Avustralya’ya teknelerle girmeye çalışanların yakalanarak gönderildiği ve 31 Ekim’de resmi olarak kapatılan Manus Adası’ndaki gözaltı merkezini güvenlik endişesiyle terk etmeyen mülteci ve sığınmacıların servislerin yeniden başlatılması yönünde Papua Yeni Gine (PNG) Yüksek Mahkemesine yaptıkları başvuru reddedildi. PNG Yüksek Mahkemesi, Manus Adası gözaltı merkezinde kalan mülteci ve sığınmacıların 31 Ekim’de resmi olarak kapatılan merkeze verilen elektrik, su, gıda ve tıbbi servislerin yeniden başlatılması için açtığı davayı görüştü.
Mülteci ve sığınmacıların gözaltı merkezinde halka açık yerlerden daha güvenli olacakları, bunun yasal hakları olduğu yönünde savunma yapan avukatların talepleri Yüksek Mahkeme tarafından kabul görmedi. Yüksek Mahkeme, 26 Nisan 2016’da aldığı kararla sığınmacı ve mültecilerin Manus Adası gözaltı merkezinde tutulmasının kanuna aykırı olduğuna hükmederek gözaltı durumunun derhal sona erdirilmesini istemişti. Mahkemenin kararına göre Manus Adası gözaltı merkezi 31 Ekim’de resmen kapatılmış, yiyecek, su, elektrik, gaz, tıbbi malzemeler gibi temel ihtiyaç malzemelerinin verilmesi durdurulmuştu.
Yaklaşık 4 yıldır gözaltı merkezinde tutulan 600 kişi, merkezin kapatılmasının ardından Papua Yeni Gine’nin Lorengau kentinde üç noktada kurulan barınaklara taşınmayı güvenlik endişesi ile kabul etmiyor. Yerli halkın daha önce kendilerine saldırıda bulunduklarını ve bu yüzden korunaklı olmayan yeni barınaklarda can güvenliklerinin olmayacağını ileri süren mülteci ve sığınmacılar merkezde kalmayı sürdürüyor. Öte yandan, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) Bölge Temsilcisi Nat Jit Lam, geçen hafta yaptığı açıklamada “Her yerde ağır iş makineleri var. Hiç çevre duvarı inşa edilmemiş. Oralar bu haldeyken hiçbir mülteciyi götürmeyeceğim.” ifadelerini kullanarak yeni barınakların hazır olmadığını söylemişti. Buna karşın hazırlanan yeni barınaklarda gerekli servislerin olduğunu belirten Avustralya hükümeti yetkilileri, söz konusu yerlerin halen inşaat halinde olduğunu kabul etmiyor.
Geçen hafta sonunda Avustralya’yı ziyaret eden Yeni Zelanda Başbakanı Jacinda Ardern, Avustralya Başbakanı Malcolm Turnbull’a Manus Adası gözaltı merkezindeki 150 mülteciyi ülkesine kabul edeceğini bildirdi. Yeni Zelanda’nın daha önceki yaptığı mülteci alımı teklifini tekrarladığını kaydeden Turnbull, “Yeni Zelanda’nın tekrarladığı teklif için teşekkür ediyoruz ama şu anda kabul edemeyeceğiz.” diyerek teklifi geri çevirdi. Avustralya hükümeti, uyguladığı sıkı sınır koruma programları çerçevesinde ülkeye teknelerle gelen sığınmacıları yakalayarak deniz aşırı ülkelere kurduğu gözaltı merkezlerinde tutuyor.
