Danimarka kullanımını durdurduğu Covid-19 aşılarını yoksul ülkelere dağıtacak
Danimarka koronavirüs salgınına karşı ülkede kullanılan AstraZeneca aşılarını yapmayı durdurdu. Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Başkanı Hans Kluge, Danimarka‘nın aşıların kullanımının durdurulmasının ardından bu aşıları ekonomik açıdan gelişmemiş ülkelerle paylaşmayı düşündüğünü duyurdu. Danimarka Sağlık Bakanlığı, AstraZeneca aşılarının kullanımını nadir görülen ancak ciddi yan etkilere yol açtığı nedeniyle 14 Nisan’da kesin olarak durdurduğunu duyurmuştu. Ülkede AstraZeneca aşısı yaptıran 150 bin kişiden sadece ikisinde “kan pıhtılaşması” görülmüştü. 11 Mart’ta söz konusu aşıların kullanımı geçici olarak durdurulmuştu. AstraZeneca aşısı, İngiltere’nin en prestijli üniversitelerinden Oxford ile İsveç iş birliğinde üretildi. Avrupa İlaç Ajansı (EMA) ile Dünya Sağlık Örgütü de aşıyı tavsiye etti. Buna rağmen bugüne kadar 19 ülkede aşının kullanımı durduruldu. Aşının kullanımını durduran ülkeler arasında İsveç, Fransa, Danimarka, Almanya, Hollanda, İzlanda, İrlanda, Norveç, İtalya, Avusturya, Estonya, Litvanya, Letonya, Bulgaristan, Romanya, Tayland, Endonezya, Lüksemburg ve İspanya yer alıyor. İngiltere ise aşıyı kullanmaya devam ediyor. İngiltere İlaç ve Sağlık Ürünleri Düzenleme Kurumu (MHRA), ülkede 7 kişinin AstraZeneca tarafından geliştirilen Covid-19 aşısını olduktan sonra oluşan kan pıhtısından hayatını kaybettiğini doğrulamıştı.
Dünya Ticaret Örgütü üyeleri “Covid-19 aşı patenti’ için tartıştı
Dünya Ticaret Örgütü‘nün (DTÖ) zengin üyeleri, fakir ülkelerde Covid-19 aşılarının üretimini artırılmasını engelledi. 80’den fazla gelişmekte olan ülkenin fakir ülkeler için Covid-19 aşılarının üretimini artırmak amacıyla patent haklarından feragat etmesi engellendi. Güney Afrika ve Hindistan, üreticilerin daha fazla aşı yapmasına izin verebilecek bir hareket olan DTÖ’nün Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Anlaşması’nın (TRIPS) kurallarından feragat etme teklifini yineledi. Güney Afrika, mevcut TRIPS sisteminin çalışmadığını savundu. En az 11 milyon Afrikalı’nın hayatına mal olan HIV/AIDS salgını sırasında hayat kurtaran ilaçların sağlanamadığına dikkat çekti. Ekim ayında Sınır Tanımayan Doktorlar da feragat talebini destekleyen bir mektup hazırladı. 375’in üzerinde sivil toplum kuruluşu da hazırlanan mektubu imzaladı.
İngiltere, İsviçre, AB ülkeleri ve ABD karara karşı
Güney Afrika ve Hindistan‘ın fakir ülkelerle ilgili önerisi, DTÖ’de düzinelerce büyük ölçüde gelişmekte olan 57 ülke tarafından desteklendi. Ticaret yetkilileri Güney Afrika temsilcisi, gelişmiş ülkelerin COVID-19 anlaşmasına muhalefetinin gerçek niyetleri ve teknoloji transferi ve yayma konusundaki duruşları konusunda şüphelerini dile getirdi. Hindistan ile birlikte, Güney Afrika, geçtiğimiz yılın büyük bölümünde IP feragat talebinde başı çekiyor. Büyük yerli ilaç endüstrisine sahip İngiltere, İsviçre, AB ülkeleri ve Amerika Birleşik Devletleri dahil olmak üzere Batılı ülkeler ise plana karşı çıktı. En büyük jenerik ilaç şirketlerinin çoğu Batı ve gelişmiş ülkelerde bulunmasına rağmen, Hindistan, Viatris, Sandoz ve Teva gibi ilaçların önemli bir üreticileri arasında yer alıyor. Batılı ülkeler, fikri mülkiyet haklarının korunmasının araştırma ve yeniliği teşvik ettiğini ancak bu hakların askıya alınmasının aşı arzında ani bir artışla sonuçlanmayacağını savunuyor.
