SWAP nedir?

Kelime olarak “değiş-tokuş” ve “takas” anlamlarına gelen SWAP anlaşması, finansal bir terim ve döviz takası işlemleri için kullanılıyor. Finans piyasalarında iki tarafında belirli bir zaman diliminde varlıklarına ve yükümlülüklerine bağlı olarak farklı faiz ödemelerini yahut farklı dövizleri karşılıklı olarak değiştirdikleri işlemlere swap denir. Üç tür swap işlemi yapılır. Bunlar; para swapı, faiz swapı ve çapraz döviz swapı.

Swap anlaşması ile ne amaçlanıyor?

Karşılıklı anlaşma yapılacak bir ülke ile belirli bir süreliğine, mutabık kalınacak bir kontrat dahilinde Türk Lirası verilerek karşılığında o ülkenin yerel para biriminin alınması söz konusu oluyor. Türkiye, yaptığı swap ile elindeki TL’leri vererek karşılığında ise o ülkenin yerel para birimini alıyor. Anlaştığı ülkeden aldığı para birimini ABD dolarına çevirerek bunu kısa vadeli dış borç ödemelerinde ya da rezerv politikasını güçlendirmekte kullanıyor.

Türkiye kimlerle SWAP anlaşması imzaladı?

Son olarak, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Merkez Bankası (BAEMB) arasında swap anlaşması imzalandı. Swap anlaşmasının nominal büyüklüğü karşılıklı olarak 18 milyar dirhem ve 64 milyar Türk lirası. Merkez Bankası’ndan yapılan açıklamaya göre, iki ülke arasında karşılıklı ticaretin geliştirilmesi yoluyla finansal iş birliğinin daha da güçlendirilmesi amacını taşıyan anlaşma üç yıl süreyle geçerli olacak ve karşılıklı mutabakatla uzatılabilecek.

İmzalanan 5 milyar dolarlık ikili para takası (swap) anlaşması ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) toplam swap anlaşmalarının büyüklüğü 28 milyar dolara ulaştı.

TCMB bu anlaşmadan önce 12 Ağustos 2021’de Kore Merkez Bankası ile swap anlaşması imzalamıştı. Anlaşmayla, iki merkez bankası arasında azami 17,5 milyar lirası veya 2,3 trilyon Kore wonu (2 milyar dolar) değerinde yerel para birimi takasına imkan sağlandı. Söz konusu tutar henüz hesaplara geçmedi.

Geçen yıl ayrıca, Çin Halk Cumhuriyeti Merkez Bankası ile swap anlaşması büyüklüğü de genişletilerek toplam 46 milyar lira ve 35 milyar Çin yuanına (6 milyar dolar) çıkarıldı.

TCMB, ilk swap anlaşmasını ise 17 Ağustos 2018’de Katar Merkez Bankası ile imzalamıştı. Söz konusu anlaşmanın büyüklüğü 26 Kasım 2019 ve 20 Mayıs 2020’de olmak üzere iki kez tadil edilerek 15 milyar dolar karşılığı Türk lirası ve Katar riyaline yükseltildi.

Güney Kore, Rusya, İngiltere ve Malezya gibi ülkelerle swap görüşmeleri mevcut. Azerbaycan ile anlaşmanın oldukça yakın olduğuna dair açıklamalar geliyor.