Fransa’da yeni yasa tasarısı: Harkiler tanınmalı

Fransa, Cezayir Bağımsızlık Savaşı’nda Fransa’nın yanında savaşan Cezayirlilerin (Harki) mağduriyetlerini gidermek için yasa tasarısı hazırladı. Hükümet Sözcüsü Gabriel Attal, Bakanlar Kurulu toplantısının ardından, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un isteğiyle yasa tasarısını Bakanlar Kuruluna sundu. Fransa’da yeni yasa tasarısı ile maddi tazminat verilmesi planlanan Harkiler, insanlık dışı muameleler maruz kalmıştı. Bu konuda Fransa’nın sorumluluklarını kabul ettiğini dile getiren Attal, Harkilere “mağduriyetlerin giderilmesi” için maddi tazminat verileceğini ifade etti. Attal, bunun için bir komisyon kurulacağını açıkladı. Fransa’da yeni yasa tasarısının yıl sonuna kadar Ulusal Mecliste oylanması bekleniyor.

Macron öncesinde özür dilemişti

Macron, 20 Eylül’de Elysee Sarayı’nda Harkileri kabul ettikten sonra basın toplantısı düzenledi. Cezayir Bağımsızlık Savaşı’nda Fransa’nın yanında savaşanlara minnettarlığını ifade etti. “Terk ettiğimiz savaşçılardan, hapse giren ailelerinden özür diliyorum” demişti. Fransa’nın, Cezayir Bağımsızlık Savaşı’nın ardından Harkilere, eş ve çocuklarına karşı vefa borcunu ödemekte başarısız olduğunu belirten Macron, bu yıl içerisinde bir yasa çıkararak Harkilerin tanınması ve haklarının verilmesini sağlayacaklarını kaydetmişti. 1954-1962 yıllarında verilen Bağımsızlık Savaşı sırasında, Fransız ordusunda görev alan ve “Harkiler” adı verilen on binlerce Cezayirli, mücadeleyi Cezayir’in kazanması üzerine aileleriyle ülkeyi terk ederek Fransa’ya göçmek zorunda kalmıştı.

Fransa’da maddi içerikli yasa tasarısı, manevi geçmişi telafi etmiyor

Cezayir, 8 yıllık savaşın ardından 1962’de bağımsızlığına kavuşmuştu. Fransa’da 25 Eylül, Cezayir Bağımsızlık Savaşı’nda Harkileri anma günü olarak kutlanıyor. Fransa ile Cezayir arasındaki bağımsızlık savaşında 200 bin Cezayirli Fransız ordusunun tarafını tutmuştu. Ordu içinde Fransızlarla birlikte Cezayirlilere karşı savaştı. Savaş sonrasında ordu, 42 bin kadar Harkiyi Fransa’ya tahliye ettiler. Ancak Fransa’da uzun süre kötü yaşam koşulları olan kamplarda yaşadılar. Yaklaşık 40 bin Harki de gizli ve yasa dışı yollardan Fransa’ya girmeyi başardı. Yaklaşık 200 bin Harki’den yaklaşık 90 bini Fransa’ya girmeyi başarırken, geri kalanını Cezayir’de kaderlerine terk ettilier. Cezayir’deki yeni rejimin “hain” ilan ettiği Harkiler ve aileleri kanlı saldırıların kurbanı oldu. Savaş sonrasında Harkileri unuttular ve büyük acılar yaşadı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise kara geçmişinin izlerini bir özür ile yok etmeye çalıştı.