Scroll Top

Özel Harp Dairesi’nde planlanan pogrom: 6-7 Eylül

0000286236

6 Eylül 1955’te İstanbul’da yaşayan gayrimüslimler bir haberle hedef haline getirildi. Selanik’te Atatürk’ün evine Yunanlılar tarafından bomba atıldığı haberinin yayılması üzerine, o gün ellerinde kazma, balta ve sopalarla sokaklara dökülen binlerce kişi gayrimüslimlere ait ev ve işyerlerini yakıp yıktı.

“Atamızın evi bombalandı” manşetleri sonrası İstanbul’da halk galeyana geldi ve Rumların yaşadığı mahallelerdeki evler basıldı. Atatürk’ün evinin bombalanması olayında azmettirici olarak tutuklanan 21 yaşındaki Oktay Engin 9 ay Yunanistan’da hapis yattıktan sonra Türkiye’ye kaçtı.

Oktay Engin kamuda hızlıca yükseldi, Nevşehir Valiliği görevinden emekli oldu. Oktay Engin, Emniyet Genel Müdürlüğü Siyasi İşler Müdürlüğü görevindeyken Emniyet Genel Müdürü olan Hayrettin Nakipoğlu 6-7 Eylül olayları başladığında Beyoğlu’nun kaymakamıydı.

6-7 Eylül olayları sadece İstanbul’da yaşanmadı, Eskişehir, İzmir ve Adana’da yaşanmıştı. Yıllar sonra Özel Harp Dairesi Başkanı emekli Orgeneral Sabri Yirmibeşoğlu 6-7 Eylül olayları için 1991 yılında şunu söyleyecekti: “6- 7 Eylül de bir Özel Harp işiydi. Ve muhteşem bir örgütlenmeydi. Amaca da ulaştı. Sorarım size, bu muhteşem bir örgütlenme değil miydi?”

6-7 Eylül’de yaşanan utanç verici olayları dönemin ünlü futbolcusu Lefter şöyle anlatıyordu: “15 gün önce gol attığımda omuzlardaydım. O gün ise kayalar ve boya tenekeleri ile karşılaştım. En kötüsü harçlık verdiğim çocuklar evime saldırdı. Kızlarım küçüktü, onları öldürmeye kalktılar.” Lefter, yaşamını yitirmeden önce verdiği bir röportajda, “Kim yaptı” sorusunun kendisine defalarca sorulduğunu anlatmıştı. Bu sorunun yanıtını o günlerde de vermediğini aktaran Lefter, “Bugün de söylemeyeceğim” demişti.

Olaylara tanık olan, Aleksan Dadyan’ın anlattıkları da Lefter’in söylediklerini doğruluyordu. Saldırganların çoğu, Rumların komşularıydı.

“Feriköy’de oturuyorduk. Olaylar başlamadan birkaç gün önce, Taksim’de miting yapılacağını duymuştuk. Bir sabah kalktık ki bizimki dâhil, ne kadar gayrimüslim varsa hepsinin kapılarına kırmızı boyayla haç çizmişler. Sonradan anladık, saldırılacak evleri önceden belirlemişler. 6 Eylül akşamı, ilk hedef Beyoğlu oldu. İstiklal Caddesi’ne girip dağıttılar. Kuyumcuları, elbise, ev aleti satan mağazaları talan ettiler. Beyoğlu’ndan sonra Harbiye’ye geldiler. Sırada Feriköy ve Şişli vardı. Derken, gayrimüslimlerin mezarlarına saldırıp, ölüleri çıkardılar. Bunu hem zarar vermek, hem de takı ya da altın diş gibi değerli bir şeyler bulmak için yaptılar. Pek çok kadına tecavüz ettiler. Kiliselere saldırdılar. Dayak yiyenler oldu. Bizim semtte iki, üç bin kişi, evlere saldırmaya başladı. Yağmacılar kamyonlarla gelmişti. Demek ki tasarlanmış bir şeydi. Saldırganların ellerinde kazma, balta, kürek, bıçak ve sopalar vardı. 13 yaşımdaydım ve çok korktum. Yaşananlar büyük bir vahşetti. Bütün semt korkuyordu. Müslümanlar da korkuyordu. O gün babam yanına iki silah aldı. Kapının önüne bir masa koydu. Üzerine silahlarını, bir Türk bayrağını ve Atatürk’ün fotoğrafını yerleştirdi ve o şekilde beklemeye başladı. Evin önüne gelen, babamı görüp uzaklaşıyordu. Bu arada babam, İETT’nin 400 kişilik ekibinin ustabaşıydı. Yağmacılar saldırırken, bir baktık ki yukarıdan bir grup daha geliyor. Babamın ekibindeki işçiler toplanıp, bizi kurtarmaya gelmişler. Bu işçiler başka evleri de korudu. Müslüman komşularımız da bizi evlerinin arkasındaki bahçelerine alıp, sakladılar. 20 Müslüman komşu, olaylar sırasında 50 gayrimüslim komşusuna sahip çıktı. Evlere saldıranların bazılarını tanıyordum. Pangaltı tarafından gelmişlerdi.”

Dr. Hüsamettin Canöztürk, Orhan Birgit, Ahmet Emin Yalman, Dr. Ziya Somer, Nevzat Karagil gibi CHP’ye yakın isimlerin 6-7 Eylül olaylarındaki rolü yeterince konuşulmadı. Zira 27 Mayıs darbesinden sonra kurulan Yassıada mahkemelerinde tanıklık yapan Fuad Köprülü, Atatürk’ün evinin DP tarafından bombalatıldığını iddia etti. Bu iddiayı kabul eden darbecilerin neden Oktay Engin’i Yunanistan’a iade etmediği ya da cezalandırmadığı açıklanmadı.

 

 

Benzer gönderiler