terör örgütleri, DEAŞ, Hizbullah tarafından katliama maruz bırakılan Suriyeliler uluslararası desteği hiçbir zaman bulamadı. 2011 yılından başlayarak Batı dünyası Suriye’de katliama maruz bırakılan halka destek olmamak için türlü bahaneler uydurdu. Önce DEAŞ’ın palazlanmasına göz yumuldu ardından DEAŞ kadar tehlikeli terör örgütü PKK’nın reklamı bizzat uluslararası kamuoyu tarafından yapıldı. Suriye halkına destek olan Türkiye yalnız bırakıldı. Bütün bu gerçeklerin dışında Ukrayna şehirlerini Ukrayna devleti bombalamadı. Tam tersi Rus işgali başladığında elindeki silahları halkı ile paylaştı. Ukrayna ordusu milis kuvvetler oluşturmak için sivil halka askeri eğitim verdi. Dünyanın en gelişmiş savunma silahları Ukrayna ordusu ve halkına gönderiliyor. Oysa masum Suriyeliler kendi devletleri tarafından bombalandığında bile Müslüman oldukları için basit savunma silahlarını batılı ülkelerden alamamışlardı.
Bu gerçeklere rağmen Ukrayna Suriye eşitliği kurmak ya da Rus işgaline karşı çıkan Ukraynalıları yüceltirken Suriyelileri aşağılamanın altında İslam ve Müslüman düşmanlığı aramak son derece makul bir davranış olacaktır.
Orhan Aydın
